Spis treści:
- Ugryzienie kleszcza – jak wygląda?
- Jak wygląda kleszcz?
- Jak szybko kleszcz zaraża chorobami?
- Rodzaje kleszczy
- Czy kleszcze skaczą lub fruwają?
- Środki przeciwko kleszczom
Ugryzienie kleszcza - jak wygląda?
Kleszcze najchętniej wgryzają się w delikatną skórę, np. pod kolanami, pachami, w zagłębieniu łokci lub za uszami czy w okolicach miejsc intymnych. Potrafią wędrować po ciele w poszukiwaniu najlepszego miejsca do ugryzienia, dlatego po spacerze zawsze warto dokładnie obejrzeć ciało.
fot. Adobe Stock
Co ważne, nie po każdym ukąszeniu kleszcza zostaje rumień. Może, chociaż nie musi się on pojawić wtedy, gdy pajęczak zaraził nas boreliozą.
Jak wygląda kleszcz u psa lub kota?
Aby nie przeoczyć kleszcza u psa czy kota, przede wszystkim regularnie w sezonie występowania kleszczy powinniśmy oglądać skórę zwierzęcia, ze szczególną uwagą na miejsca ciepłe i schowane: pachwiny, pachy, okolice za uszami, zakamarki na łapach.
Aby zabezpieczyć pupila przed ugryzieniem kleszcza, warto zaopatrzyć go w specjalną obrożę lub zastosować spraye czy preparaty odstraszające kleszcze, który zakrapla się bezpośrednio na skórę.
fot. Adobe Stock
Ślad po kleszczu
Po ugryzieniu kleszcza może pojawić się ślad. Powinniśmy go obserwować nawet przez miesiąc, ponieważ w tym czasie może rozwinąć się rumień wędrujący świadczący o zakażeniu boreliozą. Ukąszenie niekiedy pozostawia ślad w postaci kropki czy małej plamki, jednak nie jest to objaw niepokojący.
Jeżeli w miejscu ugryzienia kleszcza, rozwinie się rumień, czyli obrączkowata zmiana skórna, przypominająca tarczę strzelniczą, wówczas należy zgłosić się do lekarza. Konieczna będzie antybiotykoterapia.
Ślad po kleszczu, rumień wędrujący, fot. Adobe Stock
Ślad po kleszczu w postaci rumienia to wolno powiększająca się zmiana, sięgająca średnicy nawet 15 cm. Początek zakażenia boreliozą może również przebiegać bez rumienia, za to z miejscowym świądem i pieczeniem skóry. Rumień znika w ciągu 4 tygodni, może pojawić się również w innych miejscach na ciele, niekoniecznie w miejscu ukąszenia.
Jak wygląda opity krwią kleszcz?
Ciało samicy kleszcza napełnionej krwią może powiększyć się nawet kilkaset razy. Najedzony (opity) kleszcz sam odłącza się od żywiciela (oczywiście o ile wcześniej nie zostanie usunięty), a następnie składa jaja, z których później wyklują się larwy.
fot. Adobe Stock
Jak wygląda kleszcz?
Kleszcz to pasożyt należący do rzędu pajęczaków z podgromady roztoczy. Żyje w lasach, na łąkach, w parkach i w zasadzie wszędzie tam, gdzie bytują jego żywiciele: ludzie i zwierzęta. Na świecie wyróżnia się ponad 800 gatunków kleszczy. Niektóre mają twardy pancerz, inne nie mają go wcale.
Kleszcze mają niewielkie rozmiary – ich długość wynosi od ułamków milimetra do 30 mm, a zazwyczaj maksymalnie 15 mm. W Polsce najczęściej spotykane są kleszcze pospolite, których długość ciała wynosi ok. 4 mm.
Cykl rozwojowy kleszcza to: jajo, larwa, nimfa i osobnik dorosły.
fot. Adobe Stock/Polki.pl
Kleszcze nacinają skórę i wgryzają się w nią za pomocą tzw. narządu gębowego o ryjkowatym kształcie, który przystosowany jest do wysysania krwi. Narząd ten uzbrojony jest w specjalne ząbki, dzięki którym kleszcz może zahaczyć się w skórze (Więcej: jak wyciągnąć kleszcza). Są nosicielami wielu groźnych chorób, np. boreliozy, babeszjozy czy kleszczowego zapalenia mózgu.
W bezpiecznym i skutecznym usunięciu kleszcza pomogą akcesoria dostępne w aptece:
Populacja kleszczy znacznie się zwiększyła, a co się z tym wiąże – wzrosło też ryzyko przenoszenia chorób na człowieka. Z drugiej strony zwiększyła się również świadomość społeczna występowania chorób odkleszczowych, lepsza niż wcześniej jest też dostępność badań laboratoryjnych
– mówi lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz, specjalista endokrynolog i specjalista chorób wewnętrznych Centrum Medycznego Sublimed z Krakowa.
Jak szybko kleszcz zaraża chorobami?
Pajęczaka wbitego w skórę trzeba usunąć jak najszybciej. Liczy się czas, bo im dłużej zwlekamy, tym większe ryzyko przeniesienia choroby.
Im krótszy kontakt kleszcza zarażonego krętkami Borrelia z człowiekiem, tym mniejsze ryzyko zachorowania na choroby odkleszczowe. Szacuje się, że usunięcie kleszcza w ciągu 12-24 godzin minimalizuje niebezpieczeństwo zachorowania. Ryzyko przeniesienia choroby wzrasta w przypadku mnogiego pokąsania
– mówi lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz.
Ważny jest nie tylko krótki czas bytowania kleszcza na skórze, ale też to, aby metoda usunięcia pajęczaka była bezpieczna. Nieprawidłowa technika zwiększa ryzyko zakażenia.
Pamiętajmy, że nawet jeśli mieliśmy kontakt z zakażonym kleszczem, to nasze mechanizmy immunologiczne mogą nie dopuścić do rozwoju choroby. Ważna jest także technika usuwania kleszcza ze skóry – im mniej przy nim manipulacji, tym bezpieczniej. Usuniętego kleszcza nie rozgniatamy gołymi dłońmi, jeśli mamy uszkodzenie naskórka na dłoniach, to w ten sposób również możemy przenieść zakażenie
– mówi lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz.
Rodzaje kleszczy
Na terenie Polski występuje około 25 gatunków kleszczy: właściwych i obrzeżków. Te ostatnie pasożytują głównie u ptaków, jednak mogą być niebezpieczne także dla ludzi.
Ślina obrzeżków może powodować odczyn alergiczny, a u osób wrażliwych lub skłonnych do alergii może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego, zwłaszcza w przypadku jednoczesnego ataku większej liczby osobników.
Kleszcze pastwiskowe to dość duże roztocze żyjące przede wszystkim blisko zbiorników wodnych lub w wilgotnych lasach, ale spotkać je można również na nasłonecznionych łąkach. Kleszcz pospolity stanowi dla ludzi największe zagrożenie. Przenosi wiele chorób, w tym kleszczowe zapalenie mózgu, boreliozę czy babesiozę.
Czy kleszcze skaczą lub fruwają?
Aby ochronić się przed kleszczami, musimy wiedzieć, jak atakują. Panuje powszechna opinia, że kleszcze wchodzą na drzewa i potrafią czatować na gałęziach w oczekiwaniu na ofiarę. To nieprawda. (więcej: Mity o kleszczach).
Nie potrafią też fruwać. Aby mogły przejść na ciało żywiciela, musi ono zetknąć się z liściem lub źdźbłem trawy, po którym pajęczak może przewędrować na skórę.
Gdzie jest najwięcej kleszczy? Na te pajęczaki musimy uważać nie tylko w lasach czy parkach, ale też na łąkach czy nawet w przydomowych ogródkach.
Prawie wszystkie gatunki kleszczy występują na półkuli północnej, w Polsce występują na całym terytorium. Służy im ciepły i wilgotny klimat. W związku z ocieplaniem się klimatu, zasięg kleszczy się zwiększa. Żyją głównie w lasach liściastych i mieszanych z bogatym poszyciem. Zamieszkują też tereny łąk i zarośli na pograniczu lasów liściastych. Bardzo rzadko występują w suchych lasach (sosnowych) oraz na bagnach czy torfowiskach
– mówi lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz.
Środki na kleszcze
W aptekach i sklepach możemy kupić spray'e na kleszcze (oraz komary i meszki). Preparaty chronią przed ukąszeniami przez kilka godzin, zazwyczaj od 4 do 8 godzin od użycia. Po ich zastosowaniu znacząco zmniejszamy ryzyko ugryzienia, a tym samym zarażenia się groźnymi chorobami.
Kleszcze skutecznie odstrasza permetryna. Jeśli zaś chcemy ochronić przed kleszczami dzieci, możemy użyć olejków, które odstraszają te pajęczaki.
Więcej artykułów o kleszczach:
Jak wyciągnąć kleszcza? [INSTRUKCJA I PORADY]Jaka grupa krwi najbardziej przyciąga kleszcze?Choroby odkleszczowe - 4 groźne choroby przenoszone przez kleszczeChoroby odkleszczowe – jak wykluczyć zakażenie?
Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2006 r.). Szkolenie specjalizacyjne odbyła w Oddziale Klinicznym Kliniki Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Tytuł specjalisty chorób wewnętrznych uzyskała w 2014 roku, a w dziedzinie endokrynologii w 2017 r. Swoją wiedzę i umiejętności podnosi, uczestnicząc w licznych kursach i szkoleniach. W kręgu jej zainteresowań znajdują się choroby układu dokrewnego, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tarczycy, w tym diagnostyki ultrasonograficznej gruczołu tarczowego. Zajmuje się także diagnostyką i leczeniem trądziku, hirsutyzmu, PCOS i otyłości.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
