W razie bólu gardła czy kłopotów z przełykaniem można samodzielnie obejrzeć sobie lub dziecku migdałki podniebienne. Aby ułatwić ich ocenę, podpowiadamy, na co przy tym zwracać uwagę: jak wyglądają zdrowe migdałki oraz objęte chorobą.
Spis treści:
- Czym są migdałki i jaką pełnią funkcję?
- Jak wyglądają zdrowe migdałki?
- Zdrowe migdałki - zdjęcia
- Po czym poznać, że migdałki nie są zdrowe?
- Co robić, gdy migdałki są powiększone?
- Czy usuwać migdałki, gdy dziecko często choruje?
Czym są migdałki i jaką pełnią funkcję?
Oprócz nich jest jeszcze maleńki migdałek leżący u podstawy języka (ale rzadko sprawia kłopoty) oraz trzeci migdał – tzw. gardłowy. Ten ostatni chowa się całkowicie za podniebieniem miękkim, czyli małym języczkiem wiszącym w gardle. Obejrzeć może go jedynie lekarz za pomocą specjalnego narzędzia z lusterkiem.
Fachowo rzecz ujmując, migdałki to skupiska tkanki limfatycznej zlokalizowane w pobliżu wejścia do przewodu pokarmowego i dróg oddechowych. Odgrywają ważną rolę w naszym układzie odpornościowym. Migdałki podniebienne wraz z migdałkiem językowym i trzecim migdałkiem wchodzą w skład tzw. pierścienia Waldeyera, który należy do śluzówkowego układu odpornościowego. Komórki na migdałkach wyłapują zarazki i inicjują produkcję komórek odpornościowych, limfocytów T i B. Są więc pierwszą linią obrony przeciwko chorobotwórczym drobnoustrojom.
Jak wyglądają zdrowe migdałki?
Zdrowe migdałki są różowe, mają podobny kolor jak otaczające je tkanki, i nie wystają zbyt mocno spomiędzy łuków podniebiennych. Na zdrowych migdałkach nie występuje żaden nalot ani ropne czopy. Obydwa migdałki podniebienne mają zbliżoną do siebie wielkość. Przy czym u niektórych osób migdałki są naturalnie większe, nawet gdy są zdrowe. Zwłaszcza u dzieci mogą być powiększone na co dzień. W badaniach zauważono, że migdałki są najbardziej aktywne immunologicznie pomiędzy 4. a 12. rokiem życia – po tym czasie na ogół zaczynają ulegać stopniowemu zanikowi.
Migdałki dają o sobie znać najczęściej u dzieci podczas infekcji, ponieważ:
- dzieci mają mniej rozwiniętą odporność niż dorośli, w efekcie czego częściej łapią rozmaite infekcje, a to właśnie aktywizuje do pracy migdałki,
- z wiekiem układ immunologiczny coraz lepiej działa, migdały maleją, a nawet całkowicie zanikają – ustępują więc związane z nim kłopoty.
Zdrowe migdałki - zdjęcia
Zdrowe migdałki powinny mieć różowy kolor zbliżony do koloru okolicznych tkanek, u niektórych osób prawidłowo wyglądające migdałki są prawie niewidoczne, a u innych nieco większe (zwłaszcza u dzieci). Oto przykładowe zdjęcia zdrowych migdałków:
fot. Zdrowe migdałki / Adobe Stock, elen31
fot. Zdrowe migdałki / Adobe Stock, Vera Tretyakova
fot. Od lewej: zdrowe migdałki; prawdopodobna infekcja bakteryjna; infekcja wirusowa / Adobe Stock, nmfotograf
Po czym poznać, że migdałki nie są zdrowe?
Gdy migdałki obejmuje proces chorobowy, ich wygląd się zmienia. Objawy, które świadczą o chorobie migdałków, to:
- ból gardła,
- ból gardła przy przełykaniu,
- zaczerwienienie migdałków, przekrwienie,
- powiększone migdałki,
- powiększenie jednego migdałka,
- biały lub żółty nalot na migdałkach,
- czopy ropne,
- rozpulchnione migdałki,
- „kluskowaty” głos,
- powiększone węzły chłonne na szyi,
- odmawianie jedzenia u dzieci,
- nieprzyjemny zapach z ust.
Migdałki podniebienne znajdują się one w newralgicznym miejscu – na połączeniu dróg oddechowych i pokarmowych. W razie infekcji czy podrażnienia przez jedzenie obydwa reagują stanem zapalnym albo powiększeniem.
Co robić, gdy migdałki są powiększone?
Każde zmiany w obrębie migdałków warto zgłaszać lekarzowi, nawet jeśli jest to tylko nalot, który normalnie na nich nie występuje. Medycznej konsultacji koniecznie wymaga powiększenie się tylko jednego migdałka. Rzadko do niego dochodzi, ale objaw taki może sygnalizować poważną chorobę (nawet nowotworową).
W przypadku powiększonych migdałów z powodu infekcji, można zmniejszyć obrzęk poprzez:
- płukanie gardła roztworem wody z solą,
- płukanie gardła ziołowymi naparami (szałwia, rumianek, prawoślaz, tymianek),
- płukanie gardła wodą z sodą oczyszczoną,
- picie dużej ilości płynów,
- nawilżanie powietrza,
- inhalacje parowe z ziołami,
- stosowanie sprayów na ból gardła.
Aby zmniejszyć powiększone migdałki u alergika, należy ograniczać kontakt z alergenami oraz stosować leki przeciwalergiczne, które przepisał lekarz.
Więcej: Jak naturalnymi sposobami obkurczyć powiększone migdałki?
Czy usuwać migdałki, gdy dziecko często choruje?
To pytanie zadaje sobie wielu rodziców, a często również lekarzy. W związku z tym, że migdałki należą do systemu odpornościowego, to pojawiają się obawy, że ich wycięcie obniża naturalną obronność organizmu. Według badaczy, jeśli to możliwe, słuszne jest opóźnienie usunięcia migdałków. Naukowcy z Uniwersytetu Melbourne, Uniwersytetu Kopenhaskiego oraz Uniwersytetu Yale. Po przeanalizowaniu danych aż 1,2 mln Duńczyków w wieku 10-30 lat, z których część osób miała usunięte migdałki, trzeci migdał lub migdałki podniebienne i trzeci migdał w okresie do 9 roku życia, zauważyli, że zabieg zwiększał ryzyko chorób górnych dróg oddechowych, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i zapalenia spojówek.
Są jednak sytuacje, kiedy usunięcie lub podcięcie migdałków jest konieczne. To m.in.:
- bezdech senny,
- kłopoty ze słuchem (przerośnięty migdał może zatykać ujście trąbki słuchowej),
- mówienie przez nos,
- oddychanie wyłącznie przez usta.
Zanim specjalista zdecyduje o konieczności przeprowadzenia zabiegu, na ogół przepisuje leki, które mogą zmniejszyć dolegliwości związane z migdałkami.
Czytaj także:
Obalamy mity: Czy usunięcie trzeciego migdałka powoduje słabszą odporność i schodzenie infekcji niżej?
Wycinanie migdałków u dorosłych - jakie są wskazania, powikłania i zalecenia po operacji?
Domowy sposób na ból gardła – przepis babci na leczniczą miksturę
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
