Kości zostały rzucone…
Pierwszą jej definicję wysunął Albright w 1942 roku, jako chorobę szkieletu, charakteryzującą się małą masą i obniżoną jakością tkanki kostnej, co w konsekwencji zwiększa jej podatność na złamania. Objawy mogą ujawnić się po wielu latach od momentu rozpoczęcia demineralizacji, co stanowi dobitne wskazanie ku wczesnemu leczeniu zapobiegawczemu.
Możemy wyszczególnić dwa typy osteoporozy:
- pierwotną:
- występującą u kobiet po menopauzie i u mężczyzn w podeszłym wieku;
- wtórną:
- będącą następstwem różnych stanów patologicznych lub przyjmowania niektórych leków.
Zobacz: Jakie są rodzaje osteoporozy?
Osteoporoza? To mnie nie dotyczy!
Rozpoznanie wysuwa się na podstawie występowania czynników ryzyka, które potęgują rozwój choroby. Na pierwszy plan poleca się rozpatrzeć historie chorób członków najbliższej rodziny, sprawdzić, czy występowały u nich epizody takie jak złamanie bliższego końca kości udowej, gdyż predyspozycja genetyczna jest skorelowana ze zwiększonym prawdopodobieństwem zaniku tkanki kostnej. Na typ wtórny są narażone przede wszystkim kobiety, u których występowały epizody zaniku miesiączki, związanej z niskim poziomem estrogenów, nierodzenie czy wczesne usunięcie jajników. Na czele czynnika sprawczego, który można łatwo zniwelować, stoi nieadekwatne odżywianie i styl życia. Mała ilość wapnia, niedobór witaminy D, skromna lub nadmierna podaż fosforu, jak i białka oraz zbyt duża ilość spożywania kawy są owocem nieprawidłowego żywienia. Nie należy zapominać o zgubnym wpływie używek (w postaci alkoholu i tytoniu) oraz zbyt ubogiej aktywności fizycznej. Na homeostazę wapniową ma wpływ wiele przypadłości, chociażby nadczynność tarczycy, przytarczyc i kory nadnerczy, cukrzyca typu I, celiakia, zespół nerczycowy i hiperwitaminoza A.
Osteoporoza - sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka
Spowolnij chorobę!
Celem leczenia jest utrzymanie szczytowej masy kostnej tak długo, jak to możliwe. Leczenie niefarmakologiczne opiera się przede wszystkim na zmianie diety.
Na uwagę zasługuje odpowiednia podaż wapnia. Dobowe zapotrzebowanie makroelementu u osób dorosłych to ok. 1000mg, a można go zaspokoić przez uwzględnienie w żywieniu mleka i jego przetworów, będących ponadto solidnym źródłem fosforu. Nie zaleca się nadmiernego spożywania produktów, obfitujących w kwas szczawiowy (szpinak), fitynowy (otręby pszenne), taninę (herbata).
Gospodarka wapniowo-fosforanowa jest regulowana przez witaminę D, która w 90% jest syntetyzowana w skórze, a pozostała ilość pochodzi z układu pokarmowego. Już dzienna, 20-minutowa ekspozycja skóry na promienie UV (przy braku zachmurzenia) jest wystarczająca dla biosyntezy odpowiedniej ilości cholekalcyferolu. Na stabilność ma też wpływ odpowiednia relacja wapnia do fosforu, która powinna wynosić 1:1. Fosfor jest bardziej rozpowszechniony w pożywieniu aniżeli wapń, co może determinować nieodpowiedni ich stosunek i przewagę fosforu, powodując wzrost wydzielania parathormonu i w konsekwencji stymulację procesów kościogubnych.
Czytaj: Diagnostyka hormonalna u pacjentów z osteoporozą
Środkami zapobiegawczymi jest też utrzymanie na wysokim poziomie kondycji fizycznej, prowadzącej do wzmocnienia mięśni, ścięgien i więzadeł. Regularne ćwiczenia nasilają rozwój mięśni pleców i kręgosłupa, przyczyniając się do utrzymania lepszej postawy ciała, co zapobiega niechcianym upadkom.
Światowy Dzień Osteoporozy
20 października, obchodzona jest kampania, która ma na celu zachęcenie do pozytywnych zmian trybu życia we wszystkich grupach wiekowych, poprzez program „3 stopnie do niełamliwych kości”, tj. przyjmowanie odpowiedniej ilości wapnia i witaminy D oraz aktywności fizycznej.
Kostek z klasą
Nie bez udziału pozostawia kwestię tej choroby Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA- Poland. "Kostek z klasą" to projekt dotyczący wzmacniania układu kostnego i profilaktyki chorób kości i stawów. Działa na zasadzie prowadzenia akcji profilaktycznych w centrach handlowych, klubach seniora oraz na prowadzeniu lekcji w początkowych latach szkoły podstawowej. Akcje tego typu są szczególnie ważne, ponieważ problem osteoporozy dotyczy nie tylko osób starszych, ale również coraz młodszych.
Agnieszka Witkowska
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
