Spis treści:
Ile trwa trawienie?
Przyjmuje się, że trawienie, czyli cały proces od połknięcia pokarmu do jego wydalenia, trwa od 2 do 5 dni. Eksperci z Kliniki Mayo uważają, że potrzeba od 6 do 8 godzin, aby jedzenie przeszło przez żołądek i jelito cienkie, oraz średnio 36 godzin, aby pokonało jelito grube. Na długość trawienia wpływa wiele czynników, w tym rodzaj pokarmu. Produkty bogate w białko i tłuszcz (mięsa, ryby) trawią się dłużej niż węglowodany. Znaczenie ma też płeć i wiek. U kobiet trawienie trwa dłużej niż u mężczyzn. Proces zwalnia również z wiekiem.
Jak trawione są po kolei pokarmy?
W trawieniu biorą udział liczne enzymy (głównie amylazy, peptydazy, lipazy), ślina i kwas solny. Dzięki temu do organizmu mogą trafić składniki mineralne, witaminy i woda. Trawienie rozpoczyna się w jamie ustnej. Enzymy wydzielane przez ślinianki i gruczoły językowe rozkładają węglowodany i tłuszcze. Połknięty pokarm trafia do gardła, skąd jest transportowany (także przez przełyk, który przesuwa pokarm) do żołądka.
Żołądek
Żołądek jest wyłożony błoną śluzową, w której znajdują się gruczoły żołądkowe wydzielające sok żołądkowy – organizm człowieka produkuje dziennie 1,5-2,5 litra soku (jego wydzielanie powoduje już sam widok lub zapach jedzenia!).
W składzie soku żołądkowego można znaleźć:
- enzymy trawienne:
- pepsyna, która rozrywa długie łańcuchy białek, dzięki czemu zapoczątkowuje proces ich rozkładu,
- podpuszczka, która ścina zawarte w mleku białko,
- śluz:
- zabezpiecza błonę żołądka przed samostrawieniem (tworzy warstwę ochronną o grubości 1 mm),
- zmniejsza tarcie, które powstaje przy przesuwaniu się pokarmu,
- kwas solny:
- uaktywnia pepsynę i wytwarza odpowiednie do jej działania kwaśne środowisko,
- zabija drobnoustroje, które wraz z pokarmem dostały się do żołądka.
Ciekawostka: pokarmy płynne przechodzą przez żołądek bez zatrzymania, średnio obfite posiłki zatrzymują się w nim na 1-2 godziny, a bardzo obfite – nawet na 5-7 godzin.
Mięśnie żołądka sprawiają, że pokarm miesza się z sokiem żołądkowym. Zaczynają działać też enzymy trawienne, które zmieniają połknięte danie w miazgę pokarmową. Skurcze żołądka przesuwają ją następnie do dwunastnicy.
Przeczytaj też: Ból żołądka - co go wywołuje i jak się go pozbyć
Dwunastnica
Z żołądka miazga pokarmowa przesuwa się do dwunastnicy (liczącej około 25 cm długości) – początkowego odcinka jelita cienkiego. Tu uchodzą przewody wątroby i trzustki, i kontynuowany jest proces trawienia. Z wątroby spływa żółć, która aktywuje enzymy trzustkowe i powoduje rozbijanie tłuszczów. Z trzustki zaś – sok trzustkowy (1200 ml na dobę), który zawiera ważne enzymy trawienne, np.:
- trypsynę (doprowadza zapoczątkowany wcześniej w żołądku rozkład białek do końca – do postaci aminokwasów),
- amylazę (rozkłada wielocukry do prostszej postaci),
- lipazę (rozkłada tłuszcze do glicerolu i kwasów tłuszczowych).
Jelito cienkie
Miazga pokarmowa z dwunastnicy jest przesuwana do jelita cienkiego, gdzie działa na nią sok jelitowy. To tutaj zaczyna się proces wchłaniania.
Błona śluzowa jelita cienkiego pokryta jest kosmkami jelitowymi – drobnymi wypukłościami, do których dochodzą naczynia włosowate i limfatyczne. Składniki pokarmowe są dzięki nim wchłaniane do krwi. Zanim dostaną się do ogólnego krwioobiegu dostają się do wątroby przez żyłę wrotną. Tłuszcze (i inne części składników pokarmowych) wchłaniają się do układu limfatycznego i trafiają do układu żylnego. Kosmki jelitowe zwiększają powierzchnię chłonną jelita cienkiego aż o 23 razy.
Jelito grube
Jelito grube stanowi ostatnią część wędrówki pokarmu – niestrawione resztki pokarmowe (w wyniku zagęszczenia i działania bakterii powodujących proces gnicia i fermentacji) są formowane w kał i wydalane z organizmu.
Co ciekawe, resztki pokarmowe, które opuszczają jelito cienkie, zawierają około 1,5 litra wody. Zagęszczenie ich w jelicie grubym powoduje, że ilość wody w nich zawartej spada do 150 ml.
W skład kału wchodzą:
- woda,
- niestrawione resztki pokarmowe, np. błonnik,
- sole mineralne,
- barwniki,
- drobnoustroje.
Jak przyspieszyć trawienie?
Na trawienie mają duży wpływ nasze codzienne nawyki. Aby przyspieszyć ten proces, warto trzymać się kilku zasad:
- Jedz więcej błonnika: zawierają go zwłaszcza owoce i warzywa i produkty pełnoziarniste.
- Pij wodę, co najmniej 2 litry dziennie.
- Uprawiaj umiarkowaną aktywność fizyczną przez co najmniej 30 minut dziennie.
- Ogranicz spożywanie mięsa i zapychających produktów, takich jak drobne kasze (np. manna) oraz jasne pieczywo.
- Unikaj jedzenia w pośpiechu.
- Posiłki zjadaj regularnie o podobnych porach.
- Unikaj objadania się na noc.
- Spożywaj produkty probiotyczne, które usprawnią pracę jelit.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 12.12.2013.
Czytaj także:
Gdzie i jak boli trzustka, co ten ból oznacza
Zgaga – leki i domowe sposoby na zgagę, zgaga w ciąży, objawy i przyczyny pieczenia w przełyku
Zgaga w czasie ciąży. Skuteczne sposoby na pieczenie w przełyku
Refluks dieta - zasady, tabela produktów, jadłospis
Refluks - na czym polega, objawy, jak zapobiec refluksowi żołądka
Nerwica żołądka - objawy, domowe sposoby, leczenie [WYWIAD]
Choroba wrzodowa - przyczyny, objawy, leczenie wrzodów żołądka i dwunastnicy
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
