Swędzenie skóry pleców jest objawem, który może powodować znaczny dyskomfort. Świąd przyczynia się do drapania, co zwiększa ryzyko nasilenia dolegliwości, uszkodzeń skóry oraz rozwoju wtórnego zakażenia. Dlatego ważne jest, aby rozpoznać przyczynę swędzenia pleców i właściwie leczyć.
Spis treści:
Najczęstsze przyczyny swędzenia pleców
Świąd jest głównym objawem zgłaszanym dermatologom. Jednak warto pamiętać, że nie zawsze przyczyną są choroby skóry. Czasami powodują go schorzenia innych narządów albo czynniki psychologiczne. Plecy mogą swędzieć w różnych miejscach lub całe. Świądowi towarzyszą niekiedy: zaczerwienienie, łuszczenie skóry, pęcherze, ból, pieczenie albo zaburzenie czucia. Wszelkie symptomy należy zgłosić lekarzowi. Mogą być ważne dla właściwego rozpoznania.
Swędzenie pleców, podobnie jak w ogóle skóry, ma wiele możliwych przyczyn. Może powstawać w samej skórze pleców, najczęściej w wyniku zapalenia lub innych zmian skórnych, może powstawać w wyniku uszkodzenia nerwów obwodowych, w ośrodkowym układzie nerwowym (mózgu) lub towarzyszyć zaburzeniom psychicznym.
Przeczytaj też: Swędzenie skóry głowy
Choroby skóry powodujące swędzące plecy
W wielu przypadkach za objawem w postaci swędzenia pleców stoją choroby skórne, np. atopowe zapalenie skóry (egzema) lub łuszczyca. Świąd w tych stanach występuje z pęcherzami, łuszczeniem skóry i zaczerwienieniem. Z wiekiem skóra może też naturalnie tracić wodę i reagować przesuszeniem i swędzeniem. Dlatego wiek powyżej 65 lat również może predysponować do wystąpienia tej dolegliwości.
Przeczytaj też: Swędzenie stóp
Swędzące krostki na plecach – przyczyny
Oprócz swędzenia pleców mogą pojawić się krostki na skórze, jednak nie jest to objaw charakterystyczny i może wskazywać na różne przyczyny, np.:
- uczulenie,
- trądzik,
- ukąszenia owadów,
- świerzb,
- zmiany hormonalne,
- potówki,
- infekcje skóry (grzybicze, wirusowe).
Swędzące krostki na plecach mogą być spowodowane działaniem niepożądanym leków. Najczęściej za świąd odpowiadają antybiotyki (np. cefalosporyny, penicyliny). Podobne skutki mogą wywołać leki stosowane w chemioterapii, leki przeciwdepresyjne, przeciwcukrzycowe albo leki na nadciśnienie.
Choroby powodujące swędzenie pleców
Świądem skóry, również w obrębie pleców, objawiają się niektóre choroby i stany ogólnoustrojowe, np.
- cukrzyca,
- choroby nerek,
- choroby tarczycy,
- choroby wątroby,
- stwardnienie rozsiane,
- niedokrwistość,
- chłoniak,
- białaczka.
Niektórym schorzeniom może towarzyszyć również wysypka.
Zaalarmować powinny takie objawy jak nieplanowane chudnięcie, zmęczenie i przedłużające się infekcje.
Swędzenie między łopatkami – przyczyny
Za swędzenie w środkowej części pleców, pomiędzy łopatkami, może odpowiadać przewlekła neuropatia czuciowa zwana notalgia paresthetica. Stan ten utrzymuje się od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Częściej dotyka osoby po 50. roku życia. Oprócz swędzenia w obrębie pleców mogą dokuczać mrowienie, drętwienie, pieczenie, wrażliwość na temperaturę czy ból. Nie wiadomo do końca, co powoduje schorzenie, lecz do możliwych przyczyn specjaliści zaliczają m.in. wypadnięcie dysku, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i półpaśca.
Swędzenie pleców a wątroba
Swędzenie pleców może być związane z chorobą wątroby, np. marskością wątroby. Świąd wynika wówczas z cholestazy, czyli zastoju żółci wskutek nieprawidłowej pracy tego narządu, oraz nagromadzenia kwasów żółciowych we krwi. Dolegliwość może dotyczyć całego ciała, ale najczęściej obejmuje dłonie i stopy. Nasila się w godzinach wieczornych i nocnych.
Alergia a swędzące plecy
Uczulenie także może powodować silny świąd skóry pleców. Alergenami mogą być: składniki kosmetyków (mydła, płynu do mycia), niektóre tkaniny, metale, ale także żywność. Swędzące plecy są wówczas czerwone, mogą pojawiać się też wysypka i strupy.
Choroby zakaźne a świąd pleców
Swędzące plecy bywają objawem chorób zakaźnych wywołanych przez wirusy, bakterie i grzyby. Jeśli w obrębie pleców pojawiła się jednostronnie bolesna wysypka, to można podejrzewać półpasiec – jest to zakaźna choroba wywołana wirusem ospy. Na skórze pojawiają się wówczas swędzące pęcherze wypełnione płynem, które w ciągu kilku dni pękają, wysychają i zmieniają się w strupy.
Domowe sposoby na swędzenie pleców
By złagodzić swędzenie pleców, można wspomóc się domowymi sposobami:
- Dbaj o odpowiednią higienę – skóra pleców z racji utrudnionego dostępu do niej jest często pomijana w codziennej pielęgnacji, do tego celu najlepiej stosować preparaty bezzapachowe, hipoalergiczne, testowane dermatologicznie.
- Nakładaj na skórę pleców co najmniej raz dziennie krem, olejek lub balsam w celu nawilżenia skóry.
- Zastosuj preparaty chłodzące z mentolem lub kalaminą - złagodzą odczucie swędzenia.
- Weź kąpiel z dodatkiem płatków owsianych – możesz kupić gotowy preparat do kąpieli lub przygotować samodzielnie ze zmielonych płatków owsianych. Ulgę przyniesie zwłaszcza przy świądzie z pęcherzami, sączącymi się bąblami, np. przy ospie lub oparzeniu słonecznym.
- Zakładaj luźne bawełniane ubrania. Szorstkie tkaniny podrażniają skórę i nasilają swędzenie.
- Kąp się w letniej wodzie, a nie gorącej.
- Unikaj alergenów – sztuczne tkaniny, wełna, składniki proszku do prania lub płynu do płukania mogą powodować uczulenie. Jeśli mamy skłonność do uczuleń, najlepiej zgłosić się do alergologa i wykonać test alergiczny oraz stosować kosmetyki hipoalergiczne.
- Chłodzące kompresy – samemu może być trudno, dlatego poproś kogoś o położenie na plecy chłodnych kompresów (np. zwilżonego chłodną wodą ręcznika). To złagodzi swędzenie.
- Unikaj drapania pleców. Może to nie tylko nasilić dolegliwości, ale też spowodować zakażenie.
- Unikaj stresu. Napięcie emocjonalne może nasilać świąd skóry.
Leczenie swędzenia pleców. Kiedy iść do lekarza?
Swędzenie pleców powinno skłonić do wizyty u lekarza, zwłaszcza gdy:
- świąd jest dokuczliwy i nie wiadomo, jaka jest jego przyczyna,
- swędzeniu towarzyszą inne niepokojące objawy, np. zmęczenie, utrata masy ciała, gorączka, złe samopoczucie,
- swędzenie utrzymuje się ponad tydzień i domowe metody leczenia nie pomagają.
Na ogół swędzenie pleców nie ma poważnej przyczyny. Środki farmakologiczne, które mogą być pomocne to leki przeciwhistaminowe takie jak cetyryzyna albo loratadyna (są dostępne bez recepty). Jeżeli w ciągu 1-2 tygodni nie pomagają, zawodzą również domowe metody leczenia, wówczas należy udać się do lekarza. Przede wszystkim trzeba rozpoznać i leczyć chorobę podstawową. Metody leczenia swędzenia pleców mogą się różnić w zależności od przyczyny.
W przypadku swędzenia pleców w przebiegu egzemy lub łuszczycy należy zgłosić się do lekarza rodzinnego albo dermatologa. Terapia łuszczycy obejmuje leki złuszczające z mocznikiem, leki przeciwzapalne, a także glikokortykosteroidy. Jeśli swędzące plecy są objawem egzemy (atopowego zapalenia skóry), stosuje się emolienty (środki nawilżające, które zapobiegają utracie wody), glikokortykosteroidy stosowane miejscowo (np. klobetazol, mometazon), maści przeciwzapalne oraz inhibitory kalcyneuryny.
Wiele zmian skórnych, które powodują świąd pleców, można leczyć również za pomocą fototerapii. Leczenie zawsze powinno być poprzedzone wizytą u specjalisty.
Gdy przyczyną swędzenia pleców jest alergia, należy wyeliminować czynnik, który mógł wywołać reakcję alergiczną na skórze pleców. Następnie można użyć dostępnego w aptece bez recepty preparatu przeciwhistaminowego i przeciwświądowego (np. w maści lub żelu). Jeśli w ciągu kilku dni takiej terapii nie będzie poprawy, powinniśmy udać się do lekarza.
Swędzące wysypki pleców w przebiegu infekcji często ustępują samoistnie. Jeśli świąd i wysypka trwają długo, powinniśmy odwiedzić lekarza. W przypadku półpaśca, który jest dolegliwy i często wyjątkowo bolesny, należy przyjąć leki przeciwwirusowe w tabletkach (np. acyklowir, walacyklowir) – złagodzą swędzenie pleców i inne objawy choroby. Na świąd przy półpaścu stosuje się dodatkowo leki przeciwhistaminowe. Łagodząco może zadziałać też kąpiel owsiana.
Swędzące plecy zawsze warto pokazać lekarzowi. Nie należy ich drapać, ponieważ może dojść do nadkażenia bakteryjnego i wówczas konieczne jest przyjmowanie antybiotyków.
Źródła:
American Academy of Dermatology, www.aad.org/public/everyday-care/itchy-skin/itch-relief/relieve-itchy-skin,
L. Garibyan i inni, Understanding the pathophysiology of itch, doi:10.1111/dth.12025.
Czytaj także:Wysypka – przyczyny wysypki, rodzaje + zdjęciaWysypka bostońska – jak wygląda? (zdjęcia)Wysypka jak kaszka – skąd się bierze?Domowe sposoby na wysypkę. Jak leczyć uczulenie skórne i inne zmiany?Wysypka na twarzy - najczęstsze przyczyny, wysypka na twarzy u dzieckaKoronawirus objawy skórne – wysypka, pokrzywka, palce covidoweSwędzenie skóry - przyczyny i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
