Truskawki, obok pomidorów, są najczęściej zjadanymi owocami i warzywami na świecie. Są bardzo zdrowe, a ich regularne spożywanie ma związek z obniżonym ryzykiem nadciśnienia, otyłości, niektórych nowotworów i innych schorzeń. Jednocześnie uznawane są za potencjalnie uczulające. Co uczula, jakie są objawy i jak je leczyć?
Spis treści:
- Czym jest uczulenie na truskawki?
- Objawy uczulenia na truskawki
- Jak wygląda wysypka po truskawkach?
- Uczulenie na truskawki a alergia krzyżowa
- Uczulenie na truskawki − rozpoznanie
- Jak leczyć uczulenie na truskawki?
- Kto jest bardziej narażony na uczulenie na truskawki?
- Jak zapobiegać uczuleniu na truskawki?
Czym jest uczulenie na truskawki?
O uczuleniu na truskawki mówimy wtedy, gdy po ich zjedzeniu wystąpią objawy alergii, np. swędzenie ust i języka, wysypka, nieżyt nosa, dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Za nieprawidłową reakcję organizmu mogą odpowiadać różne związki zawarte w tych owocach, w tym potencjalnie uczulające białka: profiliny, LTP oraz zbliżone do alergenu brzozy Bet v1, a także fitohormon zwany gibereliną.
Truskawki zawierają też dużą ilość salicylanów, które mogą uczulać osoby wrażliwe na te związki. Dlatego owoców tych powinny unikać wszystkie osoby ze stwierdzoną nadwrażliwością na salicylany. Typowe objawy uczulenia to wysypka skórna w postaci pokrzywki, nieżyt nosa oraz duszność.
Lekarze zauważają, że w czasie sezonu na truskawki, do gabinetów zgłasza się więcej osób z czerwoną swędzącą wysypką. Nie zawsze jednak wiadomo, czy faktyczną przyczyną takiej reakcji jest alergen, czy jednak stosowane opryski podczas uprawy owoców.
Objawy uczulenia na truskawki
Objawy uczulenia na truskawki mogą wystąpić w ciągu od kilku sekund do nawet kilku godzin po zjedzeniu. Symptomy mogą obejmować różne układy i narządy, to m.in.:
- wysypka,
- swędzenie lub mrowienie w ustach,
- swędzenie skóry,
- kaszel, świszczący oddech,
- nieżyt nosa,
- bóle brzucha,
- wymioty,
- biegunka,
- zawroty głowy.
Objawy ciężkiej reakcji uczuleniowej na truskawki, które wskazują na wstrząs anafilaktyczny, to najczęściej:
- obrzęk ust i języka,
- trudności z oddychaniem,
- kaszel i duszność,
- spadek ciśnienia tętniczego,
- bladość,
- przyspieszone bicie serca,
- zlewne poty,
- drgawki.
Jak wygląda wysypka po truskawkach?
Jednym z najczęstszych objawów uczulenia na truskawki jest wysypka. Może ona mieć postać pokrzywki, czerwonych plam albo drobnej kaszki czy grudek. Jest swędząca lub nie. Gdy po zjedzeniu truskawek pojawią się zmiany skórne, należy obserwować reakcję organizmu, a w razie nasilania się objawów, skontaktować się z lekarzem. Wysypkę po truskawkach mogą złagodzić leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty, np. w formie syropu. Ważne jest też unikanie jedzenia truskawek.
fot. Wysypka pokrzywka po truskawkach / Adobe Stock, uwimages
fot. Uczulenie na truskawki - wysypka / Adobe Stock, Tunatura
Uczulenie na truskawki a alergia krzyżowa
Objawy alergii po zjedzeniu truskawek występują często u osób uczulonych na pyłek brzozy, jest to wynik tzw. reakcji krzyżowej (alergeny zawarte w brzozie i truskawce mają podobną budowę molekularną). Z badań wynika, że ok. 30% osób uczulonych na pyłek tego drzewa, zgłasza reakcje alergiczne po zjedzeniu truskawek.
W wyniku alergii krzyżowej na pyłki roślin i owoce u chorego może rozwinąć się tzw. zespół alergii jamy ustnej (oral allergy syndorme, OAS). Objawia się on pieczeniem, swędzeniem ust, obrzękiem ust i drapaniem w gardle. Zwykle szybko ustępuje i nie stanowi przeważnie zagrożenia życia.
Jeżeli jesteśmy uczuleni na truskawki, powinniśmy uważać także na inne spokrewnione owoce: brzoskwinie, jabłka, wiśnie, maliny, jeżyny - również one mogą wywołać niepożądane reakcje organizmu.
Uczulenie na truskawki − rozpoznanie
Uczulenie na truskawki można rozpoznać na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badań alergologicznych, np. badań krwi. Polegają one na oznaczeniu w surowicy specyficznych dla truskawki przeciwciał klasy IgE. Na testy może skierować specjalista alergologii.
Jak leczyć uczulenie na truskawki?
Podstawowa metoda leczenia uczulenia na truskawki to wykluczenie ich z diety. W zwalczeniu łagodniejszych objawów alergii na truskawki pomogą leki przeciwhistaminowe dostępne bez recepty: cetyryzyna, loratadyna, desloratadyna, feksofenadyna lub lewocetyryzyna. Leki przeciwhistaminowe działają na receptor histaminowy H1, przez co uniemożliwiają jego połączenie z histaminą – związkiem odpowiedzialnym za objawy alergii, takie jak pokrzywka i katar alergiczny.
Wskazaniami do stosowania leków przeciwhistaminowych są alergiczny nieżyt nosa (kichanie, katar, swędzenie nosa), nieżyt spojówek (zaczerwienienie, łzawienie, swędzenie, pieczenie), ostra i przewlekła pokrzywka (wysypka na skórze).
Jeśli po zjedzeniu truskawek zauważymy czerwoną, swędzącą wysypkę lub katar czy pieczenie oczu, powinniśmy sięgnąć właśnie po leki przeciwhistaminowe. Wcześniej warto skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem.
W przypadku ciężkiej reakcji uczuleniowej na truskawki leki przeciwhistaminowe mogą nie wystarczyć. W najpoważniejszych sytuacjach, gdy występuje wstrząs anafilaktyczny, należy natychmiast podać leki przeciwwstrząsowe i wezwać karetkę pogotowia.
Kto jest bardziej narażony na uczulenie na truskawki?
Alergia na truskawki może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Lekarze odradzają spożywanie tych owoców w czasie ciąży i karmienia piersią.
Czynnikami ryzyka alergii na truskawki są:
- alergia w rodzinie,
- uczulenie na pyłek brzozy,
- astma,
- egzema.
Pamiętajmy, że uczulenie na truskawki, tak jak alergia w ogóle, może pojawić się w każdym wieku i u każdego. Jeśli zaobserwowaliśmy u siebie wysypkę lub inne niepokojące objawy po zjedzeniu truskawek, udajmy się do lekarza. Specjalista zleci odpowiednie badania i leki.
Jak zapobiegać uczuleniu na truskawki?
Jak w przypadku każdej alergii pokarmowej, podstawą zapobiegania uczuleniu na truskawki jest eliminacja ich z diety. Pamiętaj, że truskawki są składnikiem wielu produktów: dżemów, cukierków, ciast i ciastek, jogurtów, lodów, czekolad, ale też aromatów dodawanych do żywności. Osoby uczulone na truskawki muszą zrezygnować z jedzenia tych owoców i wszystkiego, co je zawiera. Istnieją jeszcze inne sposoby na to, aby złagodzić objawy uczulenia, jeżeli nie wyobrażasz sobie lata bez smaku tych owoców.
Podgrzewanie truskawek zmniejsza objawy uczulenia
W niektórych przypadkach obróbka termiczna może obniżyć potencjał alergiczny truskawki, zdarza się więc, że uczuleniowcy mogą nie mieć objawów, jeśli zjedli owoce wcześniej pieczone lub gotowane. Jednak jeśli rozważamy zjedzenie owoców w innej formie niż surowa, poradźmy się wcześniej specjalisty alergologa.
Czy białe truskawki nie uczulają?
Naukowcy pod kierunkiem Cecilii Emanuelsson ze szwedzkiego Uniwersytetu w Lund zauważyli, że specjalnie wyhodowane białe truskawki są lepiej tolerowane przez osoby na nie uczulone. Bezbarwne truskawki zawierają znacznie mniej alergenu. Jak się okazuje, białko uczulające w truskawce jest powiązane z kolorem czerwonym, dlatego odbarwiony gatunek owocu może być alternatywą dla uczuleniowca. Rzadziej powoduje niepożądane objawy, a równie dobrze smakuje. Warto w sezonie truskawkowym rozejrzeć się za taką wersją owocu.
Źródła:
Zuidmeer L, Salentijn E, Rivas MF, Mancebo EG, Asero R, Matos CI, Pelgrom KT, Gilissen LJ, van Ree R. The role of profilin and lipid transfer protein in strawberry allergy in the Mediterranean area. Clin Exp Allergy. 2006 May;36(5):666-75. doi: 10.1111/j.1365-2222.2006.02453.x,
Aninowski M, Kazimierczak R, Hallmann E, Rachtan-Janicka J, Fijoł-Adach E, Feledyn-Szewczyk B, Majak I, Leszczyńska J. Evaluation of the Potential Allergenicity of Strawberries in Response to Different Farming Practices. Metabolites. 2020 Mar 12;10(3):102. doi: 10.3390/metabo10030102,
Inuo C, Okazaki F, Shiraki R, Tanaka Y, Momma K, Kondo Y, Narita H. Generalized allergic reaction in response to exercise due to strawberry gibberellin-regulated protein: a case report. Allergy Asthma Clin Immunol. 2022 Jun 11;18(1):49. doi: 10.1186/s13223-022-00692-0,
Allergic to strawberries? Try a white one, Journal of Proteome Research, https://pubs.acs.org/doi/pdfplus/10.1021/pr070772v, [dostęp:] 05.05.2020,
Do I Have a Strawberry Allergy?, www.healthline.com/health/strawberry-allergy, [dostęp:] 05.05.2020.
Czytaj także:
Obalamy mity: Czy dzieci „wyrastają” z alergii?
Alergia na pyłki - jak przetrwać okres pylenia (10 sposobów)
Alergia na grzyby – co powinieneś o niej wiedzieć? Jak objawia się u dziecka?
Uczulenie na alkohol czy nietolerancja alkoholu? Objawy i leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
