Kolano jest stawem podatnym na urazy, stany zapalne i zmiany zwyrodnieniowe. Pojawienie się wody w kolanie może być objawem zarówno urazów, jak i przewlekłych poważnych chorób ogólnoustrojowych. Rozpoznanie przyczyny wysięku w stawie kolanowym wymaga konsultacji z lekarzem i wykonania badań.
Spis treści:
- Czym jest woda w kolanie (wysięk w stawie kolanowym)?
- Woda w kolanie – jakie są objawy?
- Najczęstsze przyczyny wody w kolanie
- Woda w kolanie – diagnostyka
- Czy woda w kolanie sama zejdzie?
- Domowe sposoby na wodę w kolanie. Jak pozbyć się wody w kolanie?
- Woda w kolanie – sposoby leczenia
Czym jest woda w kolanie (wysięk w stawie kolanowym)?
„Woda w kolanie” to potoczne określenie obecności wysięku w stawie kolanowym. Występuje, gdy nadmiar płynu stawowego gromadzi się w stawie kolanowym lub wokół niego. Zbieranie się wody w kolanie może wynikać z urazu, przeciążenia stawu albo choroby. Zbieranie się wody w kolanie może powodować ból. Usunięcie płynu skutecznie zmniejsza dolegliwości wynikające z obrzęku, ale często wystarczą domowe metody leczenia. U zdrowych osób mogą zdarzać się niewielkie bezobjawowe wysięki w kolanach.
Woda w kolanie – jakie są objawy?
Zbieranie się płynu w kolanie powoduje dolegliwości o różnym nasileniu w zależności od przyczyny i ilości wysięku.
Obrzęk stawu kolanowego
Głównym objawem „wody w kolanie” jest obrzęk. Może być związany z nagromadzeniem się płynu stawowego w stawie lub wokół niego. Opuchliznę najłatwiej zauważyć porównując ze sobą kolana.
Przeczytaj też: Opuchnięte kostki - co robić?
Ból kolana
Kolejnym objawem jest ból kolana. Nie zawsze występuje. Część pacjentów, nawet ze znacznie powiększonym kolanem, nie odczuwa żadnych dolegliwości. Ból bywa czasami tak silny, że uniemożliwia chodzenie i stanie. Nasilenie objawu zależy od przyczyny. W przypadku zwyrodnienia stawu kolanowego zwykle ból ustępuje w trakcie odpoczynku, a jest intensywniejszy podczas obciążania kolan.
Przeczytaj więcej: Ból stawów
Sztywność
Ograniczona ruchomość stawu i uczucie sztywności to kolejne objawy gromadzenia się płynu w stawie. Trudność mogą ci sprawiać tak proste czynności jak zginanie i prostowanie nogi.
Krwiaki
Krwiak albo siniak widoczny na skórze wskazuje na to, że doszło do urazu. To częsty powód zbierania się wody w kolanie.
Objawy alarmowe
Pilnej oceny przez lekarza wymaga sytuacja, gdy pojawiają się takie objawy jak: gorączka, zaburzenia czucia w obrębie kolana, zaczerwienienie i ciepła skóra.
Najczęstsze przyczyny wody w kolanie
Woda w kolanie to wysięk płynu stawowego (płynu maziowego). Jest on wytwarzany przez woreczkowate struktury nazywane kaletkami, które znajdują się pomiędzy skórą a wzniesieniami kostnymi. Maź jest mieszaniną różnych składników (wody, kwasu hialuronowego, glikoprotein i innych substancji). Zapobiega tarciom, umożliwia prawidłowy ruch stawu oraz działa przeciwbakteryjnie. Pod wpływem różnych czynników, np. urazu albo infekcji, może dochodzić do nadmiernego gromadzenia się płynu i jego wydostawania się na zewnątrz do przestrzeni śródstawowej.
Uraz, kontuzja, przeciążenie stawu
Uraz każdej struktury stawu może powodować gromadzenie się wody w kolanie, np.:
- uszkodzenie więzadła stawu kolanowego,
- uraz chrząstki (łąkotki) - dochodzi do niego zwykle w wyniku nagłego skręcenia kolana,
- przeciążenie stawu kolanowego,
- złamanie, skręcenie, stłuczenie.
Chociaż staw kolanowy jest największy i silnie wzmocniony, należy do najbardziej podatnych na urazy stawów. Uszkodzenia tego typu stanowią 15-30% wszystkich uszkodzeń ciała. Występują w różnym wieku, najczęściej u osób czynnie uprawiających sporty.
Zapalenie stawów
Obrzęk spowodowany zbieraniem się wody w kolanie często świadczy o stanie zapalnym stawu. Typowe objawy to: zaczerwienienie, podwyższona ciepłota, ból, obrzęk oraz upośledzenie funkcji narządu.
Przyczynami zapalenia stawu kolanowego może być ostra infekcja albo przewlekła choroba jak reumatoidalne zapalenie stawów, zwyrodnienie stawu kolanowego, dna moczanowa czy toczeń rumieniowaty układowy.
Stan zapalny jest reakcją obronną organizmu. Zaczerwienienie oraz podwyższona ciepłota to skutek napływu krwi do zaatakowanej tkanki. Naczynia krwionośne powyżej stawu rozszerzają się, leżące niżej – zwężają. Krwinki białe, przystępują do ataku, gromadzą się w chorym miejscu i uwalniają z siebie dużo substancji aktywnych. Cała akcja obronna organizmu powoduje ból i obrzęk, a upośledzenie funkcji kolana jest tego konsekwencją.
Dna moczanowa
Możliwą przyczyną zbierania się wody w kolanie jest dna moczanowa, nazywana artretyzmem. Jest to choroba zapalna stawów wywołana odkładaniem się kryształków kwasu moczowego w płynie stawowym, chrząstce, kościach i innych strukturach w obrębie stawu lub okolicy stawu, a w rezultacie powstawaniem złogów i widocznych guzków. To poważna choroba. Z czasem dochodzi do zniszczenia chrząstek, ale też do zajęcia innych narządów, w tym nerek, oraz tkanek miękkich.
Zmiany zwyrodnieniowe chrząstki stawowej
Przyczyną gromadzenia się wody w kolanie może być choroba zwyrodnieniowa tego stawu, czyli gonartroza. Staw kolanowy jest podatny nie tylko na urazy, ale również na zmiany zwyrodnieniowe. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest przewlekłym procesem zapalnym. Cechują ją postępujące zmiany degeneracyjne. Przyczyną gonartrozy mogą być wady anatomiczne, urazy, przebyte stany zapalne i infekcje, nadwaga, otyłość oraz predyspozycje genetyczne.
Nadwaga
Osoby z nadwagą i otyłością należą do grupy ryzyka, jeśli chodzi o gromadzenie się wody w kolanie. Zwiększona masa ciała powoduje dodatkowe obciążenie stawu kolanowego, przyczyniając się do przeciążenia jego struktur. Sprzyja również zmianom zwyrodnieniowym.
Woda w kolanie – diagnostyka
Diagnostyka wody w kolanie opiera się przede wszystkim na badaniu fizykalnym oraz wywiadzie lekarskim. Lekarz powinien ocenić wygląd kolana, zakres ruchu, wykonać niezbędne testy. W niektórych przypadkach zleca dodatkowe badania, np.:
- RTG kolana,
- USG stawu kolanowego,
- punkcja (pobranie płynu stawowego do badania),
- rezonans magnetyczny,
- badania krwi,
- badanie moczu.
Punkcja stawu (nakłucie) jest bardzo przydatnym badaniem. Ocena płynu stawowego pozwala wykryć takie przyczyny zbierania się wody w kolanie jak infekcja bakteryjna, dna moczanowa czy choroba zwyrodnieniowa.
Czy woda w kolanie sama zejdzie?
W niektórych przypadkach może dojść do samoistnego wchłonięcia się wody w kolanie i ustąpienia stanu zapalnego. Zależy to od przyczyny powstania wysięku w stawie kolanowym. Jeśli tak się nie stanie, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub ortopedy. Może być konieczne wykonanie punkcji kolana i odprowadzenie płynu za pomocą strzykawki.
Domowe sposoby na wodę w kolanie. Jak pozbyć się wody w kolanie?
W przypadku niewielkiego nagromadzenia wody w kolanie można poradzić sobie samodzielnie przy pomocy domowych metod leczenia. Chore kolano należy oszczędzać. Ulgę przyniesie odpoczynek i uniesienie kończyny. Przy chodzeniu warto zaopatrzyć się w opaskę uciskową.
Przy pierwszych oznakach wody w kolanie można zastosować okład z lodu. Ważne, aby nie przykładać zimnego okładu bezpośrednio do skóry i nie dłużej niż 20 minut (może dojść do odmrożenia). Dzięki temu zabiegowi zmniejszymy ból, opuchliznę oraz uczucie rozpalenia.
Domowym sposobem na opuchliznę kolana jest okład z sody. Rozpuść łyżeczkę sody oczyszczonej w szklance ciepłej wody, zamocz gazik i połóż w miejscu opuchlizny, następnie nakryj folią i zabezpiecz bandażem. Kompres zdejmij, gdy gazik wyschnie.
Na wodę w kolanie możesz też zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen). Mogą pomóc w zmniejszeniu obrzęku, którego przyczyną jest zapalenie.
Woda w kolanie – sposoby leczenia
Zgłoś się do lekarza (lekarza pierwszego kontaktu lub ortopedy), jeżeli domowe środki zaradcze, takie jak chłodne okłady i odpoczynek, nie przynoszą poprawy. Jedną z możliwych metod leczenia jest punkcja stawu kolanowego, w trakcie której można odciągnąć nagromadzony płyn. W takcie tego zabiegu jest możliwe wstrzyknięcie do stawu leku o działaniu przeciwzapalnym.
Inne sposoby leczenia wody w kolanie to fizjoterapia. Rehabilitant może zaplanować dla ciebie specjalne ćwiczenia oraz zalecić noszenie ortezy na staw kolanowy.
W bardziej skomplikowanych przypadkach wykonywana jest artroskopia, czyli wziernikowanie wnętrza stawu. W trakcie lekarz może przeprowadzić interwencję chirurgiczną, dzięki której usunie przyczynę dolegliwości.
Pilny kontakt z lekarzem jest wskazany, jeśli kolano jest bolesne, czerwone i ciepłe. Te symptomy mogą świadczyć o rozwoju infekcji w obrębie stawu.
Źródła:
Gerena LA, Mabrouk A, DeCastro A. Knee Effusion. [Updated 2022 Nov 15]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532279/,
Johnson MW. Acute knee effusions: a systematic approach to diagnosis. Am Fam Physician. 2000 Apr 15;61(8):2391-400. PMID: 10794580,
Mathison DJ, Teach SJ. Approach to knee effusions. Pediatr Emerg Care. 2009 Nov;25(11):773-86; quiz 787-8. doi: 10.1097/PEC.0b013e3181bec987. PMID: 19915432.
Czytaj także:
3 babcine sposoby na ból kolan, które zmniejszą ból i stan zapalny
Jakie ćwiczenia na kolana robić, żeby zmniejszyć ryzyko kontuzji i kiedy wzmacniać kolano u rehabilitanta?
Stabilizator na kolano - jak działa i kiedy stosować?
Ból kolana po bieganiu – przyczyny, leczenie i zapobieganie
Zwyrodnienie stawów - przyczyny i objawy choroby, metody leczenia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
