Spis treści:
- USG piersi – co to za badanie?
- USG piersi – kiedy zrobić?
- USG piersi – przygotowanie
- USG piersi – przebieg badania
- USG piersi – co może wykryć?
- Wyniki USG piersi – skala BIRADS
- USG piersi – cena
- USG piersi w ciąży
- USG piersi a torbiele w piersiach
- USG sutków u mężczyzn
USG piersi – co to za badanie?
USG piersi, inaczej badanie ultrasonograficzne gruczołu sutkowego lub sonomammografia, to profilaktyczne badanie obrazowe, które umożliwia wczesne wykrycie raka piersi. Wykorzystuje fale ultradźwiękowe, dlatego jest to badanie bezbolesne, bezpieczne i nieinwazyjne, które można wielokrotnie powtarzać. Badanie obejmuje kontrolę piersi i bliskich węzłów chłonnych. USG piersi jest podstawowym badaniem obrazowym piersi, a także uzupełniającym mammografię.
USG piersi – kiedy zrobić?
USG piersi powinna wykonywać każda kobieta, zwłaszcza od 30. roku życia. Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne zaleca wykonywanie USG piersi regularnie co roku. Od 25. roku życia rozpocząć badania radzi Polska Unia Onkologii.
USG piersi jest wskazane zwłaszcza u kobiet, u których:
- w badaniu palpacyjnym wykryto guzki, stwardnienia,
- występuje nietypowy wyciek z sutka, zmiany w dołach pachowych, zmiany w obrębie brodawki,
- występuje ból piersi niezależnie od pory cyklu,
- wymagana jest kontrola zmian wykrytych wcześniej w mammografii.
Kobiety z grup ryzyka, u których rak piersi występował rodzinnie, powinny wykonywać badanie co 6 miesięcy. Chodzi o zamienne wykonywanie USG, mammografii MMG, mammografii rezonansem magnetycznym MMG-MR.
Do częstych regularnych badań już w młodym wieku skłaniają statystyki. Od lat wzrasta liczba zachorowań na raka piersi we wszystkich grupach wiekowych.
USG piersi – przygotowanie do badania
USG piersi nie wymaga od kobiety specjalnego przygotowania. Można je wykonać w ciągu całego cyklu miesiączkowego, ale lepiej, gdy jest przeprowadzane w pierwszej połowie cyklu. Ma to związek ze zmianami hormonalnym, ale również z tym, że przed samą miesiączką piersi stają się tkliwe, dlatego USG piersi jest bardziej komfortowe dla kobiety w pierwszej części cyklu. Wykonuje się je bez znieczulenia.
Badanie USG piersi powinno być poprzedzone:
- wywiadem lekarskim,
- badaniem palpacyjnym piersi,
- analizą poprzednich badań obrazowych piersi, jeśli były wykonywane.
Lekarz podczas rozmowy powinien zapytać o:
- wiek,
- poprzednie badania piersi,
- miesiączki,
- porody,
- karmienie piersią,
- przyjmowanie antykoncepcji lub hormonalnej terapii zastępczej,
- występowanie nowotworów piersi lub raka jajnika w rodzinie,
- ewentualne urazy piersi,
- przebyte leczenie operacyjne, chemioterapię i/lub radioterapię,
- obecność wycieków z brodawek sutkowych.
USG piersi – przebieg badania
Przed samym badaniem USG piersi należy się rozebrać do pasa i położyć na leżance. Badanie trwa ok. 15 minut.
- Lekarz nakłada na pierś żel ułatwiający przesuwanie głowicy ultrasonografu po skórze.
- Przykłada głowicę do piersi i przesuwa aparat w różnych kierunkach zaczynając od brodawki.
- W czasie badania lekarz będzie przesuwał głowicę również pod pachy i analizował obraz na monitorze.
- Badanie polega na dokładnej ocenie tkanek, dlatego czasami konieczne jest dociśnięcie głowicy lub zmiana pozycji piersi.
- W takcie badania lekarz ocenia tkankę przedgruczołową, gruczołową i zagruczołową piersi, przewody mlekowe, tkanki za brodawką oraz stopień odkształcenia zmian ogniskowych, jeśli takie występują.
- Wynik otrzymujemy od razu po badaniu.
USG piersi – co może wykryć?
Badanie USG piersi pomaga obejrzeć różne elementy anatomiczne piersi. W tym skórę, przewody mlekowe, tkankę tłuszczową, mięśnie piersiowe, pobliskie węzły chłonne. Jest badaniem bardzo dokładnym i pozwala określić, czy zmiana ma charakter łagodny, czy może być złośliwa. Na szczęście większość wykrywanych zmian w badaniu USG (ok. 80%) jest łagodna i nie wymaga leczenia.
Podczas badania lekarz może wykryć zmiany, takie jak obrzęki, stany zapalne, pogrubienia, blizny, torbiele, ropnie, krwiaki i je ocenić.
Jednak należy pamiętać, że całkowitą pewność, z jaką zmianą mamy do czynienia, daje dopiero biopsja. Co oznacza, że lekarz może zalecić pobranie fragmentu zmiany do analizy laboratoryjnej, jeśli wynik badania USG go zaniepokoi.
Wyniki USG piersi – skala BIRADS
Na podstawie badania ultrasonograficznego radiolog ocenia zmiany w piersi według klasyfikacji BIRADS-usg, gdzie 1 oznacza zerowe ryzyko złośliwości, a 6 - zmiany złośliwe potwierdzone biopsją.
| 0 | ocena niekompletna | wymaga dodatkowych badań obrazowych, ryzyko złośliwości jest trudne do oceny lub niepewne |
| 1 | norma | obraz prawidłowy, ryzyko złośliwości 0%, nie wymaga dalszej diagnostyki |
| 2 | zmiana łagodna | nie wymaga dalszej diagnostyki, oznacza obecność zmian łagodnych (np. torbiel, stan zapalny, ropień, tłuszczak) ryzyko złośliwości 0% |
| 3 | zmiana prawdopodobnie łagodna | ryzyko złośliwości ≤ 2%, zalecana kontrola za 6 miesięcy, możliwe badania dodatkowe USG |
| 4 | zmiana podejrzana | ryzyko złośliwości od 2% do 95%, konieczna biopsja |
| 5 | zmiana o wysokim prawdopodobieństwie złośliwości | ryzyko złośliwości ≥ 95%, konieczna biopsja i dalsze leczenie |
| 6 | rak potwierdzony badaniem | zmiana zweryfikowana wcześniej jako złośliwa |
USG piersi – cena
Skierowanie na USG piersi można otrzymać od ginekologa, w poradni chorób sutka lub poradni chirurgicznej. Wtedy badanie wykonywane jest nieodpłatnie. Jeśli chcemy wykonać je na własną rękę, musimy liczyć się z kosztem 100-200 zł.
USG piersi w ciąży
USG piersi można wykonywać również u kobiet ciężarnych i w trakcie karmienia piersią. Z racji tego, że wykorzystywane są w nim fale ultradźwiękowe, badanie jest całkowicie bezpieczne dla kobiet w ciąży i nie jest szkodliwe dla płodu. Dla porównania mammografia wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie, które może być groźne dla kobiet w ciąży i jest to badanie odradzane w tym czasie. Sam przebieg USG piersi w ciąży jest taki sam, jak u pozostałych kobiet.
USG piersi a torbiele w piersiach
W badaniu USG stosunkowo często wykrywane są łagodne zmiany w postaci torbieli. To wypełnione płynem przestrzenie, które mogą pojawić się w każdym wieku. Główną przyczyną ich powstawania są zaburzenia hormonalne.
Torbiele mogą być wyczuwalne podczas samobadania piersi, co niejednokrotnie powoduje u kobiet duży niepokój. Podczas USG piersi lekarz jest w stanie ocenić zmianę, jednak niekiedy konieczne jest przeprowadzenie biopsji, która da pewność, czy zmiana jest łagodna.
Torbiele w piersi mogą być maleńkie i nie powodować objawów – najczęściej wtedy nic się z nimi nie robi, ale mogą też dokuczać, sprawiać ból i dyskomfort - wtedy potrzebne jest dalsze leczenie (odciąganie płynu z torbieli lub usunięcie chirurgiczne).
USG sutka u mężczyzn
USG piersi, choć zdecydowanie rzadziej, jest wykonywane również u mężczyzn. W tej grupie także istnieje ryzyko rozwinięcia się raka sutka. Wskazaniami do badania są szczególnie: wyczuwalny guzek w gruczole sutkowym, nowotwory sutka w rodzinie (zwłaszcza u mężczyzn) lub przerost gruczołu, czyli ginekomastia. Badanie ultrasonograficzne jest przeprowadzane w taki sam sposób jak u kobiet i z użyciem tej samej aparatury, a zmiany oceniane są w skali BIRADS.
Źródła:
W. Jakubowski, K. Dobruch-Sobczak, B. Migda, Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie sonomammograficzne, Journal of Ultrasonography 2012; 12: 245–261.
Czytaj także:
Objawy raka piersi. Poznaj 7 objawów złośliwego nowotworu piersi
Badanie piersi – jakie i kiedy wykonać?
Guzek w piersi. Kiedy jest rakiem piersi, a kiedy łagodną zmianą?
Ból piersi – 8 najczęstszych przyczyn (diagnoza i leczenie)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
