Semaglutyd i inne leki z grupy analogów GLP-1, zwane potocznie zastrzykami na odchudzanie, to nowoczesne i popularne leki stosowane przede wszystkim u pacjentów z cukrzycą typu 2. Zainteresowanie nimi wynika w dużej mierze z faktu, że skutecznie i znacznie obniżają masę ciała. Pomimo że są to leki bezpieczne i dobrze tolerowane, to mogą mieć szkodliwy wpływ na trzustkę.
Czym jest semaglutyd?
Semaglutyd należy do leków inkretynowych, a dokładniej analogów GLP-1. Są to leki, które naśladują hormony inkretynowe, wydzielane w układzie pokarmowym po posiłku. Pobudzają wydzielanie insuliny i obniżają stężenie glukozy we krwi. Dlatego w większości przypadków są zalecane chorym na cukrzycę typu 2. Dodatkowo preparaty z tej grupy mogą obniżać masę ciała (sprawdź: który zastrzyk na odchudzanie jest najlepszy?) i działają ochronnie na układ krążenia. Właśnie dzięki potencjałowi odchudzającemu semaglutyd i pokrewne mu leki stały się bardzo popularne szczególnie wśród osób, które chcą szybko zrzucić kilka lub kilkanaście kilogramów.
Jak semaglutyd działa na trzustkę?
Semaglutyd i inne analogi GLP-1 zwiększają m.in. aktywność enzymów trzustkowych (takich jak lipaza i amylaza), bezpośrednio stymulują receptory GLP-1 w komórkach beta wysp trzustkowych i komórkach przewodów zewnątrzwydzielniczych. To może powodować przerost komórek pokrywających przewody, zwiększenia masy trzustki, niedrożność przewodów i w konsekwencji ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki.
Zapalenie trzustki nie jest jednym z możliwych skutków ubocznych stosowania semaglutydu i innych analogów GLP-1. W charakterystyce semaglutydu przeczytamy, że stan zapalny trzustki występuje rzadziej niż u 1 na 100 pacjentów przyjmujących lek. Różne badania wskazują, że jest to rzadkie powikłanie. Terapia zwiększa też potencjalne ryzyko rozwoju groźnego raka trzustki, chociaż badania kliniczne tego nie dowiodły.
W związku z ryzykiem, leku nie wolno stosować w przypadku ostrego zapalenia trzustki. Jeżeli dojdzie do niego w trakcie kuracji, to należy zaprzestać przyjmowania semaglutydu. Nie powinno się przyjmować preparatu w przyszłości, jeśli potwierdzono zapalenie trzustki w trakcie stosowania leku. Każdy pacjent przed terapią powinien być poinformowany, jakie objawy świadczą o problemach z tym narządem.
Semaglutyd a trzustka. Jakie objawy powinny zaniepokoić?
O ostrym zapaleniu trzustki świadczą uporczywy silny ból brzucha, czasami promieniujący do pleców, któremu mogą towarzyszyć wymioty. Inne możliwe objawy to gorączka, napięcie brzucha i przyspieszone tętno. W łagodnym zapaleniu trzustki objawy ustępują w ciągu 48 godzin, zaś ciężkie przypadki stanowią zagrożenie dla życia. O przewlekłym zapaleniu trzustki świadczą nawracające bóle brzucha z wymiotami i tłustymi biegunkami. Dolegliwości nasilają się po tłustym jedzeniu. Przewlekłe zapalenie trzustki bez leczenia może prowadzić do zniszczenia tego narządu.
Niestety objawy świadczące o problemie z trzustką łatwo w tym przypadku zbagatelizować, ponieważ terapia zastrzykami na odchudzanie powoduje często dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Są one naturalne i ustępują z czasem. Są jednak też na ogół łagodne.
Pamiętaj, że semaglutyd może też zmieniać działanie innych leków i wchodzić z nimi w groźne interakcje. Tutaj opisaliśmy jeden z takich przypadków: Kobieta przyjmowała zastrzyki na odchudzanie. Prawie zmarła.
Źródła:
Patel, Femina MD; Patel, Zalak MD; Naji, Mahtab MD; Kaur, Nirmaljot MD. S1849 Watch out for Semaglutide: Potential Cause of Pancreatitis?. The American Journal of Gastroenterology 117(10S):p e1289, October 2022. | DOI: 10.14309/01.ajg.0000864036.15004.08,
Smits MM, Van Raalte DH. Safety of Semaglutide. Front Endocrinol (Lausanne). 2021 Jul 7;12:645563. doi: 10.3389/fendo.2021.645563. Erratum in: Front Endocrinol (Lausanne). 2021 Nov 10;12:786732,
Elashoff M, Matveyenko AV, Gier B, Elashoff R, Butler PC. Pancreatitis, pancreatic, and thyroid cancer with glucagon-like peptide-1-based therapies. Gastroenterology. 2011 Jul;141(1):150-6. doi: 10.1053/j.gastro.2011.02.018,
Charakterystyka produktu leczniczego preparatu Ozempic.
Czytaj także:
Doustny semaglutyd - czym się różni od leku na odchudzanie w zastrzykach?
Zastrzyki na odchudzanie. Kiedy nowy lek z semaglutydem będzie dostępny w Polsce?
Zastrzyki na odchudzanie – kiedy są refundowane? Ceny za miesięczną kurację
Zastrzyki na odchudzanie – ile można schudnąć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
