Rak trzustki znajduje się w pierwszej dziesiątce najczęściej występujących w Polsce nowotworów złośliwych. Jego rokowania są złe, ponieważ wykrywany jest przeważnie bardzo późno, gdy występują już przerzuty, a nowotworu nie da się usunąć operacyjnie. Szanse na przeżycie z rakiem trzustki zależą od możliwości wykonania zabiegu operacyjnego. Leczenie to przede wszystkim zabieg operacyjny i chemioterapia. Najczęstszym rodzajem raka trzustki jest gruczolakorak przewodowy (ok. 90% przypadków).
Spis treści:
- Objawy raka trzustki
- Przyczyny raka trzustki
- Diagnostyka - badania w kierunku raka trzustki
- Leczenie raka trzustki
- Dieta w raku trzustki
- Rokowanie w raku trzustki
Objawy raka trzustki
Rak trzustki rozwija się dość podstępnie, bo nie daje żadnych objawów przez długi czas. Gdy objawy się pojawią, zależą od zaawansowania choroby i umiejscowienia guza.
Najwcześniejsze objawy raka trzustki nie są charakterystyczne, czyli mogą wskazywać na wiele innych problemów zdrowotnych lub nie świadczyć o żadnej chorobie. To m.in.:
- dyskomfort w jamie brzusznej i wzdęcia,
- brak apetytu,
- nudności,
- biegunki.
Gdy guz jest już dość duży, pojawiają się właściwe objawy raka trzustki:
- Ból. Zwykle zlokalizowany jest w jamie brzusznej, nadbrzuszu lub prawym podżebrzu. Czasami obejmuje plecy. Chorzy opisują go jako intensywny, przeszywający i promieniujący.
- Dolegliwości trawienne. Mogą pojawić się nudności, wymioty, zmiany w częstotliwości oddawania stolca. Czasami chory miewa stolce tłuszczowe (szczególnie na zaawansowanym etapie choroby).
- Utrata masy ciała. Nieplanowane, niecelowe chudnięcie.
- Powiększenie pęcherzyka żółciowego. Lekarz jest w stanie to wyczuć w czasie zwykłego badania palpacyjnego jamy brzusznej.
- Żółtaczka. Pojawia się wówczas, gdy guz obejmuje odcinek trzustkowy przewodu żółciowego wspólnego.
- Cukrzyca. W przypadku świeżo zdiagnozowanej cukrzycy, warto wziąć pod uwagę również raka trzustki i wykonać badania w jego kierunku. Niepokój powinno wzbudzić nagłe pojawienie się cukrzycy bez otyłości i choroby w rodzinie, szczególnie po 50. roku życia.
Przyczyny raka trzustki
Przyczyny raka trzustki nie są do końca poznane. Wiadomo, że ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem – 80% przypadków tej choroby dotyczy osób po 60. roku życia. Palenie papierosów odpowiada za 25 % przypadków raka trzustki. Sprzyjają mu też niektóre schorzenia przewlekłe – częściej na raka trzustki zapadają osoby borykające się z cukrzycą, zapaleniem trzustki, chorobą wrzodową żołądka. Ryzyko wystąpienia tego raka podnoszą również: otyłość i picie alkoholu.
Badania wskazują także na związek rozwoju raka trzustki z narażeniem na pestycydy, chlorki metylenu, benzydynę. Nie bez znaczenia jest również czynnik genetyczny - na raka trzustki częściej chorują osoby, w których rodzinach występowała ta choroba, albo mają genetyczne zespoły nowotworowe, np. związane z mutacją genu BRCA (rak piersi i jajnika), rodzinny zespół występowania znamion atypowych i czerniaka, zespół Peutza i Jeghersa, zespół Lyncha, rodzinna polipowatość gruczolakowa.
Badania w kierunku raka trzustki
W celu rozpoznania raka trzustki wykonywana jest seria badań. Wykonuje się m.in.:
- USG jamy brzusznej,
- ultrasonografię endoskopową (EUS),
- endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW),
- tomografię komputerową (TK),
- rezonans magnetyczny (MRI),
- biopsję trzustki,
- badania krwi (m.in. próby wątrobowe, markery nowotworowe, antygen towarzyszący nowotworom przewodu pokarmowego CA 19-9, glukoza, morfologia).
Rozpoznanie raka trzustki ustala się na podstawie badań obrazowych (tomografii, rezonansu magnetycznego, EUS lub ECPW). Biopsję w celu pobrania tkanek guza wykonuje się przede wszystkim u chorych niekwalifikowanych do operacji. Biopsja pomaga również rozróżnić przewlekłe zapalenie trzustki od autoimmunologicznego zapalenia trzustki.
Leczenie raka trzustki
Leczenie raka trzustki to przede wszystkim interwencja chirurgiczna polegająca na operacji radykalnej, czyli usunięciu części lub całej trzustki. Operacja daje największe szanse na wyleczenie. Niestety ok. 90% chorych trafia do onkologa, gdy choroba jest bardzo zaawansowana. Wtedy możliwe jest tylko leczenie paliatywne, czyli takie, które poprawia komfort życia chorego (m.in. znosi dolegliwości bólowe).
W takiej sytuacji zwykle wykonuje się zabieg polegający na zniszczeniu nerwów splotu trzewnego. Dzięki niemu, ból nowotworowy ulega znacznemu ograniczeniu. Jeśli taka operacja nie jest możliwa, do leczenia włącza się pochodne morfiny. Uzupełnieniem leczenia operacyjnego jest zwykle chemioterapia.
Operacja radykalna u pacjentów z rakiem trzustki nie jest przeprowadzana, gdy występują:
- przerzuty w wątrobie, otrzewnej lub innych narządach, lub węzłach chłonnych,
- nacieki dużych naczyń krwionośnych, gdy nie można wykonać rekonstrukcji naczyniowych.
Dieta w raku trzustki
Dieta osoby chorej na raka trzustki powinna być lekkostrawna i zawierać jak najmniej tłuszczu. Musi być jednak wysoko odżywcza, bo organizm osoby chorej zwykle jest wyniszczony walką z rakiem. Zaleca się więc ograniczenie olejów, masła, margaryn oraz tłustego nabiału. Należy również ograniczyć słodycze. Niewskazane są dania ciężkostrawne: fasola, bigos, tłuste mięsa, wędliny, grzyby, jaja. Zalecane są natomiast:
- owoce i warzywa (szczególnie polecany jest seler, który ma udowodnione w badaniach klinicznych działanie przeciwzapalne),
- ciemne pieczywo,
- chude mleko (najlepiej kozie),
- chude gotowane mięso,
- kasze, ryż, makarony.
Rokowanie w raku trzustki
Po całkowitym usunięciu narządu (operacji radykalnej) średnie przeżycie chorych z rakiem trzustki wynosi ok. 12-19 miesięcy, 5 lat przeżywa 15-20% pacjentów. Pacjenci, u których guz nie może być operowany, przeżywają najczęściej kilka miesięcy od postawienia diagnozy.
Prawdopodobieństwo wyleczenia raka trzustki wzrasta jednak, gdy choroba zostanie bardzo wcześnie wykryta.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 13.07.2018.
Więcej na temat raka trzustki:
Jak zdiagnozować raka trzustki?
Rak trzustki – objawy nowotworu trzustki
Rak trzustki – jak się objawia?
TRZUSTKA = objawy chorób, rak trzustki, ostre i przewlekłe zapalenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
