Spis treści:
- Szerszenie - podstawowe informacje
- Ugryzienie szerszenia – objawy
- Ugryzienie szerszenia – pierwsza pomoc
- Jak bardzo boli ugryzienie szerszenia?
- Czy użądlenie szerszenia jest śmiertelne?
- Ugryzienia szerszenia – zapobieganie
Szerszenie - podstawowe informacje
Szerszenie to owady z należące do błonkoskrzydłych, podobnie jak osy i pszczoły. Występują w całej Polsce. Najwięcej jest ich na terenach porośniętych przez lasy liściaste i obszarach zamieszkiwanych przez ludzi.
Owady te chętnie zakładają gniazda w dziuplach drzew (np. dębów), opuszczonych ulach, na poddaszach budynków, w zagłębieniach i dziurach budynków, w budkach lęgowych dla ptaków.
Szerszeń jest większy od pszczoły i osy. Długość ciała samicy sięga nawet 3,5 cm, a samca ponad 2 cm. Robotnice mają do 2,4 cm długości. Ich wygląd cechuje też czarny tułów w pomarańczowe plamki, żółty odwłok i czarne paski. Posiadają żuwaczki jako część aparatu gębowego, oraz żądło. Samce nie mają żądła. Szerszenie nie tracą żądła tak jak pszczoły, dlatego mogą atakować wielokrotnie.
Ugryzienie szerszenia – objawy
Ugryzienie szerszenia, a dokładniej użądlenie szerszenia, może powodować różnorodne objawy o różnym nasileniu. W miejscu wprowadzenia żądła pojawiają się:
- silny ból,
- obrzęk, opuchnięcie, nawet do 10 cm,
- zaczerwienienie,
- bąble,
- swędzenie,
- a czasami też zasinienie.
U osób uczulonych na jad owadów, ugryzienie szerszenia może wywołać objawy wstrząsu anafilaktycznego:
- bladość skóry,
- wysypkę,
- pocenie się,
- tachykardię, czyli przyspieszona praca serca,
- obrzęk twarzy,
- trudności w oddychaniu lub mówieniu.
- nudności lub wymioty,
- ból brzucha,
- uczucie parcia na stolec,
- obniżenie ciśnienia tętniczego,
- możliwa utrata przytomności (omdlenie).
Ugryzienie szerszenia – pierwsza pomoc
Gdy szerszeń ugryzie osobę wrażliwą na jad owadów, trzeba jak najszybciej udzielić takiej osobie pomocy. Przede wszystkim nie wolno pozostawiać jej samej.
Zasady udzielania pomocy po ugryzieniu szerszenia osoby uczulonej:
- Podać adrenalinę i leki przeciwhistaminowe, ewentualnie inne leki przepisane przez alergologa.
- Wezwać karetkę pogotowia.
- Ułożyć poszkodowanego bezpiecznie, aby nie uderzył się w trakcie omdlenia. Unieść nogi do góry w pozycji leżącej, w razie osłabienia.
- W miejsce użądlenia przyłożyć zimny okład, np. kostki lodu owinięte w folię i ścierkę. Kompres zmniejszy obrzęk, stan zapalny i reakcję alergiczną.
- Zdjąć biżuterię, która mogłaby uciskać w razie rozwinięcia się obrzęku.
Z domowych metod na ugryzienie szerzenia poleca się:
- nacieranie cebulą lub korzeniem pietruszki,
- okład z octu lub okład sody oczyszczonej i wody,
- okłady z naparów ziół leczniczych, np. hyzopu lekarskiego, nagietka albo ogórecznika, które mają działanie łagodzące i przeciwzapalne,
- niedrapanie miejsca użądlenia,
- przepłukanie ust roztworem soli kuchennej, w razie ugryzienia blisko jamy ustnej.
Jeśli stan osoby użądlonej przez szerszenia pogarsza się, jest nieprzytomna, nie jest wyczuwany oddech lub tętno, to oczekując na przybycie karetki pogotowia, trzeba przystąpić do akcji reanimacyjnej.
Gdyby z jakiegoś powodu żądło szerszenia zostało w skórze, to nie wolno go uciskać, gnieść, ponieważ do skóry może dostać się więcej jadu.
Jak bardzo boli ugryzienie szerszenia?
Użądlenie szerszenia jest bardziej bolesne niż pszczoły lub osy, ponieważ szerszeń posiada większe żądło, które wbija się głębiej w skórę. Co więcej, jad zawiera acetylocholinę powodującą silne pieczenie rany.
Natężenie bólu po użądleniu owadów określa skala stworzona przez amerykańskiego entomologa Justina Schmidta. Skala zawiera wskaźniki bólu od 1 do 4, z których numer 2 jest przypisany ugryzieniom takich owadów jak pszczoły, osy, mrówki, a także szerszenie. Badacz umieścił więc mimo wszystko użądlenia tych owadów w jednej grupie.
Czy użądlenie szerszenia jest śmiertelne?
Użądlenie szerszenia nie jest śmiertelne dla osoby, która nie jest uczulona. Za jednym razem owad wstrzykuje mniej niż 0,2 ml jadu (w woreczku jadowym posiada około 0,26 mg jadu). Według badań dawka śmiertelna jadu szerszenia waha się od 10 do 90 mg/kg masy ciała. Człowieka musiałoby więc użądlić co najmniej kilkaset szerszeni jednocześnie, aby wprowadzić dawkę śmiertelną jadu.
Jad szerszenia zawiera mieszaninę różnorodnych związków w tym amin, takich jak histamina, tyramina, dopamina, białek, które wywołują ból, hydrolaz, neurotoksyn i innych związków. To, co różni jad szerszenia od jadu pszczół i os, to większa zawartość toksyn.
Nawet jedno ugryzienie szerszenia może być śmiertelne dla osoby uczulonej na jad owadów. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Lizbońskim dowiodło, że ryzyko wystąpienia zagrażającej życiu reakcji po użądleniu szerszenia jest około 3 razy wyższe niż w przypadku użądlenia przez pszczołę lub osę. Przy czym trzeba też dodać, że szerszenie są mniej agresywne niż osy i nie atakują nieprowokowane. Żądlą w obronie gniazda, a także, aby zdobyć pożywienie (żywią się nie tylko owocami i sokami roślin, ale też pokrewnymi owadami).
fot. Szerszeń europejski / Adobe Stock, ihorhvozdetskiy
Ugryzienia szerszenia – zapobieganie
Aby zapobiec ugryzieniu przez szerszenie:
- Unikaj kontaktu z nimi, czyli nie zbliżaj się do gniazda lub roju szerszeni na odległość mniejszą niż 20 m, wyjdź z pomieszczenia, w którym są szerszenie.
- Unikaj noszenia odzieży w jaskrawych kolorach oraz intensywnych zapachów (perfum, kosmetyków), ponieważ przyciągają te owady.
- Uważaj podczas picia napojów na świeżym powietrzu, zwłaszcza gdy pijesz napój w puszce.
- Załóż moskitiery w oknach.
- Uważaj, żeby nie nadepnąć na szerszenia bosą stopą.
- Skorzystaj z usług specjalistów usuwających gniazda owadów.
- Miej ze sobą adrenalinę w razie stwierdzonej alergii, a także inne leki, które przepisał ci alergolog.
- Nie prowokuj szerszeni, nie rzucaj przedmiotami w stronę szerszenia czy gniazda.
- Nie usuwaj samodzielnie gniazda.
Możesz zgłosić obecność gniazda szerszeni straży pożarnej, jeśli zauważyłeś je w pobliżu miejsca przebywania dzieci (przedszkola, szkoły) lub osób, które nie mogą się sprawnie przemieszczać (szpitale, domy opieki).
Czytaj także:
Ugryzienie meszki – jak wygląda i czym je smarować? [ZDJĘCIA]
Ugryzienie komara - domowe sposoby na ukąszenia komarów
Ugryzienie mrówki - jak złagodzić objawy i czy jest groźne?
Ugryzienie pluskwy – jak wygląda, co na nie stosować, jak zapobiegać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
