Nie każda osoba daje głośno znać o swoich emocjach i nie w każdym przypadku uda nam się z tzw. sygnałów niewerbalnych wyczytać, że możemy mieć do czynienia z depresją, niemniej jednak warto zapoznać się z oznakami obniżonego nastroju w wyglądzie i zachowaniu. Zmieniać się mogą oczy przy depresji, twarz i mimika, sposób mówienia i poruszania się. Warto znać te sygnały, żeby nie przegapić problemu.
Spis treści:
- Oczy przy depresji – jak wyglądają?
- Twarz i mimika przy depresji
- Postura i sylwetka przy depresji
- Sposób poruszania się przy depresji
- Mowa przy depresji
- Sposób ubierania się przy depresji
Oczy przy depresji – jak wyglądają?
Oczy przy depresji często są nieruchome, nieobecne, smutne, a utrzymywanie kontaktu wzrokowego jest słabsze. Naukowcy zwracają uwagę również na związek problemów z oczami a zaburzeniami psychicznym. Osoby z depresją częściej doświadczają objawów zespołu suchego oka, w związku z czym ich oczy mogą być przekrwione i zmęczone.
Przy zespole suchego oka można odczuwać dyskomfort pod powiekami, swędzenie czy pieczenie oczu. Dodatkowo leki stosowane w depresji u niektórych pacjentów nasilają dolegliwości w obrębie oczu. Szkliste oczy również mogą pojawiać się przy depresji. Oczywiście zespół suchego oka może mieć wiele przyczyn, takich jak choćby długotrwała praca przy komputerze.
Oczy przy depresji mogą również charakteryzować się objawem nazywanym fałdą Veragutha. Są to niewielkie fałdy na powiekach o kształcie trójkąta, biegnące od zewnętrznych kącików oczu, w górę do przyśrodkowego końca brwi. Ten symptom przewlekłej depresji opisał po raz pierwszy w 1911 roku szwajcarski lekarz neurolog i psychiatra Otto Veraguth.
Twarz i mimika przy depresji
Twarz przy depresji traci zwykłą ekspresję emocjonalną, staje się mało plastyczna, zaczyna przypominać maskę. Mówi się nawet, że depresja nakłada człowiekowi maskę rozpaczy – co jest dość obrazowym ujęciem zaburzeń ekspresji. Konsekwencją zaburzeń łaknienia i zaburzeń snu może być poszarzała cera, cienie pod oczami, bladość skóry, itp.
Na twarzy przy depresji może pojawić się charakterystyczny układ zmarszczek na czole w kształcie litery Ω (tzw. objaw omega). Został on opisany po raz pierwszy w 1872 roku przez Karola Darwina jako „mięśnie smutku” (ang. grief muscles). W 1924 r. niemiecki lekarz psychiatra i neurolog Oswald Bumke opisał podobny wyraz twarzy u pacjentów z depresją (a także schizofrenią).
Postura i sylwetka przy depresji
Przy depresji na ogół pojawia się pochylona postura, która jest związana z opóźnieniem psychomotorycznym. Sylwetka staje się przygarbiona i emanuje z niej brak energii, może też sygnalizować duże napięcie – wówczas można zaobserwować napięcie w mięśniach, zwłaszcza karku i ramion, zaciśnięte dłonie, zdarzają się też drobne natręctwa. Dodatkowo głowa może być wysunięta do przodu.
Postawa ciała osoby dotkniętej depresją może ulec zmianie również z powodu zaburzeń motywacyjnych i zaburzeń łaknienia. Częstsze jest chudnięcie pod wpływem tej choroby, niż przybieranie na wadze. Zazwyczaj chorzy tracą apetyt, zaniedbują posiłki, przestają dbać o odpowiednio urozmaiconą dietę, co odbija się na ich wadze i wyglądzie, jak również stanie zdrowia.
Sylwetka osoby, którą dotyka depresja, przechodzi podobne zmiany, jak jej pogarszający się nastrój. Dominuje postawa zamknięta, symboliczne odgradzanie się od otoczenia, np. przez częste zakładanie rąk na piersiach.
Warto wspomnieć, że w jednym z badań opublikowanych na łamach pisma Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry naukowcy zauważyli, że przyjęcie wyprostowanej postawy może poprawić nastrój i samoocenę, zmniejszyć zmęczenie i zmniejszyć koncentrację na sobie u osób z łagodną lub umiarkowaną depresją. Zmiany w postawie mogą więc działać na niekorzyść lub korzyść chorego.
Przeczytaj też: Czy to przesilenie wiosenne?
Sposób poruszania się przy depresji
Jednym z objawów depresji jest też zaburzenie normalnej aktywności ruchowej. Rzadkie jest pobudzenie psychoruchowe (gdy osoba mówi i porusza się szybciej, energiczniej, nieco nerwowo), znaczenie częstsze są różne formy spowolnienia psychoruchowego, czyli poruszania się wolniej niż zwykle, jakby ospale lub z trudem. Wolniejsze są ruchy rąk, nóg, tułowia i głowy. Takie same objawy dotyczą tempa mówienia. Są to oznaki opóźnienia psychomotorycznego i obejmują też upośledzenie funkcji poznawczych, takich jak koncentracja czy zapamiętywanie.
Mowa w depresji
Mowa osoby z depresją staje się nie tylko odmienna niż zwykle, najczęściej przez wspomniane spowolnienie, ale też traci zwykłą melodyjność i charakterystyczny akcent. Zdania tracą intonację i zabarwienie emocjonalne, wypowiadane są dość monotonnie, jakby „na jednej nucie” – co sprawia wrażenie, jakby osobie, z którą rozmawiamy było wszystko jedno. Emanuje z niej obojętność i brak emocji. W ten sposób przejawia się apatia.
Przeczytaj też: Zioła na depresję
Sposób ubierania się przy depresji
Zmianie wraz z nastrojem ulega także odzież. Nie jest niczym niezwykłym, że dostosowujemy nasz strój do pogody, okazji i właśnie nastroju. W garderobie osób dotkniętych depresją mogą nagle zacząć dominować ciemne, smutne barwy (niezależnie od pory roku czy okazji). Elementem zaburzeń motywacyjnych i ogólnego zaniedbania może też być zaniechanie dbałości o higienę i czystość, noszenie niewyprasowanych czy zniszczonych ubrań. Podobnie zmianom może ulegać otoczenie chorego.
Źródła:
Saraf AS, Nath S. Revisiting Omega and Veraguth's Sign. Indian J Psychol Med. 2019 May-Jun;41(3):295-297. doi: 10.4103/IJPSYM.IJPSYM_408_18,
Wilkes C, Kydd R, Sagar M, Broadbent E. Upright posture improves affect and fatigue in people with depressive symptoms. J Behav Ther Exp Psychiatry. 2017 Mar;54:143-149. doi: 10.1016/j.jbtep.2016.07.015,
Demakakos, P., Cooper, R., Hamer, M., de Oliveira, C., Hardy, R., et al. (2013). The bidirectional association between depressive symptoms and gait speed: Evidence from the English Longitudinal Study of Ageing (ELSA). PLoS ONE 8(7): e68632. doi:10.1371/journal.pone.0068632,
Buyukdura JS, McClintock SM, Croarkin PE. Psychomotor retardation in depression: biological underpinnings, measurement, and treatment. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2011 Mar 30;35(2):395-409. doi: 10.1016/j.pnpbp.2010.10.019.
Czytaj także:
Leczenie depresji na NFZ. Gdzie otrzymasz bezpłatną pomoc?
Gdzie szukać pomocy przy depresji? Lista miejsc i telefonów zaufania
Obalamy mity: 10 nieprawdziwych i popularnych opinii o depresji
Ból w depresji - kiedy mija, co może boleć przy tej chorobie? Leczenie bólu w depresji
Depresja maskowana - jak ją rozpoznać i leczyć?
Aktywność fizyczna to świetny sposób na poprawę humoru! Wykorzystaj do Go Sport kod rabatowy
i ciesz się sportem z komfortem!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
