Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Od definicji do objawów

Atopowe zapalenie skóry to choroba skóry, która charakteryzuje się nasilonym świądem, przewlekłym i nawrotowym przebiegiem, specyficznym rozmieszczeniem wypryskowych zmian skórnych, a także często towarzyszącymi tendencjami osobniczymi lub rodzinnymi. Zmiany skórne mogą być zarówno powodowane czynnikami pochodzenia zewnętrznego jak i wewnętrznego. Przyczyną objawów atopowego zapalenia skóry jest stan zapalny wywołany reakcją alergiczną.
Przeczytaj: Co wywołuje atopowe zapalenie skóry?

Od alergenu do zapalenia

Przebieg atopowego zapalenia skóry jest dosyć prosty, jednak na jego przebieg mają wpływ różne czynniki modulujące, które determinują ostateczny stopień nasilenia objawów. W wyniku kontaktu immunoglobuliny E (IgE), która występuje w stanie wolnym lub przyłączonym do specjalnych komórek odpornościowych skóry(komórki Langerhansa), z alergenem następuje aktywacja limfocytów T. To staje się zaczynem reakcji zapalnej, ponieważ aktywowane limfocyty T wydzielają tzw. mediatory zapalenia (interleukiny 4 i 5). To z kolei sprzyja wytwarzaniu cząsteczek adhezyjnych w naczyniach śródbłonka skóry i ułatwionemu przenikaniu granulocytów kwasochłonnych (eozynofilów), które nasilają proces zapalny. Należy tu podkreślić, że na każdym kroku zarówno limfocyty, jak i eozynofile aktywują się wzajemnie i pobudzają inne składowe reakcji zapalnej. W związku z tym tak długo jak występuje kontakt z alergenem mamy do czynienia z reakcją błędnego koła.

Od zapalenia do leczenia

Przybliżyłem zasadę powstawania procesu zapalnego, aby w jasny sposób wyjaśnić, dlaczego większość zapaleń atopowych jesteśmy w stanie leczyć (z bardzo różną skutecznością). Jeżeli reakcja zapalna jest wywołana, IgE pochodzenia środowiskowego lub pokarmowego, to możemy przez ograniczenie kontaktu z alergenem i odczulanie zapobiegać nadmiernej reakcji na alergen, w której pośredniczą właśnie IgE. Niestety w 20% przypadków atopowe zapalenie skóry nie jest związane z IgE dla alergenów zewnątrzpochodnych a ich przyczyną jest nadmierna reakcja na czynnik wewnętrzny. W takiej sytuacji nie jesteśmy w stanie wykluczyć alergenu, ani też leczyć pacjenta.
Chciałbym zaznaczyć, że nie zawsze udaje nam się kontrolować przebieg choroby, ale niewątpliwie przez znajomość mechanizmów jej powstawania jesteśmy w stanie złagodzić jej przebieg lub całkowicie wyleczyć chorego.