Przyczyny skurczowych bólów brzucha. Dlaczego się pojawiają i jak je złagodzić domowymi sposobami?

Spis treści:

1. Czym są skurczowe bóle brzucha?
2. Przyczyny skurczowego bólu brzucha
3. Skurczowy ból brzucha - domowe sposoby
4. Kiedy skurczowy ból brzucha jest niebezpieczny?

Czym są skurczowe bóle brzucha?

Skurczowy ból brzucha to napadowy, falujący ból, który rytmicznie nasila się i ustępuje. Może trwać kilka sekund, minut lub godzin i miewa różne nasilenie. Dotyka konkretnego obszaru brzucha albo ma charakter rozlany i jest trudny do zlokalizowania.

Ból skurczowy brzucha to częsta dolegliwość. Może występować samodzielnie lub jako główny objaw zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, którym towarzyszą takie objawy jak wzdęcia, nudności, zaparcia czy biegunki.

Skurczowe bóle brzucha towarzyszą niekiedy podczas owulacji, często w napięciu przedmiesiączkowym, a także przy okresie. Pojawiają się jako skutek działania stresu (bóle brzucha od stresu) i są potęgowane przez lęk.

Mogą być tak dotkliwe, że na chwilę nas paraliżują i powodują bezruch. Nierzadko zachodzi potrzeba przybrania rozluźniającej pozycji, jak leżąca, skulona czy siedząca. Skurczowe bóle brzucha mogą zwiastować pewne choroby.

Przyczyny skurczowego bólu brzucha

Jest wiele przyczyn skurczowego bólu brzucha. Często dotyczą przewodu pokarmowego, ale nie tylko, bo również układu moczowego lub dróg rodnych. Istotna jest lokalizacja skurczów (czy po obu stronach, w nadbrzuszu, a może podbrzuszu?) oraz kiedy się pojawiają (np. czy występują po określonych pokarmach). Na szczęście na ogół łagodne skurcze brzucha nie świadczą o poważnej przyczynie. Bardziej nasilona dolegliwość czasami jest sygnałem choroby.

Zapalenie wyrostka robaczkowego

Skurczowy ból brzucha bywa objawem zapalenia wyrostka robaczkowego. Jest to poważny stan, określany też w żargonie medycznym jako „ostry brzuch”. Charakteryzuje się występowaniem bolesnych skurczów brzucha, bólem i tkliwością okolic prawego dołu biodrowego, czyli okolic dolnej, prawej ćwiartki brzucha. Nierzadko zgłaszane są nudności, wymioty, zaparcia, a także gorączka. Brzuch jest twardy w dotyku.

Zapalenie wyrostka robaczkowego wymaga operacji chirurgicznej. Należy jak najszybciej wezwać pogotowie lub zawieść osobę poszkodowaną do szpitala. Istnieje ryzyko pęknięcia wyrostka – perforacji – i następowego zapalenia otrzewnej, które może nawet zagrażać życiu.

Endometrioza

To kolejna możliwa przyczyna skurczowego bólu brzucha. Endometrioza jest chorobą kobiecą, która polega na występowaniu błony śluzowej macicy – endometrium – w miejscach, gdzie normalnie nie występuje. Miejscami tymi są np. jajowody, szyjka macicy, jelita, jajniki, więzadła, blizny po cięciu cesarskim, operacjach ginekologicznych. Ektopowe endometrium zachowuje swoją funkcję i złuszczając się, dochodzi do krwawienia. Krew gromadzi się, tworząc torbiele i zrosty, zmieniające budowę narządu i powodujące ból.

Endometrioza jest to główną przyczyną niepłodności u kobiet. Pierwsze objawy można zaobserwować przed 20. rokiem życia. Ból towarzyszący endometriozie ma charakter skurczów – zarówno w obrębie narządów rodnych, jak i jelit lub odbytu. Leczeniem endometriozy zajmują się ginekolodzy.

Alergia pokarmowa

Po zjedzeniu uczulającego pokarmu można odczuwać dziwne objawy, jak przelewanie się treści w jelitach, skurcze jelit, bolesne kolki i wzdęcia, a także biegunki, po których zwykle odczuwa się ulgę.

W celu identyfikacji alergenu należy obserwować swój jadłospis i reakcje organizmu na poszczególne dania (w tym przyprawy!). Jeśli któryś z produktów spożywczych działa na jelita niekorzystnie, warto go wyeliminować z menu. W razie wątpliwości zalecana jest konsultacja alergologiczna i gastroenterologiczna. Więcej: Alergia pokarmowa

Zapalenie uchyłka jelita grubego

Skurczowy ból brzucha pojawia się przy zapaleniu uchyłków jelita. Jest to choroba jelita grubego, polegająca na występowaniu stanu zapalnego w fałdach jelita, zaczopowanych treścią kałową, w których doszło do infekcji, czyli zakażenia.

Biegunka, zamiennie z zaparciami, wysoka temperatura ciała, rozbicie i towarzyszące im skurcze w brzuchu mogą sygnalizować zapalenie uchyłka jelita grubego. Opisywany stan wymaga konsultacji chirurgicznej, z uwagi na ryzyko pęknięcia jelita, przedostania się treści kałowej do otrzewnej, co skutkuje zapaleniem otrzewnej, a następnie zakażeniem organizmu – o wiele trudniejszym w leczeniu.

Zespół jelita drażliwego

Zespół jelita drażliwego jest jedno z potencjalnych przyczyn skurczów brzucha. Jest chorobą charakterystyczną dla osób w średnim wieku, stale narażonych na stres. Manifestuje się naprzemiennym pojawianiem się biegunek i zaparć, którym towarzyszą dolegliwości bólowe, najczęściej o charakterze skurczowym.

Jedyny sposób na zespół jelita nadwrażliwego to konsultacja u gastroenterologa, który zaordynuje łagodzące objawy leki, zaleci unikanie sytuacji stresowych i nauczenie się walki ze stresem, a także wyeliminowanie z diety wzdymających pokarmów.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Do charakterystycznych objawów wrzodziejącego zapalenia jelita grubego zaliczamy właśnie skurczowe bóle brzucha, biegunki – najczęściej z domieszką krwi, pojawiające się na przemian z zaparciami. W dolnej połowie brzucha odczuwana jest wrażliwość na ból, co sugeruje stan zapalny w jelicie grubym.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą, którą należy mieć pod kontrolą i systematycznie uczęszczać na konsultacje do gastroenterologa i w razie potrzeby chirurga. Powikłaniem WZJG może być perforacja jelita i zapalenie otrzewnej. Więcej: Nieswoiste stany zapalne jelit

Zatrucie bakterią salmonella

Skurczowy ból brzucha pojawia się przy zatruciu Salmonellą. Objawy zakażenia pojawiają się niedługo po spożyciu zainfekowanego pokarmu, a na pierwszy plan wysuwają się biegunki, wymioty oraz skurcze brzucha.

Zatrucie takie wymaga uzupełniania wody i elektrolitów, którą tracimy przez wymioty i biegunkę. Nierzadko konieczna jest pomoc lekarska. Ratunkiem może być wypicie szklanki przegotowanej wody osolonej 1 łyżeczką soli. Wymiotów i biegunki nie wolno hamować, gdyż to powoduje długotrwałe zaleganie bakterii w organizmie.

Kamica pęcherzyka żółciowego

Trudne do opanowania skurczowe bóle w górnej części brzucha po prawej stronie, zaraz pod żebrami, promieniujące do pleców lub prawego barku, nasilające się np. podczas śmiechu, parcia na stolec czy wstrząsów – mogą być spowodowane zatkaniem pęcherzyka żółciowego i jego przewodu przez kamienie.

Towarzyszą temu odbijania, wzdęcia, a także żółtaczka spowodowana upośledzeniem odpływu żółci z wątroby. Niezbędne jest leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu pęcherzyka (cholecystektomia).

Biegunka podróżnych

Kolejna przyczyna skurczów brzucha to biegunka podróżnych. Jest związana z wyjazdami niekoniecznie do krajów tropikalnych, czy o nikłym standardzie sanitarnym. Może być wynikiem zakażenia, jak również reakcją psychiczną (podróż jest przeżyciem; lęk przed wypadkami itp.) lub reakcją na zmianę klimatu. Objawy to przede wszystkim: biegunka, kurczowe bóle brzucha, wzdęcia i uczucie przelewania się treści jelitowej.

Podczas biegunki zaleca się picie wody przegotowanej z elektrolitami, a także zastosowanie preparatów z loperamidem, węgla aktywowanego i probiotyków. Polecana jest także głodówka i dieta „jałowa”.

Zapalenie błony śluzowej żołądka

Skurczowy ból brzucha, pojawiający się po spożyciu alkoholu, zjedzeniu niezdrowego posiłku, przyjęciu leku lub na skutek infekcji bakteryjnej, może świadczyć o stanie zapalnym śluzówki żołądka. Objawy dodatkowe to: nudności, wymioty, biegunka, biały nalot na języku, pragnienie, a także kołataniami serca (nierówne, szybkie bicie serca).

Taki stan wymaga konsultacji lekarskiej. Pomocne jest uzupełnianie płynów, stosowanie leków na zgagę, osłaniających śluzówkę żołądka, leków rozkurczowych i elektrolitów. Należy też wdrożyć ograniczenia dietetyczne, unikając surowych, ostrych i gorących potraw. Odradza się także palenie tytoniu.

Przegrzanie

Jeśli dochodzi do przegrzania, którego skutkiem jest odwodnienie i utrata jonów sodu – głównie z potem, może dojść do pojawienia się bolesnych skurczów w brzuchu. Pierwszą pomocą w takim stanie, jest uzupełnienie płynów o letniej temperaturze, jak również spożywanie elektrolitów.

Skurczowy ból brzucha - domowe sposoby

Domowe sposoby są pomocne przy skurczowym bólu brzucha. Zalicza się do nich:

• Stosowanie diety łatwostrawnej (unikaj potraw tłustych, smażonych),
• Jedzenie bez pośpiechu. Powolne przeżuwanie pokarmu.
• Jedzenie niewielkich porcji posiłków (mniej, ale częściej).
• Przy biegunkach zmniejszenie ilości błonnika w diecie.
• W przypadku zaparć, zwiększenie ilości błonnika i picie dużej ilości płynów.
• Picie ziołowych naparów - sięgnij po takie rośliny jak mięta pieprzowa, imbir, rumianek, koper włoski.
• Wyeliminowanie produktów wzdymających (np. kapusta, brokuły, kalafior, jabłka, napoje gazowane) – ważna jest samoobserwacja.
• Masaż brzucha – rozgrzewa i łagodzi skurcze,
• Ciepły okład z termoforu – działa rozkurczowo,
• Doraźnie można stosować leki dostępne bez recepty: leki rozkurczające (np. drotaweryna), leki na wzdęcia (simetikon, dimetikon).

Gdy skurcze nie ustępują mimo zastosowania domowego leczenia, konieczny jest kontakt z lekarzem. Objaw ten bywa sygnałem poważnych chorób. Dopiero dokładniejsza diagnostyka i leczenie zalecone przez lekarza, w tym przyjmowanie leków na receptę, może przynieść ulgę w przypadku skurczowego bólu brzucha.

Kiedy skurczowy ból brzucha jest niebezpieczny?

Bolesne skurcze brzucha zwykle nie świadczą o poważnej przyczynie, ale jeżeli nie ustępują w ciągu dnia, są silne lub towarzyszą im niepokojące objawy, to mogą oznaczać zagrożenie dla zdrowia. Zgłoś lekarzowi, gdy wystąpią:

• zmiany masy ciała,
• nudności, wymioty,
• zmiana rytmu wypróżnień,
• krwawienia z przewodu pokarmowego
• objawy anemii.

Alarmujące są zwłaszcza takie objawy towarzyszące skurczowemu bólowi brzucha jak :

• zatrzymanie stolca (może świadczyć o niedrożności przewodu pokarmowego),
• krwawienie z dróg pokarmowych, krew w kale (może świadczyć o wrzodzie żołądka),
• duszność, zaburzenia świadomości lub spadek ciśnienia krwi (może świadczyć o krwawieniu do jamy brzusznej, niewydolności wątroby lub zapaleniu trzustki).

Takie symptomy wymagają pilnej pomocy medycznej, ponieważ mogą oznaczać stany zagrażające życiu.

Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 30.11.2012.

Czytaj także:
Ból podbrzusza – jakie są przyczyny bólu w dole brzucha i jak sobie z nim poradzić?
Ból brzucha po lewej stronie – co oznacza i kiedy powinien niepokoić?
Ból brzucha u dziecka – co oznacza i kiedy trzeba iść do lekarza
Domowe sposoby na wzdęcia. Jak poradzić sobie z napompowanym brzuchem?