Spis treści:
Co to jest łuszczyca?
Jest to jedna z najczęstszych chorób skóry – szacuje się, że cierpi na nią około 2-4% populacji. Jest chorobą zapalną i przewlekłą, charakteryzuje się okresami remisji i nawrotów. Może objąć skórę gładką, jak i paznokcie, stawy czy owłosioną skórę głowy.
Wyróżniamy jej dwa typy:
- Typ I (dziedziczny): zwykle rozpoczyna się przed 40. rokiem życia i jest związany z dziedziczeniem autosomalnym dominującym; zwykle jest odporniejsza na leczenie i częściej nawraca niż typ II;
- Typ II: zaczyna się najczęściej między 50. a 70. rokiem życia.
W Polsce na łuszczycę choruje około 1 miliona osób, w populacji światowej – 2%, przy czym w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych zachorowań jest więcej (około 1-5% populacji) niż np. w krajach azjatyckich
– wyjaśnia lek. med. Anna Bachleda-Curuś specjalista dermatolog-wenerolog, lekarz medycyny estetycznej z krakowskiego SCM estetic.
Z racji tego, że jest to choroba, którą przy dużym zaawansowaniu trudno ukryć, wiele osób zastanawia się, czy łuszczyca jest zaraźliwa. Odpowiedź na to pytanie jest prosta: nie. Łuszczyca to bowiem choroba najczęściej o podłożu genetycznym lub immunologicznym. Nic nam więc nie grozi, jeśli podajemy chorującej na nią osobie rękę, jemy tymi samymi sztućcami czy śpimy razem w łóżku.
Przyczyny łuszczycy to m.in.: dziedziczenie, zaburzenia układu immunologicznego, zakażenie drobnoustrojami, nadwaga, palenie papierosów, stres, ciąża, uszkodzenia skóry, alkohol czy niektóre leki.
Łuszczycę diagnozuje się na podstawie: danych z wywiadu z pacjentem, obrazu klinicznego choroby, niekiedy wyników badań laboratoryjnych (łuszczyca jest ogólnoustrojową chorobą zapalną) oraz badania potwierdzającego, czyli wyniku badania histopatologicznego wycinka skóry
– mówi lek. med. Anna Bachleda-Curuś.
Jak ją rozpoznać?
Charakterystyczną cechą łuszczycy są zmiany skórne związane z zaburzeniem regeneracji naskórka w postaci czerwonych grudek, które mogą zlewać się w większe skupiska. Plamy pokrywają się białoszarą łuską.
fot. Adobe Stock
Inne objawy łuszczycy to:
- pękanie skóry,
- krwawienie,
- ból,
- świąd,
- zaczerwienienie,
- pieczenie.
Zmiany pojawiają się najczęściej na: twarzy, łokciach, kolanach, plecach, dłoniach, stopach, a także paznokciach dłoni i stóp.
fot. Ula Bugaiova
Rodzaje łuszczycy
Szacuje się, że 9 na 10 osób z łuszczycą ma jej zwyczajną odmianę. Choroba ta występuje jednak w wielu innych rodzajach – niektóre wymagają hospitalizacji.
Łuszczyca zwyczajna
Jest najczęściej występującym typem (zwie się ją również pospolitą) – aż 80-90% chorych ma właśnie tę odmianę. Można ją rozpoznać po wyglądzie zmian chorobowych – łuszczyca zwyczajna charakteryzuje się zmianami wypukłymi, okrągłymi lub owalnymi, pokrytymi białą (srebrzystą) łuską. Obszary zmian na skórze są wyraźnie oddzielone od zdrowej skóry.
Ten typ łuszczycy występuje najczęściej na zewnętrznych częściach nóg, ramion, na kolanach i łokciach, plecach oraz na głowie, choć można go spotkać również na twarzy, dłoniach, stopach oraz na brzuchu. Zmiany skórne, spowodowane przez łuszczycę zwyczajną, możemy całkowicie zniwelować, stosując odpowiednio dobrane preparaty.
fot. Adobe Stock
Łuszczyca plackowata
Zmiany, które się przy niej pojawiają, są duże i zlewają się. Ogniska są okrągłe lub owalne. Mogą dochodzić nawet do 20 cm średnicy.
Dowiedz się więcej o łuszczycy plackowatej
Łuszczyca kropelkowata (grudkowa)
W tym przypadku zmiany skórne to niewielkie punkty w kształcie kropelek, które pojawiają się na czubku głowy, kończynach, ale także na tułowiu.
Co ciekawe, pojawienie się tego typu łuszczycy może mieć związek z infekcjami gardła (zmiany na skórze może spowodować np. paciorkowe zapalenie gardła). Często grudki można zaobserwować także tam, gdzie skóra uległa urazom mechanicznym.
Łuszczyca krostkowa
Jeśli na skórze obserwujemy nie małe kropelki, ale krostki wypełnione ropą, to może to być objaw łuszczycy krostkowej. Ten typ występuje u zaledwie kilku procent chorych na łuszczycę – niewielkie krostki mogą pojawiać się pod wpływem stresu, przyjmowania niektórych leków, ale przyczyną ich występowania jest także zakażenie.
Może być:
- ograniczona (krostki występują najczęściej na dłoniach i stopach)
- lub rozsiana (zaczerwienienia skóry na dużych powierzchniach, połączone z krostkami).
W tym pierwszym przypadku zmiany chorobowe możemy zlikwidować przez stosowanie leczenia miejscowego, zewnętrznego, zaś druga z postaci łuszczycy krostkowej, czyli łuszczyca rozsiana, często wymaga hospitalizacji.
fot. Adobe Stock
Łuszczyca odwrócona
Pojawia się tam, gdzie skóra się zgina, a więc w pachwinach, pod pachami, pod piersiami czy fałdami skórnymi u osób otyłych. Dość łatwo ją rozpoznać nie tylko ze względu na miejsce występowania, ale i to, że łuszczyca odwrócona ma postać dużych, jasnoczerwonych zmian, które nie są pokryte łuską.
Łuszczyca skóry głowy
Charakteryzuje się swędzącymi, łuszczącymi się plamkami, które mogą pojawiać się na głowie pod włosami, ale też na uszach, karku, czole.
Dowiedz się więcej o łuszczycy skóry głowy
Łuszczyca paznokci
Atakuje paznokcie u rąk i nóg, powodując występowanie wgłębień w płytce paznokciowej, oleistych plamek pod paznokciem, przez co płytka paznokciowa zmienia kolor na żółty albo biały. Łuszczyca paznokci występuje u ok. 2% populacji.
Łuszczyca stawowa
Jest najgroźniejszym, choć rzadkim rodzajem łuszczycy. Łuszczycowe zapalenie stawów to odmiana zawsze połączona z innym rodzajem tej choroby, a zmiany stawowe dotykają głównie stawów w kończynach, choć zdarza się również łuszczyca stawowa na stawach biodrowych czy w kręgosłupie. Jej leczenie wymaga nie tylko wizyt u dermatologa, ale i u reumatologa.
Walka z łuszczycą może trwać wiele miesięcy, dlatego trzeba się do niej dobrze przygotować – poznać swojego przeciwnika, czyli wiedzieć, z którym rodzajem łuszczycy mamy do czynienia. Wówczas można nie tylko dobrać odpowiednie leki, ale i zastosować właściwe dermokosmetyki i preparaty, które potrafią nawet w 100% zniwelować objawy choroby.
fot. Adobe Stock
Łuszczyca u dzieci
U najmłodszych rozróżnia się te same podtypy choroby co u dorosłych, mogą się jednak różnić w zakresie morfologii i rozmieszczenia. U dzieci częściej łuszczyca obejmuje twarz oraz małżowiny uszne, a zmiany są mniejsze, bardziej odgraniczone i bez łuski.
Zmiany skórne u dzieci z łuszczycą:
- są zazwyczaj plamami rumieniowo-obrzękowymi,
- mogą być sączące,
- może im towarzyszyć świąd.
Choroba u dzieci pojawia się zwykle po 10. roku życia.
Jak ją leczyć?
W większości przypadków stosuje się leczenie miejscowe. W bardziej zaawansowanych przypadkach zaś stosuje się terapię skojarzoną.
Leczenie zewnętrzne wykwitów skórnych
W łuszczycy na powierzchni skóry pojawiają się łuski i zrogowaciały naskórek. Do usuwania łusek najczęściej używane są: 5-10% kwas salicylowy oraz maści mocznikowe i solankowe. Jeśli okażą się one nieskuteczne, stosuje się dziegcie. Można je znaleźć w takich preparatach jak: Psorisan, Linola D, Pixolerm, Cocois, Poloris. Skuteczna jest też antralina i cygnolina.
Czasami w leczeniu zmian skórnych dołącza się kortykosteroidy i retinoidy. Przy stosowaniu sterydów w maściach trzeba szczególnie uważać i używać ich tylko na niewielkie obszary i ograniczone ogniska. Jeśli leczenie wcześniej wymienionymi lekami przynosi słabe efekty, dodawane są pochodne witaminy D.
Leczenie zmian obecnych na owłosionej skórze głowy wymaga wcześniejszego umycia włosów. Dopiero wtedy można zastosować maść z kwasem salicylowym 5-10%.
fot. Adobe Stock
Leczenie doustne
Gdy zmiany zajmują duże obszary skóry lub istniejące wypryski nie poddają się leczeniu zewnętrznemu, trzeba wprowadzić leczenie doustne. W tym celu używa się retinoidów, metrotreksatu, hydroksymocznika, cyklosporyny A oraz kwasu fumarowego.
Czasami skuteczne są antybiotyki. Drogim, ale skutecznym leczeniem jest też terapia przy użyciu leków biologicznych.
Wybór terapii uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby, czasu jej trwania i dotychczasowego sposobu leczenia. Inaczej leczone są zmiany świeże, inaczej stare, oporne na wcześniej zastosowane leki. Łuszczyca jest aktywowana czynnikami zewnętrznymi, takimi jak stres czy stan zapalny organizmu, więc ich zmniejszenie lub usunięcie przyśpiesza leczenie choroby.
Lecznicze promienie UV
Jednym z częściej używanych sposobów leczenia są naświetlania promieniami ultrafioletowymi. Dostępnych jest kilka rodzajów naświetlań w zależności od długości używanej fali świetlnej.
Stosuje się naświetlania promieniami UVA i UVB oraz fototerapię selektywną. Czasami z naświetlaniami łączy się leczenie doustne psolarenami lub retionoidami. Terapię taką stosuje się przy braku skuteczności podstawowych leków.
W przypadku łuszczycy zwykłej łojotokowej używane są naświetlania promieniami UVB. Przeważnie stosuje się je 2-3 razy w tygodniu przez 3-10 tygodnie.
fot. Adobe Stock
Inną metodą jest fotoferaza stosowana przy ciężkich postaciach łuszczycy. Polega na przepuszczaniu krwi pacjenta przez specjalne urządzenie, które oddziela limfocyty i poddaje je działaniu promieni UVA. Później napromieniowane limfocyty są ponownie łączone z pozostałymi składnikami krwi i wracają do krwioobiegu pacjenta. Dodatkowo w czasie takiej terapii podawane są psolareny.
Podejmowane są też próby leczenia łuszczycy sterydami takimi jak laticort czy alclometasone.
Z podjęciem leczenia łuszczycy nie powinno się zwlekać, gdyż stare zmiany leczy się dużo trudniej niż świeże.
Domowe sposoby leczenia łuszczycy
Jaka dieta pomaga przy łuszczycy?
Odpowiednia dieta wpływa na wyciszenie objawów łuszczycy.Chorującym na nią osobom poleca się:
- produkty bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, głównie z rodziny omega-3,
- jedzenie warzyw i owoców,
- wyeliminowanie produktów pochodzenia zwierzęcego,
- ograniczenie spożywania cholesterolu.
Ważne jest także utrzymywanie prawidłowej wagi, bowiem otyłość dwukrotnie podnosi ryzyko wystąpienia łuszczycy!
Zobacz też:
Jak odróżnić łojotokowe zapalenie skóry od łuszczycy?
Jak odróżnić łupież od łuszczycy?
Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Absolwentka Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. W latach 2011/2012 odbyła staż podyplomowy w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. W roku 2012 rozpoczęła specjalizację z dermatologii i wenerologii w Klinice Dermatologii w USK im. WAM w Łodzi, zdała egzamin specjalizacyjny i tym samym uzyskała tytuł specjalisty dermatologa i wenerologa jesienią 2017 roku. W latach 2014-2017 pracowała jako asystent na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi i prowadziła zajęcia dla studentów Wydziału Lekarskiego dla grup polskich i anglojęzycznych. Regularnie uczestniczy w konferencjach i sympozjach naukowych z zakresu dermatologii oraz medycyny estetycznej w charakterze słuchacza i wykładowcy. Jest cenioną autorką publikacji naukowych. Pracuje w krakowskim SCM estetic.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
