Spis treści:
- Helicobacter pylori – czym jest?
- Helicobacter pylori – objawy
- Helicobacter pylori – objawy jelitowe
- Helicobacter pylori – objawy w jamie ustnej
- Helicobacter pylori – objawy neurologiczne
- Helicobacter pylori – objawy skórne
- Helicobacter pylori a ból stawów
- Jak wykryć H. pylori?
- Helicobacter pylori – leczenie
Helicobacter pylori – czym jest?
Helicobacter pylori to Gram-ujemna bakteria żyjąca w żołądku u ponad połowy populacji na świecie. Do zakażenia H. pylori dochodzi poprzez układ pokarmowy, np. na skutek kontaktu ze śliną zakażonej osoby, żywnością lub poprzez jedzenie brudnymi rękami. Uważa się, że bakteria jest ważnym czynnikiem ryzyka wrzodów żołądka i dwunastnicy, zapalenia śluzówki żołądka, a także raka żołądka. Niektórzy naukowcy sugerują potencjalną rolę H. pylori w rozwoju chorób krwi, układu krążenia, neurologicznych, metabolicznych, autoimmunologicznych oraz dermatologicznych. Większość zakażonych nie ma świadomości istnienia w układzie pokarmowym tej bakterii.
Helicobacter pylori – objawy
Niestety zakażenie bakterią H. pylori w większości przypadków nie powoduje żadnych objawów. Szacuje się, że dolegliwości odczuwa około 20% osób. Można żyć z infekcją latami i o tym nie wiedzieć. Gdy H. pylori namnoży się, zaczyna uszkadzać tkankę żołądka, co prowadzi do zapalenia lub powstania wrzodu. Dopiero te stany wywołują problemy, które skłaniają do poszukiwania pomocy.
Objawy zakażenia H. pylori to głównie:
- ból brzucha (tępy, może trwać od kilku minut do kilku godzin; pojawiać się i ustępować nawet tygodniami),
- nieplanowana utrata wagi,
- wzdęcia,
- częste odbijanie,
- nudności,
- wymioty (w zaawansowanej chorobie mogą być krwawe),
- brak apetytu,
- ciemne stolce (świadczą o obecności krwi w kale).
Warto pamiętać, że wrzody powodują tępy stały ból, który nasila się kilka godzin po zjedzeniu albo gdy żołądek jest pusty.
Objawy H. pylori mogą przypominać różne problemy zdrowotne, dlatego gdy zauważysz je, udaj się do lekarza, aby potwierdzić lub wykluczyć obecność bakterii.
Helicobacter pylori – objawy jelitowe
Objawy jelitowe, a dokładniej ze strony układu pokarmowego, pojawiają się, gdy H. pylori zacznie uszkadzać śluzówkę żołądka. Bakteria nie zwiększa ryzyka zachorowania na nieswoiste choroby zapalne jelit (np. chorobę Leśniowskiego-Crohna). Istnieją za to szczepy z gatunku Helicobacter, które kolonizują jelito oraz drogi żółciowe, i te mikroby mogą powodować choroby w niższych odcinkach układu pokarmowego.
W przypadku zakażenia H. pylori początkowo mogą pojawiać się tzw. objawy dyspeptyczne, które często bagatelizujemy.
Objawy dyspeptyczne to jest określenie tego, że czujemy ból, dyskomfort albo że coś się dzieje w górnej części brzucha. Często nazywamy te objawy niestrawnością. Jest to nieprecyzyjne określenie i może wskazywać na chorobę organiczną, np. wrzód albo raka żołądka, a może wskazywać też na zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego
- wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Jarosław Reguła, konsultant krajowy w dziedzinie gastroenterologii.
Objawy H. pylori ze strony układu pokarmowego to głównie:
- ból lub pieczenie w żołądku,
- wzdęcia,
- nudności,
- ból brzucha nasilający się, gdy żołądek jest pusty,
- częste odbijanie,
- utrata apetytu,
- niezamierzona utrata masy ciała.
Takie dolegliwości, zwłaszcza jeśli wracają, powinny skłonić do wizyty u lekarza.
Helicobacter pylori – objawy w jamie ustnej
Zakażenie H. pylori może powodować objawy w obrębie jamy ustnej, takie jak:
- nieświeży oddech,
- zapalenie języka,
- nawracające afty,
- próchnicę zębów.
Naukowcy zlokalizowali bakterię na płytce nazębnej. Może się ona namnażać w jamie ustnej i powodować infekcję. Dbanie o higienę ust pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się H. pylori.
Helicobacter pylori – objawy neurologiczne
Zakażenie H. pylori przede wszystkim powoduje objawy ze strony układu pokarmowego, ale jak pokazują nowe badania, może zwiększać ryzyko schorzeń neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera oraz Parkinsona. Jedna z teorii mówi, że toksyny wytwarzane przez bakterie przenikają barierę krew-mózg i są w stanie powodować zmiany w mózgu odpowiedzialne za te choroby. Wykazano też związek H. pylori z depresją i lękiem, co może wynikać z negatywnego wpływu na mikroflorę układu pokarmowego, a w efekcie na pracę mózgu i nastrój. Trzeba podkreślić, że zakażenie jest jednym z potencjalnych czynników ryzyka zaburzeń neurologicznych i jest to kwestia wciąż badana.
Helicobacter pylori – objawy skórne
Niektórzy naukowcy przypuszczają, że bakteria może sprzyjać chorobom skóry. Objawy skórne zakażenia Helicobacter pylori to np.:
- sucha łuszcząca się skóra,
- pokrzywka,
- rumień,
- zaczerwienienie.
H. pylori w niektórych badaniach powiązano z różnymi chorobami dermatologicznymi, w tym trądzikiem różowatym, łuszczycą, przewlekłą pokrzywką czy zespołem Sjögrena.
Helicobacter pylori a ból stawów
Zakażenie Helicobacter pylori może powodować ból stawów, a także nasilać dolegliwości już istniejących chorób układu ruchu. Trwała infekcja bakteryjna pobudza układ odpornościowy i potencjalnie może zwiększać ryzyko chorób autoimmunologicznych atakujących m.in. stawy. To zagadnienie wymaga dalszych badań.
Jak wykryć zakażenie H. pylori? Najlepsza metoda
Aby wykryć zakażenie Helicobacter pylori, można wykonać badania nieinwazyjne lub inwazyjne. Do tych pierwszych należą testy, z których lekarze polecają przede wszystkim badanie kału w kierunku antygenu H.pylori.
Testy z krwi na obecność przeciwciał H. pylori, które można kupić w aptece, są mniej czułe i specyficzne. Oczywiście wynik dodatni najczęściej wskazuje, że infekcja występuje, jednak zalecałabym badanie kału. To na takie badanie skieruje lekarz, jeśli podejrzewa zakażenie. Gdy pacjent ma objawy dyspeptyczne, zwłaszcza takie, które się przewlekają, to zawsze radzimy zgłosić się do lekarza. Trzeba pamiętać, że objawy infekcji H. pylori są niespecyficzne i mogą się wiązać zarówno z chorobą czynnościową, jak i rakiem żołądka. Zawsze bezpiecznie jest zgłosić się do lekarza
- mówi prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii.
Do inwazyjnych badań diagnostycznych w kierunku zakażenia H.pylori należą:
- test ureazowy, który potwierdzi lub wykluczy obecność bakterii w żołądku,
- badanie histopatologiczne wycinka pobranego w trakcie gastroskopii,
- hodowla bakteryjna na podstawie wycinka z błony śluzowej żołądka.
Helicobacter pylori – leczenie
Leczenie zakażenia polega na całkowitym usunięciu zagnieżdżonej w błonie śluzowej żołądka bakterii, czyli tzw. eradykacji Helicobacter pylori. W tym celu stosuje się kombinację antybiotyków, inhibitorów pompy protonowej i innych leków. Usunięcie bakterii przyczynia się do zwolnienia rozwoju choroby wrzodowej i zapobiega nawrotom choroby. Niestety z biegiem lat bakteria uodparnia się na obecnie dostępne leki, przyczyniając się do spadku efektywności leczenia. Innym problemem jest zjawisko reinfekcji, czyli ponownego zakażenia bakterią.
Wypowiedzi ekspertów pochodzą z konferencji, która odbyła się 26 października 2023 r. w ramach kampanii „Servier - Wyłącz Raka” poświęconej profilaktyce raka żołądka.
Źródła:
Damla Aksit Bicak, Serap Akyuz, Oral Signs of Helicobacter Pylori- Review of Clinical Outcomes, DOI: 10.26717/BJSTR.2018.08.001635,
Adler I, Muiño A, Aguas S, Harada L, Diaz M, Lence A, Labbrozzi M, Muiño JM, Elsner B, Avagnina A, Denninghoff V. Helicobacter pylori and oral pathology: relationship with the gastric infection. World J Gastroenterol. 2014 Aug 7;20(29):9922-35. doi: 10.3748/wjg.v20.i29.9922
Soboka M, Gudina EK, Gashaw M, Amare H, Berhane M, Desalegn H, et al. (2022) Depression among people with dyspepsia and H. pylori infection: A community based cross-sectional study in Ethiopia. PLoS ONE 17(10): e0275424. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0275424,
Kutlubay Z, Zara T, Engin B, Serdaroğlu S, Tüzün Y, Yilmaz E, Eren B. Helicobacter pylori infection and skin disorders. Hong Kong Med J. 2014 Aug;20(4):317-24. doi: 10.12809/hkmj134174,
Lee, T. et al. (2023) "Influence of Helicobacter pylori infection on risk of rheumatoid arthritis: a nationwide population-based study", Scientific Reports, 13(1). doi: 10.1038/s41598-023-42207-w. https://www.nature.com/articles/s41598-023-42207-w
Czytaj także:
Czy wrzody żołądka wyjdą w badaniu krwi? Sprawdź, jak rozpoznać wrzody
Ból żołądka - co go wywołuje i jak się go pozbyć
5 niezawodnych domowych sposobów na ból żołądka
Jest najczęściej diagnozowanym nowotworem na świecie. Jak rozpoznaje się raka żołądka?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
