COVID-19, podobnie jak inne choroby infekcyjne, może powodować różnorodne powikłania. Część z nich dotyczy układu nerwowego, w tym mózgu. Mechanizmów, które mogą być za to odpowiedzialne, jest co najmniej kilka. Jedna z teorii mówi, że wirus bezpośrednio atakuje ludzkie neurony.
Jakie są możliwe powikłania neurologiczne COVID-19?
Istnieje szereg możliwych powikłań w obrębie układu nerwowego wynikających z zakażenia koronawirusem. Należą do nich:
- utrata węchu i/lub smaku (utrata smaku przy koronawirusie),
- bóle głowy (ból głowy a koronawirus),
- zawroty głowy,
- neuralgie,
- pogorszenie pamięci, koncentracji,
- porażenie nerwu twarzowego,
- udar,
- encefalopatia,
- zapalenie naczyń OUN
- zapalenie nerwu wzrokowego,
- zapalenie mózgu,
- psychozy,
- drgawki,
- zespół przypominający demencję,
- zaburzenia afektywne,
- utrata pamięci,
- zespół Guillaina-Barrego powodujący paraliż w wyniku uszkodzenia nerwów.
Utrata smaku i/lub węchu jest najczęstszym powikłaniem neurologicznym. Dr Jay F. Piccirillo z Washington University School of Medicine zbadał, że utrzymuje się u około 10% chorych pacjentów po 6 miesiącach.
Nierzadko dochodzi też do udaru mózgu - to powikłanie obserwowano jednak przede wszystkim w grupach pacjentów hospitalizowanych. Szacuje się, że udar rozpoznaje się u 2,5-6% pacjentów z COVID-19, którzy przebywali w szpitalu.
Objawy powikłań neurologicznych COVID-19
Spektrum objawów wskazujących na powikłania neurologiczne, które mogą wynikać z zakażenia COVID-19, jest bardzo szerokie. Przede wszystkim zaniepokoić powinny wszelkie zaburzenia, które pojawiają się zaraz po chorobie lub w jej trakcie. O problemach neurologicznych świadczą najczęściej:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- niedowład, paraliż,
- zaburzenia widzenia,
- zaburzenia zmysłów,
- wymioty,
- drgawki,
- zaburzenia równowagi,
- upadek,
- utrata przytomności,
- odmienny stan psychiczny (dezorientacja, omamy, nieumiejętność odpowiedzenia na pytanie o rok, dzień, adres).
Powikłania neurologiczne po koronawirusie – przyczyny
Zdaniem naukowców jest co najmniej kilka mechanizmów, poprzez które koronawirus może powodować objawy w układzie nerwowym.
Do powikłań neurologicznych może dojść w wyniku niedotleniania tkanek u pacjentów przechodzących ciężko chorobę COVID-19. Albo z powodu zaburzeń układu krzepnięcia i powstawania blokujących naczynia skrzepów krwi. Niektóre powikłania to z kolei efekt wirusowego zapalenia naczyń mózgowych.
Patogen u części osób może również wyzwalać nieprawidłową reakcję immunologiczną, prowadząc do skierowania organizmu przeciwko własnym komórkom (np. zespół Guillaina-Barrego i inne zespoły autoimmunologiczne). U innych nie powoduje nowych neurologicznych problemów, lecz pogarsza już istniejące.
Istnieją także badania sugerujące, że koronawirus dostaje się bezpośrednio do komórek nerwowych poprzez receptory ACE2, które znajdują się m.in. w neuronach i komórkach glejowych pnia mózgu. W ten sposób może uszkadzać komórki i powodować powikłania neurologiczne.
Przeczytaj więcej: Powikłania zakażenia koronawirusem
Kto jest narażony na powikłania neurologiczne z powodu koronawirusa?
Powikłania neurologiczne po zakażeniu koronawirusem w zasadzie zagrażają każdemu. Zarówno osobom starszym, jak i młodym, z historią podobnych problemów w przeszłości lub nie, hospitalizowanym i pozostającym w domach. Jednak z badań wynika, że ogólnie na objawy ze strony mózgu nieco bardziej są narażone osoby starsze, z chorobami współistniejącymi (np. chorobami nerek, niedoborami odporności).
Można również zauważyć, że objawy neurologiczne związane z krążeniem (np. udar niedokrwienny lub krwotoczny) częściej dotyczą pacjentów powyżej 60. roku życia (choć zdarzały się też u młodych), podczas gdy zaburzenia psychiczne występują podobnie często u starszych i młodszych osób.
Niektóre powikłania neurologiczne wymagają leczenia, najczęściej rehabilitacji. Inne, mniej dokuczliwe, np. związane ze zmęczeniem czy utratą smaku i węchu, na ogół samoistnie ustępują w ciągu tygodni lub miesięcy.
Aby wspomóc regenerację mózgu po COVID-19, należy dobrze się odżywiać, wysypiać, wykonywać umiarkowane ćwiczenia, unikać alkoholu oraz leków utrudniających pracę układu nerwowego.
Przeczytaj również: U kogo objawy koronawirusa utrzymują się najdłużej? „Długi COVID” ma 1 na 20 osób
Więcej o koronawirusie:
Jak długo i kiedy zarażamy koronawirusem?
Skutki uboczne po szczepionce przeciw COVID-19
Ponowne zakażenie koronawirusem. Czy reinfekcja powoduje cięższe objawy COVID-19?
Koronawirus a antybiotyk. Czy, kiedy i jaki lek pomaga przy COVID-19?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
