Kaszel jest powszechnym i niespecyficznym objawem, który występuje w ponad 100 różnorodnych schorzeniach. Wbrew pozorom kaszel dokucza nie tylko z powodu chorób układu oddechowego, lecz może też występować przy schorzeniach układów krążenia, neurologicznego lub trawiennego. Dlatego przewlekły kaszel zawsze wymaga wizyty u lekarza i badań diagnostycznych.
Spis treści:
- Przewlekły kaszel z wydzieliną – kiedy występuje?
- Przewlekły kaszel z flegmą – możliwe przyczyny
- Przewlekły kaszel z wydzieliną – diagnostyka
- Jak leczy się przewlekły kaszel z flegmą?
Przewlekły kaszel z wydzieliną – kiedy występuje?
O przewlekłym kaszlu mówimy wtedy, gdy trwa on dłużej niż 8 tygodni. Kaszel trwający od 3 do 8 tygodni określany jest jako podostry i występuje na ogół po przebytych infekcjach wirusowych lub w zakażeniach atypowych (np. zakażenie chlamydiami lub Mycoplasma pneumoniae). Kaszel ustępujący w ciągu 3 tygodni jest to kaszel ostry, a jego przyczyną najczęściej jest wirusowe zakażenie dróg oddechowych.
Kaszel może być suchy (nieproduktywny) lub mokry (produktywny). W przypadku mokrego kaszlu dochodzi do odkrztuszania wydzieliny, nazywanej flegmą lub plwociną.
Przewlekły kaszel z flegmą – jakie są możliwe przyczyny?
Możliwymi przyczynami przewlekłego kaszlu z odkrztuszaniem wydzieliny są:
- przewlekłe zapalenie oskrzeli (często u osób palących papierosy),
- spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła (np. przy alergiach),
- refluks żołądkowo-przełykowy (może, ale nie musi występować zgaga),
- astma,
- rozstrzenie oskrzeli (wydzielina odkrztuszana jest zwłaszcza rano),
- zapalenie płuc,
- zapalenie zatok,
- grzybice,
- mukowiscydoza,
- POChP,
- zaburzenia połykania,
- aspiracja ciała obcego.
W 80% przypadków uporczywego długotrwałego kaszlu występują co najmniej 2 przyczyny dolegliwości.
Kolor wydzieliny (flegmy) a przyczyna przewlekłego kaszlu
W rozpoznaniu przyczyny kaszlu bardzo pomocne mogą być cechy wydzieliny, takie jak jej kolor czy konsystencja:
- flegma ropna (zielona lub żółta) – wskazuje na zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc,
- wydzielina śluzowa, lepka, gęsta i pojawiająca się głównie po nocy – to może być przewlekle zapalenie oskrzeli, rozstrzenie oskrzeli lub przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP),
- przezroczysta flegma przy odkrztuszaniu – często jest objawem astmy,
- wydzielina o nieprzyjemnym zapachu – świadczy o zakażeniu bakteryjnym,
- flegma z grudkami i czopami – wskazuje na schorzenia takie jak mukowiscydoza lub grzybica dróg oddechowych,
- wydzielina z cząstkami pokarmu – taki kaszel świadczy często o zaburzeniach połykania lub przetoce tchawiczo-przełykowej,
- żółta śluzowa flegma - to może być eozynofilowe zapalenie oskrzeli,
- flegma z krwią (krwioplucie) – jest wiele możliwych przyczyn, w tym rozstrzenie oskrzeli, gruźlica, rak płuc.
Przewlekły kaszel może występować po ostrej infekcji dróg oddechowych (np. krztuścu, grypie lub COVID-19) i może utrzymywać się tygodniami, a czasem miesiącami. Na ogół jednak nie towarzyszy mu wykrztuszanie flegmy. W takich przypadkach kaszel jest raczej suchy. Przeczytaj też: Kaszel przy COVID-19
Przewlekły kaszel z wydzieliną – diagnostyka. Jakie badania zrobić?
W przypadku przewlekłego kaszlu w pierwszej kolejności należy wykonać RTG klatki piersiowej, a także badanie oceniające pracę układu oddechowego (np. spirometria). Jeśli uporczywy kaszel występuje wraz z odkrztuszaniem flegmy, to lekarz może zlecić ocenę wydzieliny pod kątem cytologicznym i mikrobiologicznym. Czasami konieczna jest bronchoskopia, czyli endoskopowe badanie dróg oddechowych. W zależności od objawów i wyników lekarz może zlecić też inne badania diagnostyczne.
Jak leczy się przewlekły kaszel z flegmą?
Leczenie przewlekłego kaszlu połączonego z odkrztuszaniem wydzieliny zależy od przyczyny. Konieczne jest udanie się do lekarza. Leczenie może obejmować:
- przyjmowanie leków mukolitycznych (rozrzedzają wydzielinę dróg oddechowych i ułatwiają jej usuwanie),
- nawilżanie powietrza,
- przyjmowanie dużej ilości płynów,
- inhalacje z soli fizjologicznej,
- oklepywanie,
- rehabilitację oddechową,
- antybiotyk,
- leki przeciwgrzybicze.
Jeśli przyczyną przewlekłego kaszlu z flegmą jest choroba podstawowa, należy ją leczyć. Przeczytaj też: Domowa rehabilitacja po COVID-19
Źródła:
R.S. Porter i inni (red.), The Merck Manual. Objawy kliniczne, Wydanie I polskie, Edra Urban & Partner, Wrocław 2015,
P.Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
Czytaj także:
Mokry kaszel u dziecka – przyczyny, domowe sposoby, leki
Domowe sposoby na kaszel suchy i mokry – sprawdzone metody
Kaszel w ciąży – leki i domowe sposoby, czy zagraża dziecku
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
