Zapalenie pochwy – czym jest, przyczyny, objawy i leczenie

fot. Adobe Stock, Ocskay Mark

Spis treści:

1. Zapalenie pochwy – czym jest i jakie są przyczyny?
2. Zapalenie pochwy – objawy
3. Zapalenie pochwy – leczenie
4. Zapalenie pochwy – domowe sposoby 
5. Czynniki ryzyka zapalenia pochwy

Zapalenie pochwy – czym jest i jakie są przyczyny?

Zapalenie pochwy, zwane również zapaleniem pochwy i warg sromowych, jest stanem bolesności i obrzęku pochwy i okolic intymnych o wielu możliwych przyczynach, w tym infekcji intymnej.

Najczęstsze przyczyny zapalenia pochwy to:

• bakteryjne zapalenie pochwy (tzw. waginoza) – to najczęstsza przyczyna zapalenia pochwy, szczególnie niebezpieczna w okresie ciąży, wynika z zaburzenia składu naturalnej bariery bakteryjnej pochwy i przerostu bakterii beztlenowych, czemu sprzyjają: miesiączka, menopauza, leczenie antybiotykami, częsta zmiana partnerów seksualnych, a także długotrwały stres,
• grzybica pochwy (kandydoza) – w tym przypadku zapalenie pochwy wywołują grzyby – głównie Candida albicans; rozmnażają się, gdy spada odporność, dochodzi do zaburzenia mikroflory miejsc intymnych, sprzyja im też wilgotne i ciepłe środowisko, a także cukrzyca i ciąża (więcej: grzybica pochwy),
• rzęsistkowica – to infekcja, która prowadzi do rozwoju stanu zapalnego pochwy, powoduje ją rzęsistek pochwowy – pierwotniak, rozprzestrzeniający się głównie przez kontakt seksualny (więcej: rzęsistek pochwowy),
• zaburzenie mikroflory bakteryjnej pochwy – skład flory pochwy stanowią przede wszystkim bakterie kwasu mlekowego, jeśli ich ilość maleje i mnożą się bakterie beztlenowe, to dochodzi do rozwoju infekcji intymnej i często również zapalenia pochwy,
• podrażnienia lub alergia – zbyt ciasna i „nieoddychająca” bielizna, obcieranie skóry, używanie drażniących kosmetyków lub detergentów mogą powodować uczulenie lub podrażnienie oraz zapalenie pochwy;  podobnie mogą zadziałać ciała obce w pochwie, np. pozostawione przez długi czas tampony.
• menopauza – zaburzenia hormonalne oraz obniżona ilość estrogenu w tym okresie często powodują suchość pochwy, podrażnienia, pieczenie miejsc intymnych i stan zapalny,
• atrofia pochwy – to spowodowany niedoborem estrogenów stan zanikania nabłonka pochwy, który rozwija się najczęściej podczas menopauzy (dotyczy nawet co drugiej kobiety po klimakterium; więcej: atrofia pochwy).

Zapalenie pochwy – objawy

Objawy zapalenia pochwy zależą od przyczyny. Ogólne symptomy, które wskazują na stan zapalny pochwy, to:

• zmiana koloru, konsystencji, zapachu wydzieliny z pochwy,
• swędzenie pochwy i warg sromowych,
• ból pochwy i okolic,
• pieczenie, zaczerwienienie pochwy,
• obrzęk warg sromowych,
• ból podczas stosunku,
• plamienia lub krwawienia między miesiączkami.

W zależności od przyczyny objawy zapalenia pochwy mogą się nieco różnić. Bakteryjne zapalenie pochwy powoduje obecność biało-szarych upławów o nieprzyjemnej woni ryb. Grzybicze zapalenie pochwy powoduje pojawienie się białych, gęstych, bezwonnych upławów o konsystencji twarożku („serowatych”), a także swędzenie. Objawy rzęsistkowicy to cuchnące, zielone lub żółte pieniste upławy.

W niektórych przypadkach zapalenie pochwy może się rozszerzyć i powodować objawy ze strony układu moczowego. Wówczas kobieta odczuwa pieczenie i ból cewki moczowej podczas oddawania moczu, częste oddawanie moczu i parcie na pęcherz.  

Zapalenie pochwy – leczenie

Zawsze jeśli obserwujesz u siebie objawy wskazujące na zapalenie pochwy, powinnaś udać się na wizytę do ginekologa. Lekarz już na podstawie samej rozmowy może rozpoznać przyczynę dolegliwości. Odpowiednie rozpoznanie jest ważne, ponieważ od tego zależy, jakie leczenie będzie skuteczne.

W zależności od przyczyny leczenie zapalenia pochwy może obejmować:

• leczenie przeciwgrzybicze (stosowane miejscowo kremy, maści lub globulki dopochwowe, czasami preparaty doustne),
• leki bakteriostatyczne,
• antybiotyki (np. metronidazol, klindamycyna),
• probiotyki dopochwowe i doustne – w celu odbudowania prawidłowej mikroflory bakteryjnej pochwy,
• leki przeciwpierwotniakowe,
• leki steroidowe,
• miejscowe preparaty estrogenowe.

Leczenie zapalenia pochwy trwa od kilku do kilkunastu dni. Należy jednak pamiętać, że stany zapalne mogą nawracać, dlatego terapii nie wolno przerywać przed czasem, a po leczeniu należy udać się na wizytę kontrolną.

W wielu przypadkach leczenie powinno obejmować również partnera. Należy też stosować się do zaleceń lekarskich na okres terapii, np. wstrzemięźliwości seksualnej i odpowiedniej higieny miejsc intymnych.

Aby złagodzić zapalenie pochwy, możesz działać również samodzielnie:

• myj miejsca intymne wodą,
• noś luźną, bawełnianą bieliznę,
• używaj prezerwatyw oraz lubrykantów w przypadku suchości pochwy,
• używaj podpasek zamiast tamponów,
• unikaj irygacji pochwy,
• zmień gorące kąpiele na szybki prysznic,
• unikaj kosmetyków z substancjami zapachowymi.

Zapalenie pochwy – domowe sposoby

Wśród domowych sposobów na zapalenie pochwy wymienia się zioła o działaniu przeciwzapalnym, łagodzącym, a czasami również przeciwgrzybiczym oraz przeciwbakteryjnym. Warto zastosować rośliny takie jak:

• aloes,
• dąb szypułkowy,
• nagietek,
• pokrzywa,
• jasnota biała,
• szałwia,
• czarnuszka siewna.

Zioła na zapalenie pochwy można stosować w postaci nasiadówek albo naparów do przemywania miejsc intymnych. 

Spośród domowych sposobów na zapalenie pochwy sprawdzą się również probiotyki. Należy je regularnie spożywać np. w postaci kiszonek, dzięki czemu naturalna mikroflora organizmu szybciej powróci do równowagi. Można także kupić probiotyk dopochwowy - to naturalny preparat zawierający żywe kultury bakterii. 

Czynniki ryzyka zapalenia pochwy

Chociaż zapalenie pochwy może rozwinąć się u każdej kobiety (niezależnie od tego, czy współżyje czy nie), to jednak niektóre stany i nawyki zwiększają ryzyko. Należą do nich:

• częsta aktywność seksualna,
• uprawienie seksu bez prezerwatywy z nowym partnerem,
• cukrzyca,
• przyjmowanie glikokortykosteroidów,
• alergia,
• zmiany hormonalne, np. związane ze stosowaniem tabletek antykoncepcyjnych, ciążą, laktacją lub menopauzą,
• przyjmowanie antybiotyków,
• infekcja przenoszona drogą płciową,
• noszenie ciasnej bielizny ze sztucznych tkanin,
• irygacje pochwy,
• stosowanie drażniących kosmetyków w miejscach intymnych lub detergentów do bielizny,
• używanie wkładki wewnątrzmacicznej,
• chroniczny stres,
• obniżenie odporności.

Czytaj także:Swędzenie pochwy: przyczyny i leczenieUpławy - jak odróżnić prawidłową wydzielinę z pochwy od infekcji?Zapalenie cewki moczowej – jak dochodzi do zakażenia, objawy i leczeniePlamienia przed okresem i po okresie - co oznaczają, jakie badania wykonać?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!