Spis treści:
- Tomografia komputerowa głowy – wskazania i przeciwskazania
- Tomografia komputerowa głowy – jak się przygotować?
- Tomografia głowy - przebieg badania
- Tomografia komputerowa głowy – cena badania
- Czy tomografia jest bezpieczna?
Tomografia komputerowa głowy – wskazania i przeciwskazania
Tomografia komputerowa (skrót TK, CT, ang. computed tomography) głowy to szeroko stosowany rodzaj badania obrazowego z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego. Służy do uzyskania obrazów (przekrojów) głowy w technice 2D lub 3D (tomografia przestrzenna). Urządzenie, którym wykonywana jest tomografia, nazywa się tomografem, zaś wynik badania tomogramem.
Tomografia komputerowa głowy jest badaniem szeroko stosowanym i niezwykle przydatnym. Pozwala szybko rozpoznać stany zagrażające życiu (jak krwawienie do mózgu), a dzięki temu rozpocząć odpowiednie leczenie.
Tomografia z kontrastem oceniająca stan naczyń krwionośnych nazywana jest tomografią komputerową naczyń krwionośnych (angio-TK).
Lekarz może wystawić skierowanie na badanie tomograficzne głowy w przypadku wystąpienia:
- urazu głowy,
- zawrotów głowy,
- silnych bólów głowy,
- podejrzenia krwawienia, tętniaka mózgu, udaru czy guza mózgu,
- chorób lub wad rozwojowych czaszki.
Inne wskazania do wykonania tomografii głowy to ocena zatok (np. czy występuje stan zapalny), twarzy lub czaszki. Lekarz może zlecić badanie przed planowaną radioterapią w przypadku raka albo przed zabiegami rekonstrukcji chirurgicznej. Tomografia głowy jest również przydatna podczas biopsji, ponieważ umożliwia prawidłowe pokierowanie igły w konkretne miejsce. A także do wykonania drenażu ropnia mózgu.
Mimo że tomografia głowy jest badaniem nieinwazyjnym i wiąże się z małym ryzykiem niekorzystnego wpływu na zdrowie (nadmierna ekspozycja na promieniowanie zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych), to jednak nie każdy może poddać się badaniu.
Przeciwwskazaniem do wykonania tomografii głowy jest ciąża (szczególnie I trymestr). Należy też unikać wykonywania badania u kobiet w drugiej połowie cyklu miesiączkowego, u których istnieje możliwość zajścia w ciążę. W stanach zagrażających życiu dziecka jest dopuszczalne wykonanie tomografii w czasie ciąży.
Podczas tomografii stosuje się czasami środki cieniujące (tzw. kontrast). Jodowych środków cieniujących nie wolno stosować u osób z wolami toksycznymi tarczycy i ostrym krwawieniem śródmózgowym. Nie powinno się ich używać również w przypadku:
- dzieci poniżej 2. roku życia i osób powyżej 60. roku życia,
- nadwrażliwości na kontrast,
- cukrzycy insulinozależnej,
- nadciśnienia,
- jaskry,
- niewydolności wątroby i nerek,
- niewydolności krążenia.
W powyższych sytuacjach podaje się niejonowe środki cieniujące.
Tomografia komputerowa głowy – jak się przygotować?
Przed udaniem się na badanie tomograficzne głowy należy wygodnie się ubrać. Być może technik poprosi o założenie specjalnego fartucha na czas badania. Pozostałe zasady przygotowania do tomografii głowy to:
- Zostaw w domu biżuterię, spinki do włosów, protezę, okulary, ponieważ mogą zakłócać wynik badania.
- Może być konieczne zdjęcie biustonosza, ruchomego aparatu ortodontycznego lub aparatu słuchowego.
- Jeśli będziesz mieć tomografię z kontrastem, nie możesz pić i jeść przez kilka godzin przed badaniem.
- Poinformuj lekarza o twoich chorobach: problemach z tarczycą, cukrzycą, szpiczaku, astmie, schorzeniach serca lub nerek, oraz o przyjmowanych lekach.
- Poinformuj o możliwej ciąży.
- Zastosuj się do zaleceń, które otrzymasz przed badaniem.
Ze względu na chorobę pacjenta lub przyjmowane leki, lekarz może przygotować specjalne zalecenia, które należy bezwzględnie przestrzegać.
Tomografia głowy - przebieg badania
Przed samym badaniem należy położyć się na płaskim stole (jeśli badanie wykonywane jest z kontrastem, może on zostać podany wcześniej). Stół wsuwa się w duży skaner w kształcie pierścienia. Inaczej niż w przypadku rezonansu, tutaj skaner nie obejmuje całego ciała, więc nie ma się poczucia ograniczenia przestrzeni. Technik może użyć specjalnych opasek lub pasków, aby zapobiec poruszaniu się.
Po wyjściu specjalisty do innego pomieszczenia, z którego obserwuje pacjenta, jest możliwa obustronna komunikacja poprzez mikrofony i głośniki w urządzeniu.
Tomografia komputerowa głowy zazwyczaj trwa od 10 do 20 minut. Skaner obraca się wokół stołu i wykonuje zdjęcia. Słyszalne kliknięcia są normalne. W przypadku podania kontrastu pacjent może odczuwać nudności, ból głowy, metaliczny posmak w ustach. Po chwili objawy ustępują.
Tomografia komputerowa głowy – cena badania
Tomografia głowy może być wykonana ambulatoryjnie lub podczas pobytu w szpitalu. W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia jest badaniem bezpłatnym. Tomografię głowy można również wykonać prywatnie. Jednak, co istotne, trzeba mieć na nie skierowanie od lekarza. Tomografia komputerowa głowy wykonywana na własny koszt to wydatek od 200 do 700 zł, w zależności m.in. od zastosowanej techniki oraz tego, czy użyty jest kontrast.
Czy tomografia jest bezpieczna?
Tomografię komputerową uważa się raczej za bezpieczne badanie. Chociaż należy wspomnieć, że nadmierne dawki promieniowania rentgenowskiego wiążą się z wyższym ryzykiem nowotworów. Tomografia komputerowa może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka wiele lat później, jednak uważa się, że ryzyko to jest bardzo małe (mniej niż 1 na 2000).
Ilość promieniowania emitowanego podczas tomografii jest ograniczona do niezbędnego minimum. Różni się w zależności od tego, jak dużą część ciała obejmuje badanie.
Według informacji podanych przez brytyjską stronę systemu zdrowia National Health Service, ilość promieniowania, na które jesteśmy narażeni podczas każdego badania tomograficznego, odpowiada ekspozycji na naturalne promieniowanie ze środowiska trwającej od kilku miesięcy do kilku lat.
Źródła:
Radiology Info, www.radiologyinfo.org,
National Health Service, www.nhs.uk,
Johns Hopkins Medicine, www.hopkinsmedicine.org.
Więcej na temat badań głowy:
Jakie badania diagnostyczne wykonuje się w bólach głowy?
Rezonans magnetyczny głowy (MRI) - wskazania, na czym polega, cena
Na czym polega rezonans magnetyczny głowy?
EEG, czyli elektroencefalografia. Na czym polega to badanie?
Pokaż mi twój mózg, a powiem ci co myślisz! Badanie fMRI
Badanie USG Doppler – co trzeba o nim wiedzieć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
