Spis treści:
- Flegma w gardle – skąd się bierze i co oznacza?
- Domowe sposoby na flegmę w gardle
- Leki na rozrzedzenie flegmy w gardle
- Kiedy udać się do lekarza?
Flegma w gardle – skąd się bierze i co oznacza jej nadmiar?
Śluz w drogach oddechowych, nazywany niekiedy flegmą, jest naturalną i potrzebną wydzieliną wyściółki nabłonka. Zawiera wodę, cukry, białko, tłuszcze, składniki mineralne. Najważniejszy składnik wydzieliny stanowią białka o nazwie mucyny, dzięki którym śluz ma odpowiednią konsystencję i właściwości.
Prawidłowo wydzielany ma za zadanie chronić i nawilżać drogi oddechowe. Nie zawsze jednak działa tak jak powinien. Niektóre czynniki negatywnie wpływają na skład wydzieliny i powodują jej nadmiar. Zaleganie gęstej flegmy w gardle objawia się na ogół częstym odchrząkiwaniem, kaszlem i chrypką.
Ilość flegmy w gardle oraz jej zaleganie zwiększają:
- palenie tytoniu,
- infekcje,
- przewlekłe choroby dróg oddechowych, np. POChP, astma, alergie, rozstrzenie oskrzeli, mukowiscydoza,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- stany zapalne,
- stres oksydacyjny,
- predyspozycje genetyczne.
Pod wpływem tych czynników dochodzi do przerostu lub uszkodzenia komórek kubkowych błony śluzowej dróg oddechowych, które wydzielają śluz, przerostu gruczołów podśluzówkowych, a także nieprawidłowego działania rzęsek, służących do przesuwania wydzieliny, aby można było łatwiej się jej pozbyć. W rezultacie gęsta wydzielina zalega w drogach oddechowych.
Nadmiar flegmy w gardle jest dokuczliwy. Utrudnia oddychanie i może pogarszać objawy chorób układu oddechowego. Sprzyja nawracaniu infekcji i stanom zapalnym. Te z kolei, jak w błędnym kole, przeszkadzają ważnym strukturom błony śluzowej w działaniu i sprzyjają chorobom. Nadmierne wydzielanie flegmy może świadczyć o poważnych schorzeniach, dlatego nie zawsze wystarczą domowe metody – lepiej najpierw skonsultować ten objaw z lekarzem.
Przeczytaj też więcej o: przewlekły kaszel z flegmą
Domowe sposoby na pozbycie się flegmy w gardle
Domowe sposoby na flegmę w gardle mogą być pomocne w rozrzedzaniu wydzieliny dróg oddechowych, co ułatwi jej usuwanie. Niemniej jednak przyczynami zalegania śluzu w drogach oddechowych bywają poważne choroby, które wymagają specjalistycznego leczenia. Jeśli problem bardzo ci dokucza lub jest długotrwały, zgłoś się przede wszystkim do lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli nie ma przeciwwskazań lub problem nie jest poważny, zastosuj poniższe skuteczne domowe sposoby na flegmę w gardle.
Zrób płukanie zatok
Do płukania zatok możesz użyć gotowego zestawu z apteki. Postępuj zgodnie z instrukcją dołączoną do produktu. Zestawy do płukania zatok zawierają na ogół butelkę oraz saszetki z proszkiem do rozpuszczenia w wodzie. Jest to zabieg bezbolesny, który w celach profilaktycznych stosuje się 2-3 razy w tygodniu.
Nawadniaj organizm
Aby drogi oddechowe prawidłowo funkcjonowały, niezbędne jest właściwe nawodnienie organizmu. Ile wody dziennie pić? Przyjmuje się, że zdrowy, dorosły człowiek powinien wypijać około 2 litrów wody. Zapotrzebowanie może być jednak większe w zależności od temperatury otoczenia czy aktywności fizycznej. Sprawdź: co najlepiej nawadnia
Pij zioła rozrzedzające wydzielinę dróg oddechowych
Na zalegającą w gardle flegmę polecane są napary z ziół o działaniu wykrztuśnym jak:
- tymianek,
- anyż,
- sosna,
- koper włoski,
- rozmaryn,
- zioła zawierające saponiny (nie są wskazane u osób z chorobami układu pokarmowego), tj. korzeń lukrecji, korzeń mydlnicy, korzeń pierwiosnka, ziele miodunki.
Pamiętaj, aby nie pić ich przed snem, ponieważ działanie wykrztuśne może nasilić kaszel i utrudnić odpoczynek.
Przeczytaj też: Domowe sposoby na kaszel suchy i mokry
Zrób płukankę na gardło
Płukanie gardła w przypadku zalegania flegmy sprawdzi się zwłaszcza wtedy, gdy przyczyną jest ostra infekcja, np. przeziębienie. W zależności od tego, jakich składników użyjesz, płukanka może mieć właściwości przeciwzapalne, łagodzące, ściągające, przeciwwirusowe lub przeciwbakteryjne. Popularną płukanką na gardło jest woda z solą. Działa nawilżająco i dezynfekująco. Wystarczy w pół szklanki ciepłej wody rozpuścić pół łyżeczki soli kuchennej, a następnie takim roztworem kilka razy dziennie płukać gardło. Do płukania można użyć ziół np. naparu z tymianku albo nagietka.
Wykonaj inhalację z solą fizjologiczną
Inhalacja to doskonały sposób na flegmę zalegającą w gardle. Może rozrzedzać śluz i ułatwiać odkrztuszanie. Do inhalacji można wykorzystać wiele substancji: zioła, olejki eteryczne, sól kuchenną.
Na zalegającą wydzielinę polecana jest inhalacja z soli fizjologicznej. Aby ją wykonać, wystarczy do nebulizatora (pojemniczka inhalatora na lek) wlać ampułkę soli fizjologicznej i wdychać powstałą parę. Inhalacje z soli fizjologicznej rób 2-3 razy na dobę. Po zabiegu warto oklepać plecy, aby łatwiej było pozbyć się wydzieliny.
W przypadku zalegającego śluzu sprawdzą się też tradycyjne inhalacje parowe. Wystarczy nalać do miski gorącą wodę, przykryć głowę ręcznikiem i wdychać parę przez 10 minut. Sprawdź, jak wykonać domowe inhalacje na kaszel.
Nawilżaj powietrze
Domowym sposobem na flegmę w gardle jest nawilżanie powietrza. Suche powietrze utrudnia rzęskom i innym strukturom w obrębie dróg oddechowych prawidłowe działanie i usuwanie wydzieliny. Dlatego, żeby wspierać naturalne mechanizmy organizmu, trzeba nawilżać powietrze zwłaszcza w sezonie grzewczym. Można do tego wykorzystać nawilżacz powietrza albo zastosować tańszą metodę w postaci nakładania mokrych ręczników na kaloryfery.
Przeczytaj też: domowe sposoby na katar zatokowy
Oklepuj plecy
Oklepywanie pleców to prosty, darmowy i skuteczny domowy sposób na usuwanie flegmy z gardła. Plecy należy oklepywać z umiarkowaną siłą dłonią ułożoną w łódkę. Najlepiej robić to około 30 minut po zastosowaniu preparatów o działaniu wykrztuśnym. Zabieg można powtarzać kilka razy dziennie.
Ograniczaj stosowanie niektórych leków
Minimalizuj stosowanie leków obkurczających błonę śluzową nosa. Są to środki polecane na katar, ale nie wolno ich przyjmować dłużej niż kilka dni. Leki z tej grupy mogą utrudniać pozbywanie się flegmy z gardła i nasilać jej produkcję. Unikaj stosowania syropów tłumiących odruch kaszlu. W przypadku zalegającej wydzieliny kaszel jest potrzebny do tego, by się jej pozbyć.
Zrezygnuj z palenia papierosów
Rezygnacja z palenia papierosów jest ważnym elementem leczenia nadmiernej produkcji flegmy w gardle. Dym papierosowy to jeden z najsilniejszych czynników ryzyka chorób układu oddechowego. Działa drażniąco na błonę śluzową, a jego toksyczne składniki powodują przemiany w komórkach nabłonka, przez co dochodzi do nadmiernej produkcji śluzu.
Lecz choroby powodujące nadmiar flegmy w gardle
Jak wspomniano wyżej, niektóre choroby sprzyjają nadprodukcji śluzu w gardle. Są to m.in. alergie, astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc. Aby zmniejszyć zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych, konieczne jest leczenie tych chorób pod okiem specjalistów.
Skorzystaj z rehabilitacji oddechowej
Skutecznym sposobem na zalegającą flegmę w gardle mogą być specjalne ćwiczenia oddechowe i pozycje ułatwiające usuwanie nadmiaru wydzieliny. Są one polecane zwłaszcza okresie rehabilitacji po ciężkich infekcjach lub osobom z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych. Aby dobrać właściwe ćwiczenia do indywidualnych potrzeb, najlepiej skonsultować się wcześniej z fizjoterapeutą. Przykładowe ćwiczenia polecane po zakażeniu koronawirusem znajdziesz tutaj: Zmiany w płucach po COVID-19 – objawy, badania, leczenie, ćwiczenia oddechowe
Leki na flegmę w gardle
Istnieją różne grupy leków, które mogą pomóc w usunięciu flegmy z dróg oddechowych. Są to przede wszystkim leki wykrztuśne, np. o działaniu mukolitycznym, czyli rozrzedzającym wydzielinę poprzez zmniejszenie lepkości śluzu, dzięki czemu ułatwiają jej usunięcie. Przy niektórych chorobach konieczne jest zastosowanie inhalacji z glikokortykosteroidów, aby ograniczyć stan zapalny, powodujący zbieranie się wydzieliny. U chorych na alergię poprawę mogą przynieść leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy donosowe albo inne środki łagodzące objawy choroby.
Kiedy z nadmiarem wydzieliny w gardle udać się do lekarza?
Domowe sposoby nie zawsze będą skuteczne w przypadku zalegania flegmy w gardle. Do lekarza trzeba zgłosić się na pewno wtedy, gdy nadmiar wydzieliny utrudnia oddychanie i wpływa na obniżenie tolerancji wysiłku. Na wizytę umów się jak najszybciej, jeżeli wystąpią niepokojące objawy:
- duszność.
- uciążliwy kaszel,
- świszczący kaszel,
- ucisk w klatce piersiowej,
- ból w klatce piersiowej.
Jeśli wydzielina w gardle zalega przez długi czas, także powinniśmy udać się do lekarza i poszukać przyczyny.
Źródła:
Shen Y, Huang S, Kang J, Lin J, Lai K, Sun Y, Xiao W, Yang L, Yao W, Cai S, Huang K, Wen F. Management of airway mucus hypersecretion in chronic airway inflammatory disease: Chinese expert consensus (English edition). Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018 Jan 30;13:399-407. doi: 10.2147/COPD.S144312,
Allinson JP, Hardy R, Donaldson GC, Shaheen SO, Kuh D, Wedzicha JA. The Presence of Chronic Mucus Hypersecretion across Adult Life in Relation to Chronic Obstructive Pulmonary Disease Development. Am J Respir Crit Care Med. 2016 Mar 15;193(6):662-72. doi: 10.1164/rccm.201511-2210OC,
Clarke SW. Management of mucus hypersecretion. Eur J Respir Dis Suppl. 1987;153:136-44. PMID: 3322858,
Rogers DF, Barnes PJ. Treatment of airway mucus hypersecretion. Ann Med. 2006;38(2):116-25. doi: 10.1080/07853890600585795
R.S. Porter i inni (red.), The Merck Manual. Objawy kliniczne, Wydanie I polskie, Edra Urban & Partner, Wrocław 2015.
Czytaj także:
Jak rozrzedzić gęsty katar?
Inhalacje na kaszel – jak je przygotować i na co uważać?
Mukowiscydoza - objawy i leczenie. Jak długo da się z nią żyć?
POChP objawy - jak rozpoznać przewlekłą obturacyjną chorobę płuc?
Astma oskrzelowa – jakie są jej objawy, jak im zapobiegać? Leki stosowane na astmę
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
