Spis treści:
- Nadmierna senność a nowotwór – przyczyny
- Które nowotwory powodują nadmierną senność?
- Jak odczuwana jest senność w przypadku raka?
- Kiedy nadmierna senność świadczy o nowotworze?
- Nadmierna senność a nowotwór - jak ten objaw wpływa na życie?
- Jak sobie radzić z sennością związaną z rakiem?
- Kiedy mija senność po leczeniu onkologicznym?
Nadmierna senność a nowotwór – przyczyny
Nadmierna senność nie jest objawem specyficznym dla choroby nowotworowej (może pojawiać się z wielu różnych przyczyn), ale faktycznie często dokucza osobom chorym na raka. Szczególnie dotyczy to jego zaawansowanego stadium. Zmęczenie to również jeden ze skutków ubocznych leczenia onkologicznego. Senność może pojawić się przed rozpoznaniem raka, w trakcie leczenia lub po leczeniu.
Senność związana z nowotworem ma wiele możliwych przyczyn. Najczęściej wymienia się wśród nich:
- sam nowotwór - przebieg schorzenia może wywoływać senność (np. gdy rak powoduje anemię, zmiany hormonalne, zaburzenia metabolizmu, zakłóca transport tlenu do komórek lub wpływa na działanie mózgu),
- chemioterapia, radioterapia oraz immunoterapia,
- depresja, lęk wynikające z diagnozy,
- anemia lub nieprawidłowa dieta,
- zaburzenia snu, bezsenność,
- przewlekły ból,
- zmianę w aktywności fizycznej,
- niektóre leki przeciwbólowe.
Które nowotwory powodują nadmierną senność?
Każdy nowotwór złośliwy może powodować uczucie nadmiernej senności, zwłaszcza gdy choroba jest w stadium zaawansowanym i gdy powoduje przerzuty. W niektórych przypadkach problem pojawia się wcześniej ze względu na różne mechanizmy. Senność częściej odczuwają chorzy na takie nowotwory jak:
- białaczka,
- chłoniak,
- rak wątroby,
- rak płuc,
- rak jelita grubego,
- rak mózgu,
- rak trzustki,
- nowotwory wpływające na poziom hormonów jak rak piersi i rak prostaty.
Jak odczuwana jest senność w przypadku raka?
Nadmierna senność pojawiająca się u chorych na raka jest inaczej odczuwana niż u osób zdrowych. Takie osoby mogą bardzo szybko się męczyć, nie móc zregenerować się pomimo snu, a brak energii występuje u nich przez większość czasu. Pacjenci skarżą się w związku z tym na:
- silne, długotrwałe zmęczenie,
- brak entuzjazmu i utratę zainteresowania przyjemnościami,
- potrzebę odpoczynku nawet po przespanej nocy,
- problemy z mówieniem i myśleniem,
- trudność w wykonywaniu nawet prostych rzeczy takich jak ubieranie się, zrobienie sobie jedzenia,
- zawroty głowy,
- zaburzenia snu, bezsenność,
- trudności w koncentracji, planowaniu i podejmowaniu decyzji,
- niepokój, smutek.
Kiedy nadmierna senność świadczy o nowotworze?
Nadmierna senność nie jest specyficznym objawem nowotworów złośliwych, co oznacza, że może świadczyć o wielu różnych problemach zdrowotnych. Dlatego na podstawie samego pojawienia się takiej dolegliwości nie można rozpoznać schorzenia. Konieczne są badania diagnostyczne. Warto zacząć od morfologii, CRP, OB, ale przede wszystkim powinniśmy zgłosić się do lekarza rodzinnego.
Nadmierna senność a nowotwór - jak ten objaw wpływa na życie?
Odczuwanie nadmiernej senności przez dłuższy czas jest bardzo dokuczliwym i przykrym objawem, który znacząco obniża komfort życia. Powoduje, że dana osoba nie ma energii do wykonywania prostych czynności, izoluje się i nic jej nie cieszy. Warto poszukać pomocy u specjalisty, aby złagodzić tę dolegliwość.
Jeżeli w twoim otoczeniu żyje osoba chora na raka, która doświadcza nadmiernej senności i przygnębienia, to bardzo ważne jest zrozumienie, jak silne jest to uczucie. Dobrze jest o tym porozmawiać, okazać zrozumienie i wsparcie (nie tylko mentalne, ale np. w codziennych obowiązkach).
Jak sobie radzić z sennością związaną z rakiem?
Oprócz poszukania wsparcia w otoczeniu można skorzystać z innych rozwiązań, które pomogą przy nadmiernej senności. Oto kilka wskazówek:
- Odpoczywaj w ciągu dnia. Jeśli organizm domaga się chwili relaksu, to daj mu go. Przyjrzy się, w jakich momentach w ciągu dnia jesteś najbardziej senny i przeznacz ten czas na odpoczynek. Gdy czujesz się przytłoczony, poproś kogoś o pomoc albo przełóż zajęcia na późniejszy czas. Dobrym pomysłem są drzemki w ciągu dnia, jednak ich długość nie powinna przekraczać 20-30 minut, inaczej będą negatywnie wpływać na odpoczynek w nocy.
- Zgłoś problemy z jedzeniem lekarzowi. Jeżeli występuje u ciebie problem z jedzeniem, to zgłoś to lekarzowi – może on przepisać leki na poprawę apetytu i zmniejszenie nudności.
- Utrzymuj aktywność fizyczną. Chociaż naturalną reakcją na zmęczenie jest unikanie ruchu, to nie jest dobre rozwiązanie. Ruszaj się w miarę swoich możliwości, dzięki czemu zachowasz siłę mięśni i zwiększysz poziom energii.
- Zapytaj lekarza o suplementy. Niektóre preparaty mogą podnieść poziomy energii i łagodzić senność, np. witamina D, omega-3, żelazo, witaminy z grupy B, magnez, probiotyki czy żeń-szeń. Dobór właściwego suplementu skonsultuj z lekarzem (sprawdź też: witaminy na zmęczenie i brak energii).
- Poszukaj pomocy psychologicznej. Wyczerpanie towarzyszące chorobie nowotworowej może wynikać ze złej kondycji psychicznej. Porozmawiaj na ten temat z psychologiem, psychoterapeutą albo dołącz do grupy wsparcia. Dzięki pomocy specjalisty łatwiej ci będzie poradzić sobie z emocjonalnymi skutkami choroby nowotworowej (gdzie szukać pomocy przy depresji?).
Kiedy mija senność po leczeniu onkologicznym?
Uczucie senności mija zwykle po zakończeniu leczenia onkologicznego. Zdarza się jednak, że u niektórych osób ten stan utrzymuje się przez kilka miesięcy, nawet do kilku lat. W przypadku operacji chirurgicznej senność powinna szybko zniknąć. Najdłużej utrzymuje się po chemioterapii i radioterapii, bo od 6 do 12 miesięcy od zakończenia leczenia.
Niektórzy pacjenci leczeni onkologicznie mogą mieć anemię powodującą nadmierną senność, po leczeniu samopoczucie powinno ulec poprawie. Wyczerpanie po leczeniu onkologicznym mogą sygnalizować też inne długofalowe objawy, np. problemy kardiologiczne i uczucie duszności, które również powinny z czasem ustępować.
Źródła:
Narayanan V, Koshy C. Fatigue in cancer: a review of literature. Indian J Palliat Care. 2009 Jan;15(1):19-25. doi: 10.4103/0973-1075.53507,
Cancer fatigue: Why it occurs and how to cope, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cancer/in-depth/cancer-fatigue/art-20047709,
Cancer-related Fatigue, American Cancer Society, https://www.cancer.org/cancer/managing-cancer/side-effects/fatigue-weakness-sleep/fatigue.html.
Czytaj także:
Morfologia krwi a nowotwór. Jak wysokie OB powinno zaniepokoić?
Ból pośladka może świadczyć o nowotworze złośliwym. Lepiej nie bagatelizować tego objawu
CRP a rak – jaki jest związek? Kiedy wysokie białko C-reaktywne świadczy o nowotworze?
Rak jest zaraźliwy i „żywi się” cukrem? Poznaj popularne mity o nowotworach
Antyrakowy dekalog, czyli czego nie lubi rak. Te sposoby zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwór
Remisja raka – co oznacza i jak długo trwa?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
