Do skręcenia kostki (inaczej skręcenia stawu skokowo-goleniowego lub skręcenia stawu skokowego) dochodzi, gdy zostanie przekroczony naturalny zakres ruchu w stawie. Staw wraca do prawidłowego ustawienia po ustaniu działania czynnika, który powodował uszkodzenie kostki. Jednak nie wszystko wraca do normy. W wyniku skręcenia więzadło stawowe i torebka stawowa zostają rozciągnięte i/lub naderwane. U niektórych osób, szczególnie starszych, może dojść do złamania kostek goleni. Skręceniu kostki towarzyszy ostry ból oraz obrzęk i siniak, zlokalizowane zazwyczaj pod samą kostką.
Spis treści:
- Jak rozpoznać skręcenie kostki?
- Skręcona kostka – pierwsza pomoc
- Skręcona kostka – leczenie
- Skręcona kostka – jakie badania stawu skokowego wykonać?
- Skręcona kostka a zwichnięcie i stłuczenie
Jak rozpoznać skręconą kostkę?
Kiedy dojdzie do skręcenia kostki, natychmiast pojawia się ostry ból. Po chwili maleje, a osoba z urazem może powoli chodzić. Ból wraca i nasila się po kilku godzinach. Pojawiają się obrzęk i czerwono-bordowy lub fioletowy siniak w rejonie stawu skokowego. Zazwyczaj w miejscu poniżej kostki z boku stopy. Sama kostka w takcie dotykania nie boli i nie jest opuchnięta.
Objawy skręcenia kostki:
- ostry ból (nasila się podczas ruchu),
- obrzęk,
- siniak (krwiak).
Skręcona kostka, fot. Adobe Stock
Skręcona kostka - pierwsza pomoc przy skręceniu stawu skokowego
Pierwsze nasze działania, gdy dojdzie do skręcenia kostki, powinny obejmować unieruchomienie stawu i chłodne okłady. Możemy użyć lodu zawiniętego w ścierkę (nigdy nie kładźmy lodu bezpośrednio na skórę, gdyż możemy uszkodzić powierzchniowe tkanki). Staw skokowy możemy usztywnić bandażem lub opaską elastyczną.
W leczeniu farmakologicznym skręconej kostki zalecane są preparaty przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe działające miejscowo (maści i żele z diklofenakiem, naproksenem, octanowinianem glinu) lub tabletki np. paracetamol, ibuprofen czy naproksen.
Leczenie skręconej kostki
Jeżeli objawy skręcenia kostki nie są zbyt nasilone (ból jest niewielki, obrzęk ustępuje) można samemu zaopatrzyć uraz. Wystarczą kompresy oraz usztywnienie stawu. Powinien on być jak najmniej obciążany. Wskazane jest odpoczywanie przez kilka dni.
Gdy dojdzie do skręcenia kostki, ból jest silny, obrzęk nie ustępuje, mamy problemy z chodzeniem, powinniśmy skonsultować się z ortopedą. Jeżeli pojawił się duży obrzęk i siniak albo ruch jest ograniczony, konieczne jest unieruchomienie stawu na 2-3 tygodnie. Stopa powinna być unieruchomiona w przeciwny sposób niż doszło do skręcenia.
Leczenie cięższych skręceń – takich, w których doszło do przerwania więzadła, przy znacznym obrzęku, niestabilności stawu, nasilonym bólu – musi być specjalistyczne. Niezbędny jest kontakt z ortopedą, ponieważ opóźnienie lub zaniechanie leczenia może skutkować trwałymi problemami ze stawem.
Gdy zbierająca się w stawie krew poszerza jamę stawową może być konieczne nakłucie stawu i usunięcie krwiaka. Po tym staw powinien być unieruchomiony opatrunkiem gipsowym.
Skręcona kostka – jakie badania stawu skokowego wykonać?
Jeżeli doszło do skręcenia kostki, lekarz może zlecić badania obrazowe:
- badanie ultrasonograficzne stawu skokowego (USG stawu skokowego),
- zdjęcie RTG,
- tomografię lub rezonans magnetyczny.
Skręcona kostka a zwichnięcie i stłuczenie stawu skokowego
Skręcenie jest najpowszechniejszym zamkniętym uszkodzeniem stawu. Do skręcenia kostki dochodzi częściej w wyniku nadmiernego odwrócenia stopy (podeszwa skierowana do środka) niż nadmiernego nawrócenia stopy (podeszwa skierowana na zewnątrz).
Zwichnięta kostka jest cięższym obrażeniem niż skręcona kostka. Podczas zwichnięcia stawu skokowego dochodzi do częściowego lub całkowitego przemieszczenia się powierzchni stawowych, czego nie ma w przypadku skręcenia. Można zauważyć nienaturalne ustawienie stopy, a podczas próby ruszania stawem, pojawia się ból i opór.
Zwichnięta kostka jest cięższym obrażeniem niż skręcona kostka. Podczas zwichnięcia stawu skokowego dochodzi do częściowego lub całkowitego przemieszczenia się powierzchni stawowych, czego nie ma w przypadku skręcenia. Można zauważyć nienaturalne ustawienie stopy, a podczas próby ruszania stawem, pojawia się ból i opór.
Następstwem zwichnięcia jest zerwanie torebki stawowej i więzadła. Zwichnięcia występują rzadko u dzieci, za to u dorosłych są bardzo częstym urazem. Zwichnięciom z reguły towarzyszą złamania. Konieczny jest kontakt z ortopedą.
Stłuczenie kostki jest najlżejszym urazem stawu. To zamknięte uszkodzenie tkanek miękkich, zwykle nie pojawia się w wyniku skręcenia, lecz po uderzeniu tępym przedmiotem lub po uderzeniu o twarde podłoże. Ruch w stawie jest zachowany, ból nie nasila się pod wpływem skręcania stawu. Ból, obrzęk i krwiak mogą wystąpić w miejscu stłuczenia.
Stłuczenie tkanek miękkich kostki nie wymaga specjalistycznego leczenia. Z pomocą przyjdą okłady, czasowe unieruchomienie stawu skokowego i środki przeciwbólowe.
Źródła: prof. J.Fibak (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
prof. W.Noszczyk (red.), Chirurgia. Podręcznik dla studentów, t.1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
Więcej na temat urazów stawów i kości:
Przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie skręcenia stawu skokowego
Złamanie nogi – objawy, rodzaje, pierwsza pomoc i sposoby leczenia
Złamania zamknięte – pierwsza pomoc krok po kroku
Jak opatrzyć ranę, uraz lub złamanie?
Zwichnięcie – gdy staw woła o pomoc
Zwichnięcie – definicja, objawy, leczenie. Pierwsza pomoc przy zwichnięciu
Skręcony staw – jak udzielić pomocy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
