Spis treści:
- Czym jest choroba Hashimoto i jakie są jej objawy?
- Leczenie choroby Hashimoto
- Jakie objawy choroby Hashimoto mogą utrzymywać się pomimo leczenia?
- Dlaczego objawy choroby Hashimoto nie ustępują?
- Utrzymujące się objawy choroby Hashimoto – leczenie
- Błędy popełniane podczas leczenia choroby Hashimoto
Czym jest choroba Hashimoto i jakie są jej objawy?
Choroba Hashimoto, czyli przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, jest chorobą o podłożu autoimmunizacyjnym. Wskutek nieprawidłowego działania układu immunologicznego dochodzi do wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko własnej tarczycy. W rezultacie rozwija się przewlekłe niebolesne zapalenie tarczycy. W ciągu lat gruczoł jest niszczony i zaczyna wydzielać za małą ilość hormonów, które mają ważne zadania w organizmie. Biorą udział m.in. w przemianie materii, regulacji temperatury ciała czy gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Objawy choroby Hashimoto często są bagatelizowane, tłumaczone stresem lub przeciążeniem. Należą do nich:
- przewlekłe zmęczenie,
- depresja lub obniżenie nastroju,
- wzrost masy ciała,
- zaparcia,
- zaburzenia koncentracji i pamięci,
- spowolnienie pracy serca,
- niskie ciśnienie tętnicze,
- sucha skóra, suche włosy i osłabione paznokcie,
- zaburzenia miesiączkowania,
- niepłodność,
- problemy z erekcją u mężczyzn.
U chorych można stwierdzić podwyższone stężenie cholesterolu i niedokrwistość w badaniach krwi.
Choroba Hashimoto częściej występuje również u osób z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. RZS, cukrzycą typu 1, celiakią, reumatoidalnym zapaleniem stawów czy bielactwem.
Jak leczy się chorobę Hashimoto?
Leczenie choroby Hashimoto polega na codziennym przyjmowaniu lewotyroksyny, czyli syntetycznego hormonu zastępującego brakujący hormon tarczycy (T4). Lek przyjmuje się przez całe życie.
Celem leczenia choroby Hashimoto jest doprowadzenie do stanu eutyreozy, czyli uzyskania pożądanego stężenia TSH (tyreotropiny) w badaniach krwi. TSH to hormon wytwarzany przez przysadkę mózgową w celu pobudzenia tarczycy do produkcji hormonów: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4).
Objawy choroby Hashimoto zwykle ustępują po 6-8 tygodniach od włączenia leczenia lewotyroksyną, jeśli początkowo ustalona dawka jest prawidłowa. Jeżeli wyniki kontrolnych badań TSH i fT4 wykonywanych po 6-8 tygodniach od włączenia leczenia lewotyroksyną nie są optymalne, konieczna jest modyfikacja leczenia i dalsza kontrola laboratoryjna
– mówi lek. Katarzyna Bornikowska, endokrynolog i ekspertkę Centrum Medycznego ENEL-MED.
Jakie objawy choroby Hashimoto mogą utrzymywać się pomimo leczenia?
Niekiedy mimo leczenia i prawidłowych wyników badań objawy nadal się utrzymują. Pacjent może dalej odczuwać:
- chroniczne zmęczenie,
- senność,
- zatrzymanie wody,
- uczucie chłodu,
- depresja,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- suchość skóry,
- łamliwość paznokci,
- zaparcia.
Utrzymywanie się objawów nie jest wcale rzadkim problemem.
Według danych epidemiologicznych około 10-15% pacjentów z chorobą Hashimoto ma obniżoną jakość życia i utrzymujące się objawy niedoczynności mimo prawidłowego leczenia lewotyroksyną
– mówi lek. Katarzyna Bornikowska, endokrynolog.
Dlaczego objawy choroby Hashimoto utrzymują się pomimo leczenia?
Oczywiście jeśli pacjent nie przyjmuje leków zgodnie z zaleceniami, to może spodziewać się, że objawy choroby będą mu nadal dokuczać. Większa trudność występuje wtedy, gdy wyniki badań są prawidłowe, a mimo to objawy nadal się utrzymują. Dlaczego tak się dzieje?
Lek. Katarzyna Bornikowska podkreśla, że podaż lewotyroksyny nie naśladuje fizjologii w doskonały sposób, a TSH nie jest doskonałym markerem tkankowego wyrównania niedoboru hormonów tarczycy. To może sprawiać błędne wrażenie, że terapia jest skuteczna.
U części chorych leczenie wyłącznie lewotyroksyną jest niewystarczające. Prawidłowe stężenie wolnych hormonów tarczycy może nie odzwierciedlać prawidłowego wyrównania niedoczynności tarczycy. O wyrównaniu metabolicznym mogą świadczyć także tkankowe biomarkery zależne od działania hormonów tarczycy, takie jak: cholesterol, kinaza keratynowa i białko wiążące hormony płciowe - SHBG. Dotyczy to zwłaszcza chorych po usunięciu tarczycy lub z uwarunkowanym genetycznie zaburzeniem aktywności dejodaz, enzymów biorących udział w metabolizmie hormonów tarczycy
– wyjaśnia lek. Katarzyna Bornikowska, endokrynolog.
Utrzymujące się objawy choroby Hashimoto – leczenie
Jeśli pacjentowi z chorobą Hashimoto nadal dokuczają objawy pomimo przyjmowania leków, powinien zgłosić to endokrynologowi. Najlepszym rozwiązaniem może być modyfikacja leczenia. Warto zbadać dodatkowe biomarkery (cholesterol, kinazę keratynową i białko wiążące hormony płciowe - SHBG), które pozwalają ocenić wyrównanie niedoczynności tarczycy.
Jeśli wyniki parametrów oceniających czynność tarczycy są prawidłowe, należy też wziąć pod uwagę inne przyczyny zgłaszanych objawów np. niedokrwistość, insulinooporność, celiakię, niedobór witamin z grupy B, depresję czy niewydolność serca
– mówi lek. Katarzyna Bornikowska, endokrynolog.
Gdy uda się wykluczyć inne możliwe przyczyny dolegliwości, lekarz może rozważyć przepisanie lewotyroksyny w formie płynnej zamiast w tabletce, co poprawi wchłanianie leku.
Innym rozwiązaniem jest przyjmowanie preparatu złożonego, który może pomóc osobom z chorobą Hashimoto, gdy klasyczne leczenie jest niewystarczające. Zawiera on dwa syntetycznie wytworzone hormony tarczycy zastępujące T4 i T3. Niestety i ten lek nie jest wolny od wad.
Tarczyca produkuje tyroksynę i trójjodotyroninę w stosunku molarnym 14:1. Nie dysponujemy złożonymi preparatami naśladującymi fizjologiczne wydzielanie hormonów. W złożonym preparacie T4 i T3 powinien być zachowany odpowiedni stosunek molarny T4 do T3, a aktualnie nie jest taki dostępny. Stosowanie jedynego dostępnego w Polsce preparatu złożonego (o niefizjologicznym stosunku molarnym T4 do T3) dopuszcza się u osób leczonych lewotyroksyną z utrzymującymi się objawami niedoczynności mimo biochemicznej eutyreozy, aby poprawić jakość życia
– mówi lek. Katarzyna Bornikowska, endokrynolog.
Coraz częściej mówi się też, ze każdy z nas ma tzw. „set point” dla TSH, czyli wartości TSH, przy której pacjent dobrze funkcjonuje.
Często w codziennej praktyce lekarskiej spotykam się ze stwierdzeniem, szczególnie u pacjentów leczonych od wielu lat, że ktoś czuje się najlepiej przy określonych wartościach TSH, np. 1 uIU/ml. Wtedy jeśli TSH wynosi 2-3 uIU/ml (norma w zależności od laboratorium to 0,35-4,0 uIU/ml), decyduję się na zwiększenie dawki lewotyroksyny w celu poprawy jakości życia
– mówi lek. Katarzyna Bornikowska, endokrynolog.
Błędy popełniane podczas leczenia choroby Hashimoto
Na skuteczność leczenia choroby Hashimoto mogą wpływać negatywnie niektóre nawyki pacjentów. Gdy objawy nie ustępują, to może być efekt:
- niestosowania się do zalecenia, aby lek przyjmować rano na czczo 30-60 minut przed posiłkiem,
- sięgania po alternatywne metody leczenia niedoczynności o skuteczności niepopartej dowodami naukowymi,
- przyjmowania suplementów bez konsultacji z lekarzem,
- nieregularnego przyjmowania leku,
- przyjmowania lewotyroksyny razem z innymi lekami,
- popijania leku innymi niż woda napojami,
- nieprawidłowej diety (np. dieta zbyt restrykcyjna, uboga w witaminy i składniki mineralne, bogata w produkty wolotwórcze),
- samodzielne modyfikowanie dawki leku bez konsultacji z lekarzem.
Decyzja o zmianach w terapii niedoczynności tarczycy zawsze powinna być podejmowana w porozumieniu z lekarzem. Trzeba też pamiętać, że samodzielne zwiększanie dawki leku w przypadku utrzymywania się objawów jest szkodliwe i może powodować skutki uboczne, np. zmęczenie czy nieregularną pracę serca.
Czytaj także:
Objawy psychiczne choroby Hashimoto – jak je łagodzić?
Co oznacza wysoki poziom TSH i jak go obniżyć?
Czy przeziębienie ma wpływ na poziom TSH? Jakiego wyniku badania się spodziewać
Co oznacza niski poziom TSH i czemu może być groźny?
W 2012 roku uzyskała dyplom ukończenia studiów na kierunku lekarskim Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, następnie odbyła staż podyplomowy w Centralnym Szpitalu Klinicznym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie. W 2021 roku uzyskała tytuł specjalisty endokrynologa w Klinice Endokrynologii CMKP Szpitala Bielańskiego, gdzie aktualnie pracuje. W 2021 roku rozpoczęła studia doktoranckie w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego. Aktywnie uczestniczy w licznych zjazdach i konferencjach endokrynologicznych oraz medycyny anti-aging, stale szkoli się w zakresie ultrasonografii tarczycy. W 2015 roku ukończyła studia podyplomowe na kierunku „medycyna estetyczna” Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i aktywnie pracuje w dziedzinie medycyny anti-aging. Szczególnym obszarem zainteresowań specjalistki są choroby tarczycy, otyłość i choroby metaboliczne, androgenizacja oraz choroby przysadki.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
