TSH (tyreotropina) jest hormonem produkowanym w przednim płacie przysadki mózgowej. Jego działanie polega na stymulowaniu tarczycy do wytwarzania i uwalniania hormonów: tyroksyny (T4) oraz trójjodotyroniny (T3). TSH bada się w przypadku podejrzenia nadczynności lub niedoczynności tarczycy.
Choroby tarczycy znacznie częściej dotyczą kobiet niż mężczyzn. Mają przy tym duży wpływ na układ rozrodczy, mogą powodować nieregularne miesiączki, problemy z zajściem w ciążę oraz jej utrzymaniem, powodują też wcześniejszą menopauzę.
Spis treści:
- Jaka jest norma TSH?
- Normy wiekowe TSH dla kobiet
- Normy TSH u dzieci
- Normy TSH w ciąży
- Normy wiekowe TSH dla mężczyzn
- Przyczyny zbyt wysokiego TSH
- Przyczyny zbyt niskiego TSH
Jaka jest norma TSH?
Przyjmuje się, że norma TSH dla osoby dorosłej wynosi od 0,4 do 4,5 mU/l. Zakres ten może się nieco różnić zależności od wieku badanego, laboratorium wykonującego badanie, a także stanu zdrowia. Właśnie dlatego przy otrzymanym wyniku jest na ogół podany zakres uznawany za normę. Nowoczesne metody są bardzo czułe, dzięki czemu wykrywają nawet bardzo niskie stężenia TSH.
Normy wiekowe TSH dla kobiet
W przypadku hormonu TSH możemy mówić o pewnych normach wiekowych, ponieważ stężenie TSH z wiekiem stopniowo wzrasta. Dodatkowo stres, dieta, leki i miesiączka mogą mieć wpływ na wahania TSH.
Norma TSH u 30-latki
Norma TSH dla 30-latki wynosi 0,4–4,5 mU/l.
Norma TSH u 40-latki
Podobnie jak wyżej. Norma TSH dla 40-latki wynosi 0,4–4,5 mU/l.
Norma TSH u 50-latki
Norma TSH dla dla 50-latki jest nieco wyższa i wynosi 0,4–5,0 mU/l.
Norma TSH u 70-latki
W podeszłym wieku poziom TSH wzrasta, co jest związane z postępującym niszczeniem tarczycy. Ponadto zmniejsza się zapotrzebowanie na hormony tarczycowe. Norma TSH dla kobiety powyżej 70. roku życia wynosi 0,4–5,2 mU/l lub więcej.
U osób starszych niekiedy dochodzi do rozpoznania niedoczynności tarczycy w sytuacji, gdy wynik stanowi normę dla tej grupy wiekowej. Wyższy poziom TSH u kobiet, a także u mężczyzn w wieku podeszłym w niektórych przypadkach nie wymaga leczenia.
U starszych osób tolerujemy TSH do około 10 µU/ml. Taka norma jest w porządku pod warunkiem, że u pacjenta nie ma objawów niedoczynności tarczycy i że ma prawidłowy poziom hormonów obwodowych, szczególnie prawidłowy poziom FT4
– wyjaśnia dr n. med. Grzegorz Sokołowski, endokrynolog z krakowskiej Intima Clinic.
Według specjalisty, jeżeli wyniki wskazują, że hormony obwodowe są prawidłowe i TSH jest do 10 µU/ml, to nie ma korzyści z włączania leczenia u osób starszych.
Gdybyśmy chcieli wyrównać u nich metabolizm tarczycowy do poziomu takiego jak u osób młodych, istnieje duże prawdopodobieństwo zwiększenia ryzyka zaburzeń rytmu serca, dlatego decyzję o wdrażaniu leczenia u seniorów są bardziej ostrożne niż u osób w młodym wieku
– mówi dr Grzegorz Sokołowski.
Normy TSH u dzieci
W przypadku dzieci przyjmuje się, że norma TSH wynosi:
- u wcześniaków w 3.-4. dobie życia – od 0,8 do 6,9 µU/ml,
- u noworodków (mierzone w 4. dobie życia) – od 1,3 do 16 µU/ml,
- u niemowląt od 1 do 11 miesiąca – od 0,9 do 7,7 µU/ml,
- u dzieci od 1. roku życia – od 0,6 do 5,5 µU/ml.
Normy TSH u kobiet w ciąży
Poziom hormonu TSH u ciężarnych waha się w zależności od etapu ciąży. Przyjmuje się, że TSH wynosi:
- w I trymestrze – od 0,1 do 2,5 µU/ml,
- w II trymestrze – od 0,1 do 3,0 µU/ml,
- w III trymestrze – od 0,1 do 3,0 µU/ml.
U kobiet w ciąży, które nie są leczone z powodu choroby tarczycy, zwykle dążymy do tego, żeby w okresie starania się o dziecko i w czasie samej ciąży TSH było poniżej 2,5 µU/ml.
Wynika to z prostej kalkulacji, że przy takim poziomie TSH mamy bardzo małe prawdopodobieństwo źle funkcjonującego metabolizmu tarczycowego, czyli po prostu mamy pewność, że pacjentka ma tarczycę bardzo dobrze wyrównaną i dzięki temu w trakcie ciąży nie wystąpią u niej powikłania z przyczyn tarczycowych. Dlatego ta norma w czasie ciąży jest niższa, bardziej restrykcyjna niż w przypadku reszty populacji
– mówi endokrynolog dr n. med. Grzegorz Sokołowski.
Przeczytaj też: Choroba Hashimoto - objawy, przyczyny i leczenie
Normy wiekowe TSH dla mężczyzn
Normy wiekowe TSH dla mężczyzn mogą się różnić w zależności od laboratorium oraz wieku. Prawidłowy poziom TSH u dorosłego mężczyzny mieści się w zakresie od 0,4 do 4,5 mU/l.
Norma TSH u 30-latka
Norma TSH dla 30-latka wynosi 0,4-4,5 mU/l
Norma TSH u 40-latka
Norma TSH dla 40-latka wynosi 0,4-4,5 mU/l.
Norma TSH u 50-latka
Norma TSH dla 50-latka wynosi 0,4-5,0 mU/l.
Norma TSH u 70-latka
U mężczyzn, podobnie jak u kobiet, górna granica prawidłowego TSH wzrasta, dlatego norma TSH po 70 roku życia wynosi od 0,4 do nawet 10 µU/ml.
Przyczyny zbyt wysokiego TSH
Najczęstszą przyczyną podwyższonego TSH jest niedoczynność tarczycy. Wówczas niedobór hormonów tarczycy jest sygnałem do zwiększenia wydzielania TSH.
Rzadko występującymi chorobami przebiegającymi ze wzrostem hormonu tyreotropowego są gruczolaki przysadki wydzielające TSH oraz inne nowotwory mające zdolność do wytwarzania tego hormonu, jak zaśniad groniasty i kosmówczak.
Przemijający wzrost TSH występuje także w okresie zdrowienia po ciężkich chorobach.
Fizjologicznie wysokie TSH występuje tuż po urodzeniu, po czym obniża się stopniowo do trzeciej doby życia. W 4.-5. dniu osiąga normę odpowiednią do wieku. Wówczas u wszystkich noworodków wykonuje się test przesiewowy w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy.
Przyczyny zbyt niskiego TSH
Przyczyną obniżonego TSH jest najczęściej nadczynność tarczycy, kiedy to jej hormony uwalniane w nadmiarze hamują wydzielanie hormonu tyreotropowego.
Do rzadszych przyczyn należą:
- wtórna (uszkodzenie przysadki) niedoczynność tarczycy,
- trzeciorzędowa (dysfunkcja podwzgórza) niedoczynność tarczycy,
- głodzenie,
- współistnienie ciężkich chorób ogólnoustrojowych.
Wybiórcze oznaczenie TSH jest wystarczające jako pojedynczy test tylko wówczas, gdy wynik jest prawidłowy, a pacjent nie ma objawów klinicznych dysfunkcji gruczołu tarczowego. Można się nim również posługiwać w ocenie skuteczności leczenia niedoczynności tarczycy. W pozostałych przypadkach należy poszerzyć diagnostykę o oznaczenie stężenia hormonów tarczycy w surowicy.
Pierwotna treść artykułu została opublikowana 11.08.2010.
Czytaj także:
Objawy Hashimoto - jak rozpoznać przewlekłe zapalenie tarczycy?
Subkliniczna niedoczynność tarczycy - objawy łatwe do przeoczenia
Choroba Hashimoto a dieta - produkty zalecane i przeciwwskazane, suplementy
Koronawirus a choroba Hashimoto – zagrożenia i bezpieczeństwo
Choroba Hashimoto – 10 ważnych pytań do endokrynologa
Hashimoto a ciąża – jak planować i donosić ciążę z chorobą Hashimoto
Specjalista chorób narządów wydzielania wewnętrznego, w tym schorzeń tarczycy, przysadki oraz nadnerczy. Absolwent Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ w Krakowie.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
