Wykonywanie badania TSH jest szczególnie ważne w przypadku kobiet, ponieważ częściej niż mężczyźni doświadczają one chorób tarczycy. Schorzenia tego gruczołu mają duży wpływ na układ rozrodczy, mogą powodować nieregularne miesiączki, problemy z zajściem w ciążę oraz jej utrzymaniem, powodują też wcześniejszą menopauzę.
Istnieją pewne normy wiekowe TSH, ponieważ stężenie tego hormonu z wiekiem stopniowo wzrasta. Inny zakres wartości dotyczy również dzieci. Dodatkowo stres, dieta, leki i miesiączka mogą mieć wpływ na wahania TSH.
Spis treści:
- Czym jest TSH? Norma TSH dla osoby dorosłej
- Norma TSH dla 30-latki, 40-latki i 50-latki
- Norma TSH dla 60-latki i 70-latki
- Norma TSH dla kobiet w ciąży
- Norma TSH dla dzieci w zależności od wieku
- Normy wiekowe TSH dla mężczyzn
- Przyczyny zbyt wysokiego TSH
- Przyczyny zbyt niskiego TSH
Czym jest TSH? Norma TSH dla osoby dorosłej
TSH (tyreotropina) jest hormonem produkowanym w przednim płacie przysadki mózgowej. Jego działanie polega na stymulowaniu tarczycy do wytwarzania i uwalniania hormonów: tyroksyny (T4) oraz trójjodotyroniny (T3). Stężenie TSH bada się w przypadku podejrzenia nadczynności tarczycy lub niedoczynności tarczycy.
Przyjmuje się, że norma TSH dla osoby dorosłej wynosi od 0,4 do 4,5 µU/ml.
Zakres może się nieco różnić zależności od wieku badanego, laboratorium wykonującego badanie, a także stanu zdrowia. Właśnie dlatego przy otrzymanym wyniku jest na ogół podany zakres uznawany za normę. Nowoczesne metody są bardzo czułe, dzięki czemu wykrywają nawet bardzo niskie stężenia TSH.
Norma TSH dla 30-latki, 40-latki i 50-latki
Normy w badaniu TSH dla kobiet mogą się różnić w zależności od wieku. Są też inne dla kobiet w ciąży (niżej zamieściliśmy prawidłowe parametry). Należy pamiętać, że w zależności od laboratorium prawidłowy wynik może nieco odbiegać od przedstawionych wartości.
- Norma TSH dla 30-latki wynosi 0,4–4,5 µU/ml.
- Norma TSH dla 40-latki wynosi 0,4–4,5 µU/ml.
- Norma TSH dla 50-latki jest nieco wyższa i wynosi 0,4–5,0 µU/ml.
Norma TSH dla 60-latki i 70-latki
U starszych kobiet poziom TSH naturalnie wzrasta, co jest związane z postępującymi zmianami w obrębie tarczycy. Ponadto zmniejsza się zapotrzebowanie na hormony tarczycowe.
- Norma TSH dla kobiety powyżej 60. roku życia wynosi 0,5–5,0 µU/ml.
- Norma TSH dla 70-latki wynosi 0,5–5,5 µU/ml lub więcej.
U osób starszych niekiedy dochodzi do rozpoznania niedoczynności tarczycy w sytuacji, gdy wynik stanowi normę dla tej grupy wiekowej. Wyższy poziom TSH u kobiet, a także u mężczyzn w wieku podeszłym w niektórych przypadkach nie wymaga leczenia.
U starszych osób tolerujemy TSH do około 10 µU/ml. Taka norma jest w porządku pod warunkiem, że u pacjenta nie ma objawów niedoczynności tarczycy i że ma prawidłowy poziom hormonów obwodowych, szczególnie prawidłowy poziom FT4
– wyjaśnia dr n. med. Grzegorz Sokołowski, endokrynolog z krakowskiej Intima Clinic.
Według specjalisty, jeżeli wyniki wskazują, że hormony obwodowe są prawidłowe i TSH jest do 10 µU/ml, to nie ma korzyści z włączania leczenia u osób starszych.
Gdybyśmy chcieli wyrównać w tej grupie metabolizm tarczycowy do poziomu takiego jak u osób młodych, istnieje duże prawdopodobieństwo zwiększenia ryzyka zaburzeń rytmu serca, dlatego decyzję o wdrażaniu leczenia u seniorów są bardziej ostrożne niż u osób w młodym wieku
– mówi dr Grzegorz Sokołowski.
Norma TSH dla kobiet w ciąży
Poziom hormonu TSH u kobiet ciężarnych waha się w zależności od etapu ciąży. Przyjmuje się, że norma TSH w ciąży wynosi:
- w I trymestrze – od 0,1 do 2,5 µU/ml,
- w II trymestrze – od 0,1 do 3,0 µU/ml,
- w III trymestrze – od 0,1 do 3,0 µU/ml.
U kobiet w ciąży, które nie są leczone z powodu choroby tarczycy, zwykle dążymy do tego, żeby w okresie starania się o dziecko i w czasie samej ciąży TSH było poniżej 2,5 µU/ml. Wynika to z prostej kalkulacji, że przy takim poziomie TSH mamy bardzo małe prawdopodobieństwo źle funkcjonującego metabolizmu tarczycowego, czyli po prostu mamy pewność, że pacjentka ma tarczycę bardzo dobrze wyrównaną i dzięki temu w trakcie ciąży nie wystąpią u niej powikłania z przyczyn tarczycowych. Dlatego ta norma w czasie ciąży jest niższa, bardziej restrykcyjna niż w przypadku reszty populacji
– mówi endokrynolog dr n. med. Grzegorz Sokołowski.
Przeczytaj też: Choroba Hashimoto - objawy, przyczyny i leczenie
Norma TSH dla dzieci w zależności od wieku
W przypadku dzieci przyjmuje się, że norma TSH wynosi:
- dla wcześniaków w 3.-4. dobie życia – od 0,8 do 6,9 µU/ml,
- dla noworodków (mierzone w 4. dobie życia) – od 1,3 do 16 µU/ml,
- dla niemowląt od 1 do 11 miesiąca – od 0,9 do 7,7 µU/ml,
- dla dzieci w wieku 1-5 lat – od 0,5 do 6,0 µU/ml,
- dla dzieci w wieku 6-10 lat – od 0,5 do 5,0 µU/ml,
- dla dzieci w wieku 11-18 lat – od 0,5 do 4,5 µU/ml,
U noworodków poziom TSH jest wyższy, co jest naturalnym zjawiskiem będącym następstwem oderwania się od łożyska i zmiany temperatury otoczenia.
Normy wiekowe TSH dla mężczyzn
Normy wiekowe TSH dla mężczyzn mogą się różnić w zależności od laboratorium oraz wieku. Prawidłowy poziom TSH u dorosłego mężczyzny mieści się w zakresie od 0,4 do 4,5 µU/ml.
- Norma TSH dla 30-latka wynosi 0,4-4,5 µU/ml.
- Norma TSH dla 40-latka wynosi 0,4-4,5 µU/ml.
- Norma TSH dla 50-latka wynosi 0,4-5,0 µU/ml.
- Norma TSH dla 60-latka wynosi 0,4-5,5 µU/ml.
- U mężczyzn, podobnie jak u kobiet, górna granica prawidłowego TSH wzrasta, dlatego norma TSH dla mężczyzn po 70. roku życia wynosi od 0,4 do nawet 10 µU/ml.
Przyczyny zbyt wysokiego TSH
Najczęstszą przyczyną podwyższonego TSH jest niedoczynność tarczycy. Wówczas niedobór hormonów tarczycy jest sygnałem do zwiększenia wydzielania TSH.
Rzadko występującymi chorobami przebiegającymi ze wzrostem hormonu tyreotropowego są gruczolaki przysadki wydzielające TSH oraz inne nowotwory mające zdolność do wytwarzania tego hormonu, jak zaśniad groniasty i kosmówczak.
Przemijający wzrost TSH występuje także w okresie zdrowienia po ciężkich chorobach.
Fizjologicznie wysokie TSH występuje tuż po urodzeniu, po czym obniża się stopniowo do trzeciej doby życia. W 4.-5. dniu osiąga normę odpowiednią do wieku. Wówczas u wszystkich noworodków wykonuje się test przesiewowy w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy.
Przyczyny zbyt niskiego TSH
Przyczyną obniżonego TSH jest najczęściej nadczynność tarczycy, kiedy to jej hormony uwalniane w nadmiarze hamują wydzielanie hormonu tyreotropowego.
Do rzadszych przyczyn należą:
- wtórna (uszkodzenie przysadki) niedoczynność tarczycy,
- trzeciorzędowa (dysfunkcja podwzgórza) niedoczynność tarczycy,
- głodzenie,
- współistnienie ciężkich chorób ogólnoustrojowych.
Wybiórcze oznaczenie TSH jest wystarczające jako pojedynczy test tylko wówczas, gdy wynik jest prawidłowy, a pacjent nie ma objawów klinicznych dysfunkcji gruczołu tarczowego. Można się nim również posługiwać w ocenie skuteczności leczenia niedoczynności tarczycy. W pozostałych przypadkach należy poszerzyć diagnostykę o oznaczenie stężenia hormonów tarczycy w surowicy.
Pierwotna treść artykułu została opublikowana 11.08.2010.
Czytaj także:
Objawy Hashimoto - jak rozpoznać przewlekłe zapalenie tarczycy?
Subkliniczna niedoczynność tarczycy - objawy łatwe do przeoczenia
Choroba Hashimoto a dieta - produkty zalecane i przeciwwskazane, suplementy
Koronawirus a choroba Hashimoto – zagrożenia i bezpieczeństwo
Choroba Hashimoto – 10 ważnych pytań do endokrynologa
Hashimoto a ciąża – jak planować i donosić ciążę z chorobą Hashimoto
Specjalista chorób narządów wydzielania wewnętrznego, w tym schorzeń tarczycy, przysadki oraz nadnerczy. Absolwent Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UJ w Krakowie.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
