Cykl bezowulacyjny – objawy, przyczyny, leczenie

cykl bezowulacyjny fot. Adobe Stock, MicroOne
Cykl bezowulacyjny to cykl miesiączkowy, w którym nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej, a kobieta jest niepłodna. Główną przyczyną cyklu bezowulacyjnego jest zespół policystycznych jajników. Powodem zaburzeń owulacji bywają również nadmierny stres, otyłość lub niedowaga.
/ 21.06.2021 12:49
cykl bezowulacyjny fot. Adobe Stock, MicroOne

Spis treści:

  1. Co to jest cykl bezowulacyjny?
  2. Cykl bezowulacyjny – objawy
  3. Cykl bezowulacyjny – przyczyny
  4. Cykl bezowulacyjny – diagnostyka
  5. Cykl bezowulacyjny – leczenie

Co to jest cykl bezowulacyjny?

Zanim dowiemy się więcej o cyklu bezowulacyjnym, warto przypomnieć krótko, jakie są etapy cyklu menstruacyjnego:

  • miesiączka (4–7 dni),
  • faza folikularna (ok. 9 dni) – wzrasta stężenie estrogenów, a następnie hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową FSH (folikulotropiny) i LH (hormonu luteinizującego), co pobudza dojrzewanie pęcherzyków Graafa w jajnikach,
  • owulacja, czyli jajeczkowanie (1 dzień) – pod wpływem wysokiego stężenia hormonu LH najsilniejszy pęcherzyk pęka i uwalnia niedojrzałą komórkę jajową; komórka trafia do jajowodu, gdzie dojrzewa, a gdy nie dojdzie do zapłodnienia – obumiera (przeczytaj też: plamienie a owulacja),
  • faza lutealna (ok. 14 dni) – pod wpływem wzrostu hormonów LH i FSH z pozostałości pękniętego pęcherzyka Graafa powstaje ciałko żółte, które produkuje duże ilości progesteronu. Wzrasta też ilość estrogenu. Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, stężenie tych związków spada, kończy się jeden cykl i rozpoczyna kolejna miesiączka.

Cykl bezowulacyjny jest to stan, w którym u kobiety nie doszło do uwolnienia komórki jajowej podczas cyklu menstruacyjnego, co na ogół ma miejsce ok. 14. dnia cyklu. Szacuje się, że cykle bezowulacyjne występują u 3 –19% kobiet miesiączkujących.

Brak owulacji oznacza niepłodność a cykle bezowulacyjne to jedna z najczęstszych przyczyn niemożności zajścia w ciążę (ok. 30% przypadków). Na szczęście jest to stan, który może przemijać.

Cykl bezowulacyjny – objawy

Najczęściej objawem cyklu bezowulacyjnego są bardzo obfite miesiączki, a także nieregularne miesiączki lub krwawienia międzymiesiączkowe. Naszą czujność może jednak uśpić fakt, że brak owulacji występuje czasami również przy normalnym miesiączkowaniu.

W cyklu bezowulacyjnym nie powstaje ciałko żółte, co skutkuje niższym poziomem progesteronuW fazie lutealnej utrzymuje się też namnażanie endometrium (błony śluzowej macicy), co sprawia, że tkanka jest podatna na nieregularne i obfite usuwanie – w rezultacie dochodzi do obfitego lub nieregularnego miesiączkowania. Większe krwawienia to też skutek wyższego poziomu estrogenów (w normalnym cyklu są one równoważone przez progesteron), co powoduje zmniejszone napięcie naczyń krwionośnych w endometrium.  

Inne możliwe objawy cyklu bezowulacyjnego to:

  • brak okresu,
  • brak śluzu szyjkowego,
  • wydłużone cykle miesiączkowe,
  • skrócone cykle miesiączkowe.

Przeczytaj też: Jak wygląda śluz przed okresem

Cykl bezowulacyjny – przyczyny

Przyczynami wystąpienia cykli bezowulacyjnych są normalne fizjologiczne procesy na pewnych etapach życia kobiety:

  • przed wiekiem rozrodczym (również na początku dojrzewania zdarzają się cykle bezowulacyjne, które wynikają z niedojrzałości osi podwzgórze-przysadka-jajnik),
  • w okresie przedmenopauzalnym (mogą wystąpić, gdy masz 40-50 lat),
  • podczas karmienia piersią.

Przyczynami wtórnych cykli bezowulacyjnych (wynikających z innego stanu) są:

  • zespół policystycznych jajników (najczęściej) i inne przypadki hiperandrogenizmu, czyli nadmiernej produkcji męskich hormonów płciowych u kobiet,
  • szybka utrata lub wzrost masy ciała,
  • stres,
  • nadmierny wysiłek fizyczny,
  • stosowanie niektórych leków (np. leków przeciwpadaczkowych, przeciwpsychotycznych),
  • anoreksja,
  • otyłość,
  • choroby tarczycy,
  • hiperprolaktynemia,
  • przedwczesne wygaśniecie czynności jajników (przedwczesna menopauza),
  • pierwotna dysfunkcja przysadki.

Cykl bezowulacyjny – diagnostyka

Pewność, czy kobieta ma cykle bezowulacyjne, można mieć dopiero po przeprowadzeniu badań, m.in.
oznaczeniu progesteronu w drugiej połowie cyklu (stężenie jest niższe, ponieważ nie ma ciałka żółtego produkującego hormon) oraz badaniu endometrium.

Diagnostyka wymaga ustalenia przyczyny. Dlatego lekarz w przypadku występowania cykli bezowulacyjnych może zlecić różne badania, w tym:

  • pełną morfologię (podejrzenie niedokrwistości),
  • oznaczenie hormonów tarczycy (TSH) w badaniu krwi,
  • oznaczenie prolaktyny w badaniu krwi (w kierunku prolaktynemii),
  • oznaczenie progesteronu, całkowitego i wolnego testosteronu, FSH, LH (w kierunku zespołu policystycznych jajników).

Cykl bezowulacyjny – leczenie

W przypadku wystąpienia cyklu bezowulacyjnego celem leczenia jest przywrócenie owulacji i płodności. W związku z tym, że istnieje wiele możliwych przyczyn pojawienia się cyklu bez jajeczkowania, które są zależne od różnych hormonów, jest wiele możliwych metod leczenia.

U niektórych kobiet wystarczy zmiana stylu życia oraz odżywiania, a także lepsze radzenie sobie ze stresem.

Leczenie często obejmuje metody farmakologiczne. Najczęściej stosowanym lekiem na wywołanie owulacji jest klomifen. Stosowany jest w leczeniu zespołu policystycznych jajników. Jego działanie polega na blokowaniu estrogenów, które z kolei hamują wydzielanie gonadotropin (FSH, LH).

W leczeniu ważne jest przede wszystkim usunięcie przyczyny braku owulacji. W przypadku cyklu bezowulacyjnego spowodowanego chorobą tarczycy, należy wyrównać poziom hormonów, stosując leki. To przywraca prawidłowy cykl. Gdy występuje hiperprolaktynemia, lekarz może zalecić przyjmowanie leków z grupy agonistów dopaminy.

Źródła:
K. Jones, S. Sung, Anovulatory Bleeding, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549773,
I. Katsikis i inni, Anovulation and ovulation induction, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2808395/

Czytaj także:
Plamienie przed okresem - czy jest się czym martwić? (przyczyny)
Co oznacza krwawienie podczas stosunku? Możliwe przyczyny plamienia po seksie
Endometrioza: objawy, leczenie, badania. Jak wykryć endometriozę?
Anemia objawy - jak rozpoznać niedokrwistość?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA