Spis treści:
- Co to jest cykl bezowulacyjny?
- Cykl bezowulacyjny – objawy
- Cykl bezowulacyjny – przyczyny
- Cykl bezowulacyjny – diagnostyka
- Cykl bezowulacyjny – leczenie
Co to jest cykl bezowulacyjny?
Zanim dowiemy się więcej o cyklu bezowulacyjnym, warto przypomnieć krótko, jakie są etapy cyklu menstruacyjnego:
- miesiączka (4–7 dni),
- faza folikularna (ok. 9 dni) – wzrasta stężenie estrogenów, a następnie hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową FSH (folikulotropiny) i LH (hormonu luteinizującego), co pobudza dojrzewanie pęcherzyków Graafa w jajnikach,
- owulacja, czyli jajeczkowanie (1 dzień) – pod wpływem wysokiego stężenia hormonu LH najsilniejszy pęcherzyk pęka i uwalnia niedojrzałą komórkę jajową; komórka trafia do jajowodu, gdzie dojrzewa, a gdy nie dojdzie do zapłodnienia – obumiera (przeczytaj też: plamienie a owulacja),
- faza lutealna (ok. 14 dni) – pod wpływem wzrostu hormonów LH i FSH z pozostałości pękniętego pęcherzyka Graafa powstaje ciałko żółte, które produkuje duże ilości progesteronu. Wzrasta też ilość estrogenu. Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia, stężenie tych związków spada, kończy się jeden cykl i rozpoczyna kolejna miesiączka.
Cykl bezowulacyjny jest to stan, w którym u kobiety nie doszło do uwolnienia komórki jajowej podczas cyklu menstruacyjnego, co na ogół ma miejsce ok. 14. dnia cyklu. Szacuje się, że cykle bezowulacyjne występują u 3 –19% kobiet miesiączkujących.
Brak owulacji oznacza niepłodność a cykle bezowulacyjne to jedna z najczęstszych przyczyn niemożności zajścia w ciążę (ok. 30% przypadków). Na szczęście jest to stan, który może przemijać.
Cykl bezowulacyjny – objawy
Najczęściej objawem cyklu bezowulacyjnego są bardzo obfite miesiączki, a także nieregularne miesiączki lub krwawienia międzymiesiączkowe. Naszą czujność może jednak uśpić fakt, że brak owulacji występuje czasami również przy normalnym miesiączkowaniu.
W cyklu bezowulacyjnym nie powstaje ciałko żółte, co skutkuje niższym poziomem progesteronu. W fazie lutealnej utrzymuje się też namnażanie endometrium (błony śluzowej macicy), co sprawia, że tkanka jest podatna na nieregularne i obfite usuwanie – w rezultacie dochodzi do obfitego lub nieregularnego miesiączkowania. Większe krwawienia to też skutek wyższego poziomu estrogenów (w normalnym cyklu są one równoważone przez progesteron), co powoduje zmniejszone napięcie naczyń krwionośnych w endometrium.
Inne możliwe objawy cyklu bezowulacyjnego to:
- brak okresu,
- brak śluzu szyjkowego,
- wydłużone cykle miesiączkowe,
- skrócone cykle miesiączkowe.
Przeczytaj też: Jak wygląda śluz przed okresem
Cykl bezowulacyjny – przyczyny
Przyczynami wystąpienia cykli bezowulacyjnych są normalne fizjologiczne procesy na pewnych etapach życia kobiety:
- przed wiekiem rozrodczym (również na początku dojrzewania zdarzają się cykle bezowulacyjne, które wynikają z niedojrzałości osi podwzgórze-przysadka-jajnik),
- w okresie przedmenopauzalnym (mogą wystąpić, gdy masz 40-50 lat),
- podczas karmienia piersią.
Przyczynami wtórnych cykli bezowulacyjnych (wynikających z innego stanu) są:
- zespół policystycznych jajników (najczęściej) i inne przypadki hiperandrogenizmu, czyli nadmiernej produkcji męskich hormonów płciowych u kobiet,
- szybka utrata lub wzrost masy ciała,
- stres,
- nadmierny wysiłek fizyczny,
- stosowanie niektórych leków (np. leków przeciwpadaczkowych, przeciwpsychotycznych),
- anoreksja,
- otyłość,
- choroby tarczycy,
- hiperprolaktynemia,
- przedwczesne wygaśniecie czynności jajników (przedwczesna menopauza),
- pierwotna dysfunkcja przysadki.
Cykl bezowulacyjny – diagnostyka
Pewność, czy kobieta ma cykle bezowulacyjne, można mieć dopiero po przeprowadzeniu badań, m.in.
oznaczeniu progesteronu w drugiej połowie cyklu (stężenie jest niższe, ponieważ nie ma ciałka żółtego produkującego hormon) oraz badaniu endometrium.
Diagnostyka wymaga ustalenia przyczyny. Dlatego lekarz w przypadku występowania cykli bezowulacyjnych może zlecić różne badania, w tym:
- pełną morfologię (podejrzenie niedokrwistości),
- oznaczenie hormonów tarczycy (TSH) w badaniu krwi,
- oznaczenie prolaktyny w badaniu krwi (w kierunku prolaktynemii),
- oznaczenie progesteronu, całkowitego i wolnego testosteronu, FSH, LH (w kierunku zespołu policystycznych jajników).
Cykl bezowulacyjny – leczenie
W przypadku wystąpienia cyklu bezowulacyjnego celem leczenia jest przywrócenie owulacji i płodności. W związku z tym, że istnieje wiele możliwych przyczyn pojawienia się cyklu bez jajeczkowania, które są zależne od różnych hormonów, jest wiele możliwych metod leczenia.
U niektórych kobiet wystarczy zmiana stylu życia oraz odżywiania, a także lepsze radzenie sobie ze stresem.
Leczenie często obejmuje metody farmakologiczne. Najczęściej stosowanym lekiem na wywołanie owulacji jest klomifen. Stosowany jest w leczeniu zespołu policystycznych jajników. Jego działanie polega na blokowaniu estrogenów, które z kolei hamują wydzielanie gonadotropin (FSH, LH).
W leczeniu ważne jest przede wszystkim usunięcie przyczyny braku owulacji. W przypadku cyklu bezowulacyjnego spowodowanego chorobą tarczycy, należy wyrównać poziom hormonów, stosując leki. To przywraca prawidłowy cykl. Gdy występuje hiperprolaktynemia, lekarz może zalecić przyjmowanie leków z grupy agonistów dopaminy.
Źródła:
K. Jones, S. Sung, Anovulatory Bleeding, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549773,
I. Katsikis i inni, Anovulation and ovulation induction, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2808395/
Czytaj także:
Plamienie przed okresem - czy jest się czym martwić? (przyczyny)
Co oznacza krwawienie podczas stosunku? Możliwe przyczyny plamienia po seksie
Endometrioza: objawy, leczenie, badania. Jak wykryć endometriozę?
Anemia objawy - jak rozpoznać niedokrwistość?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
