Spis treści:
- Domowa rehabilitacja po COVID-19 – komu jest potrzebna?
- Domowa rehabilitacja po COVID-19 przy zmęczeniu
- Domowa rehabilitacja po COVID-19 przy osłabieniu siły mięśniowej
- Co jeść po COVID-19?
- Domowa rehabilitacja po COVID-19 przy duszności
- Pomoc psychologiczna po COVID-19
- Rehabilitacja po COVID-19 w domu na NFZ
Domowa rehabilitacja po COVID-19 – komu jest potrzebna?
Rehabilitacja jest potrzebna każdej osobie, która przeszła COVID-19 i po wyleczeniu infekcji odczuwa pogorszenie stanu zdrowia.
Przebyta choroba COVID-19 u wielu osób pozostawia rozmaite dolegliwości, np.:
- trudności w oddychaniu,
- obniżoną tolerancję wysiłku fizycznego, zmęczenie, brak energii,
- bóle mięśniowo-stawowe,
- osłabienie mięśni,
- zaburzenia lękowe i depresyjne,
- problemy ze snem (bezsenność po COVID-19).
Przeczytaj też: U kogo objawy koronawirusa utrzymują się najdłużej?
Objawy te mogą się utrzymywać tygodniami lub miesiącami. Ale nie musi tak być, jeśli zadbamy odpowiednio o siebie. I taki jest cel rehabilitacji pocovidowej – szybszy powrót do sprawności sprzed choroby.
Ozdrowieńcy mogą potrzebować wsparcia w zakresie:
- sprawności ruchowej,
- sprawności oddechowej,
- neurologicznej,
- a także pomocy psychologicznej.
Rehabilitacja powinna być zawsze dostosowana do indywidualnych potrzeb. Najlepiej gdyby każda osoba, która nie czuje się w pełni dobrze po chorobie, udała się najpierw do lekarza.
Domowa rehabilitacja po COVID-19 przy zmęczeniu
Zmęczenie i brak energii są częstymi długotrwałymi objawami po infekcji spowodowanej koronawirusem. Występują wtedy, gdy pomimo przespanej nocy, czujemy stale brak energii i sił. Proste czynności, takie jak krótki spacer, wejście po schodach czy nawet ubieranie się, mogą być wyczerpujące. To znak, że potrzebujemy dodatkowego wsparcia w postaci rehabilitacji.
Jeśli odczuwasz chroniczne zmęczenie po COVID-19, stosuj się do poniższych zaleceń:
- Staraj się odpoczywać i wysypiać.
- Jeśli czujesz duże znużenie, zrób sobie drzemkę.
- Odżywiaj się zdrowo – wybieraj pokarmy wysokobiałkowe i wysokoenergetyczne.
- Pij duże ilości wody, aby organizm był nawodniony.
- Oszczędzaj energię – unikaj czynności, które cię forsują (np. wchodzenie po schodach), stopniowo stawiaj większe cele; zacznij od pokonania krótszych dystansów i zwiększaj je powoli; wykonuj zadania bez pośpiechu, w miarę swoich możliwości, nie porównuj się z innymi.
Zacznij powoli i stopniowo wprowadzać nowe działania, co tydzień wyznaczaj sobie realistyczne cele. Odpocznij, gdy poczujesz się zmęczony
– radzą eksperci na stronie irlandzkiej służby zdrowia HSE.
Domowa rehabilitacja po COVID-19 przy osłabieniu siły mięśni
Gdy wizyta w gabinecie fizjoterapeuty nie jest możliwa, ćwiczenia rehabilitacyjne po COVID-19 można wykonywać również samodzielnie w domu. Jednak wcześniej wskazana jest konsultacja ze specjalistą, aby określić, na ile zaawansowane mogą być ćwiczenia u danej osoby.
Ważne jest, aby unikać długiego leżenia w łóżku i zacząć stopniowo się ruszać.
Oto kilka pomocnych ćwiczeń, które można wykonywać w domu w trakcie rekonwalescencji po COVID-19.
Ćwiczenie 1. Marsz na siedząco
Usiądź prosto na krześle. Podnieś kolano i opuść. Powtórz ćwiczenie 20 razy z każdą nogą.
Ćwiczenie 2. Prostowanie nóg
Usiądź prosto na krześle. Podnieś stopę i wyprostuj nogę. Przytrzymaj przez 3 sekundy. Opuść nogę. Powtórz ćwiczenie 10 razy z każdą nogą.
Ćwiczenie 3. Wstawanie
Połóż ręce na podłokietnikach krzesła lub fotela. Wypchnij ciało do góry tak, jakbyś chciał wstać. Usiądź powoli. Powtórz 10 razy.
Ćwiczenie 4. Wiosłowanie
Usiądź prosto na krześle. Trzymaj ręce na ramionach. Wyciągnij ręce do przodu i opuść. Powtórz 10 razy.
Ćwiczenie 5. Ćwiczenia nóg w pozycji stojącej
Stań prosto, trzymając się stołu lub innego stabilnego mebla. Podnieś nogę w bok, przytrzymaj chwilę prosto i opuść. Powtórz ćwiczenie 15 razy z każdą nogą.
Wykonaj analogiczne ćwiczenie z unoszeniem nogi w tył oraz podnoszeniem kolana i stawaniem na palcach.
Domowa rehabilitacja po COVID-19 – co jeść?
Właściwa dieta jest istotnym elementem rehabilitacji po COVID-19. Wiele osób zmaga się z osłabionym apetytem w trakcie i po infekcji. Problem potęguje dodatkowo pojawiająca się u ozdrowieńców utrata smaku i węchu. Oto kilka pomocnych zasad.
- Stosuj dietę bogatą w białko (migdały, orzechy, ser, mleko).
- Jedz produkty wysokoenergetyczne: orzechy, budynie, batony zbożowe, gęste jogurty.
- Nie spiesz się z jedzeniem, jeśli jest dla ciebie męczące.
- Jedz pożywne pokarmy, które lubisz.
- Jedz mniejsze porcje, ale częściej: np. 3 małe posiłki i 3 przekąski dziennie.
- Przed jedzeniem zaczerpnij świeżego powietrza, dzięki temu poprawisz apetyt.
- Jeśli dokucza ci utrata smaku i węchu, doprawiaj mocniej potrawy, to może trochę pomóc.
Należy pamiętać, że składniki odżywcze są niezbędne w zdrowieniu i osiągnięciu lepszego samopoczucia. Choć potrawy mogą nie smakować tak jak wcześniej, jest bardzo ważne, aby nie unikać jedzenia.
Domowa rehabilitacja po COVID-19 przy duszności
Osoby zmagające się z powikłaniami po COVID-19 ze strony układu oddechowego, mogą sobie pomóc ćwiczeniami: zarówno ćwiczeniami oddechowymi, jak i stopniowo zwiększaną aktywnością fizyczną.
Przykładowe ćwiczenia oddechowe po COVID-19:
Ćwiczenie 1.
Połóż się na plecach. Zegnij kolana, a dłonie połóż na brzuchu. Powoli wykonuj wdech nosem, jednocześnie unosząc brzuch, a następnie wykonuj długi wydech przez usta wraz z opadaniem brzucha. Powtarzaj głębokie oddechy przez jedną minutę.
Ćwiczenie 2.
Połóż się na brzuchu. Oprzyj głowę na dłoniach, zamknij usta i umieść język na podniebieniu. Wykonuj wdech i wydech powoli tak, aby brzuch wciskał się w materac podczas oddychania. Oddychaj nosem. Powtarzaj głębokie oddechy przez jedną minutę.
Więcej ćwiczeń oddechowych znajdziesz tutaj: Zmiany w płucach po COVID-19
Pomoc psychologiczna po COVID-19
Rehabilitacja po COVID-19 u osób dotkniętych problemami natury psychicznej również wymaga wsparcia. Pomocne mogą być porozmawianie z bliską osobą lub lekarzem, odpoczynek i formy relaksacji. Czasami konieczna jest rozmowa z psychologiem lub psychoterapeutom, a niekiedy również leczenie farmakologiczne.
Zmagając się z problemami takimi jak zaburzenia lękowe lub depresja, warto pamiętać, że istnieją kryzysowe telefony zaufania. Numery telefonów, pod którymi znajdziemy pomoc, można znaleźć m.in. na stornie Forum Przeciw Depresji oraz serwisie GOV.pl.
Przeczytaj też: Zespół stresu pourazowego po COVID-19
Rehabilitacja po COVID-19 w domu na NFZ
Narodowy Fundusz Zdrowia uruchomił program rehabilitacji pocovidowej, który jest realizowany w ponad 100 placówkach leczniczych i uzdrowiskach w całej Polsce.
Rehabilitacja trwa od 2 do 6 tygodni. Ma zapewniać opiekę lekarską, pielęgniarską oraz psychologiczną.
Ważnym atutem jest to, że rehabilitacja może odbyć się zarówno w gabinecie lekarskim fizjoterapeutycznym, jak i w domu.
Rehabilitacja domowa po COVID-19 w ramach NFZ skierowana jest do ozdrowieńców, którzy nie mogą się samodzielnie poruszać. Podstawowym kryterium jest występowanie duszności.
Do programu rehabilitacji COVID-19 w gabinecie fizjoterapeutycznym kwalifikują się ozdrowieńcy, nie później niż do 6 miesięcy od zakończenia choroby. Chodzi np. o pacjentów z utrzymującą się dusznością, która poważnie utrudnia normalne funkcjonowanie
– informuje Narodowy Fundusz Zdrowia.
Siłę duszności określa się na podstawie specjalnej 5-punktowej skali mMRC (modified Medical Research Council). Gdzie wynik 1 oznacza, że osoba odczuwa duszność podczas szybkiego marszu po płaskim terenie lub przy wchodzeniu na niewielkie wzniesienie. Pacjent z takim nasileniem objawów może zostać skierowany na rehabilitację.
Rehabilitacja po COVID-19 w ramach NFZ obejmuje przede wszystkim (w zależności od potrzeb danej osoby):
- ćwiczenia z zakresu kinezyterapii: ćwiczenia oddechowe, usprawniające kaszel, ćwiczenia na świeżym powietrzu,
- inhalacje,
- oklepywanie klatki piersiowej,
- tlenoterapię,
- trening marszowy,
- masaż,
- balneoterapię,
- hydroterapię,
- relaksację,
- dietę.
Źródła:
COVID-19 patients suffer long-term lung and heart damage but it can improve with time, Science Daily, www.sciencedaily.com/releases/2020/09/200906202950.htm,
storna Narodowego Funduszu Zdrowia, www.nfz.gov.pl,
strona służby zdrowia w Irlandii, www2.hse.ie/coronavirus
Czytaj także:
Koronawirus. Jak długo trwa COVID-19 i kiedy zarażamy?
Objawy koronawirusa dzień po dniu. Jaki jest przebieg COVID-19?
Lek na COVID-19. Jaki preparat eliminuje koronawirusa?
Kiedy nie trzeba nosić maseczki? Nowe wytyczne
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
