Spis treści:
- Gorączka Zachodniego Nilu - czym jest?
- Objawy gorączki Zachodniego Nilu
- Drogi zakażenia
- Badania diagnostyczne
- Leczenie gorączki Zachodniego Nilu
- Gorączka Zachodniego Nilu w Polsce
- Zapobieganie
Gorączka Zachodniego Nilu - czym jest?
Gorączka Zachodniego Nilu jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa RNA z rodziny flawiwirusów (Flaviviridae). Wirus Zachodniego Nilu jest przenoszony przez komary z gatunków Culex (zalicza się do nich również najpowszechniejszy w Polsce komar pospolity), a rezerwuarem są ptaki. Zwierzęta i ludzie są przypadkowymi gospodarzami, u których również dochodzi do zakażenia.
Wirus Zachodniego Nilu występuje nie tylko w krajach Afryki, Azji i Australii, ale także USA, Kanadzie, Meksyku, wielu krajach Europy. (...) Według raportów ECDC [Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób - przyp. red.] w 2012 roku najwięcej zachorowań notowano w Grecji (162 przypadki), we Włoszech (28 przypadków), na Węgrzech (17 przypadków) i Rumunii (15 przypadków)
- informują eksperci z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Objawy gorączki Zachodniego Nilu
Obraz kliniczny choroby może być różny, jednak przeważnie gorączka Zachodniego Nilu przebiega bezobjawowo (80% przypadków). U ok. 20% zakażonych infekcja ma łagodny przebieg, a jedynie mniej niż 1% stanowią ciężkie objawy, jak zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, porażenie mięśni, udar mózgu.
Łagodna postać zakażenia charakteryzuje się:
- gorączką,
- bólem głowy,
- bólami kostno-stawowymi,
- wysypką,
- osłabieniem,
- powiększonymi węzłami chłonnymi,
- nudnościami i wymiotami.
Postać ciężka rozwija się szybko, a objawy pojawiają się nagle. Należą do nich:
- zapalenie mózgu (przeważnie u starszych pacjentów),
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (przeważnie u dzieci),
- zespół porażenia wiotkiego (pojawia się w ciągu 48 godzin od początku wystąpienia objawów, u 30% pacjentów pozostawia trwałe powikłania),
- nagle pojawiają się gorączka, ból głowy, drgawki, wymioty, dezorientacja.
Ciężkim przebiegiem gorączki zachodniego Nilu zagrożeni są szczególnie pacjenci z cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek, układu krążenia lub niedoborem odporności.
Drogi zakażenia
Wirus gorączki Zachodniego Nilu rozwija się za pośrednictwem komarów i ptaków zamieszkujących wilgotne tereny (również wróblowatych i krukowatych: kruki, sójki, wrony). Jednak zakażony wirusem owad może przenieść patogen na człowieka, konia i inne ssaki. Nie zauważono, aby infekcja przenosiła się np. z człowieka na człowieka, chociaż, zdaniem ekspertów od chorób zakaźnych, taka możliwość istnieje.
Prawie wszystkie zakażenia wirusem Zachodniego Nilu ludzi są spowodowane ukąszeniami komarów. Zakażenie człowieka może także nastąpić podczas przetaczania krwi i preparatów krwiopochodnych, przeszczepiania narządów, przy czym należy dodać, że ryzyko przeniesienia wirusa tą drogą jest niewielkie
-
informują eksperci z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Gorączka Zachodniego Nilu może przenosić się również z kobiety ciężarnej na płód i podczas karmienia piersią.
Okres wylęgania choroby wynosi 3-15 dni.
Badania diagnostyczne
Podstawowym narzędziem do rozpoznania gorączki Zachodniego Nilu jest badanie serologiczne metodą ELISA. Polega w tym przypadku na oznaczeniu ilości przeciwciał IgM w surowicy krwi lub płynie mózgowo-rdzeniowym. Jeżeli wynik jest dodatni, musi być potwierdzony testem neutralizacji przeciwciał PRNT.
Ponadto w diagnostyce gorączki Zachodniego Nilu stosuje się podstawowe badania, jak morfologię krwi, niekiedy tomografię lub rezonans magnetyczny głowy - przy cięższych objawach infekcji i podejrzeniu zapalenia mózgu lub opon mózgowych.
Leczenie gorączki Zachodniego Nilu
Gorączka Zachodniego Nilu jest wirusową chorobą zakaźną, dlatego jej leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów. Nie ma na nią lekarstwa. Dlatego przy łagodnych symptomach, jak gorączka czy bóle stawowe, należy przyjmować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, ewentualnie przeciwzapalne (np. paracetamol, ibuprofen).
Jeśli choroba ma ciężki przebieg, pacjent musi być hospitalizowany. W warunkach szpitalnych podaje się mu płyny dożylnie, antybiotyki i inne leki.
Gorączka Zachodniego Nilu w Polsce
Choć nazwa choroby kojarzy się z klimatem tropikalnym, niestety jej przypadki występują nie tylko w Afryce czy Azji, ale również w Europie.
W Polsce istnieje zagrożenie zachorowaniem na gorączkę Zachodniego Nilu. Sprzyja temu globalne ocieplenie klimatu i podróżowanie, a także potwierdzone przypadki choroby w sąsiadujących krajach (Czechach i Ukrainie) i obecność gatunków komarów przenoszących wirusa: Culex pipiens, czyli komara pospolitego (brzęczącego), i Culex torrentium.
Przeciwciała przeciwko wirusowi Zachodniego Nilu po raz pierwszy w Polsce odkryto w 1995 roku u wróbli. W kolejnych latach także u ludzi. Obecność przeciwciał wskazuje na aktualną lub przebytą chorobę. Jak informują eksperci z Kliniki Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku:
Hermanowska-Szpakowicz i wsp. [autorzy innej pracy - przyp. red.] w roku 2005 stwierdzili obecność przeciwciał przeciwko wirusowi Zachodniego Nilu w klasie IgM u jednej chorej hospitalizowanej z powodu gorączki od 2 tygodni, bólów głowy i mięśni oraz biegunki.
W 2006 roku w województwie świętokrzyskim stwierdzono przeciwciała przeciwko wirusowi Zachodniego Nilu w klasie IgG u jednego z 52 badanych leśników (1,9%), a w województwie podlaskim obecność przeciwciał przeciwko wirusowi Zachodniego Nilu w klasie IgG u 4 z 41 badanych chorych (9,7%).
Zdaniem ekspertów prawdopodobieństwo występowania wirusa w Polsce jest duże.
Pozytywne wyniki serologiczne u ludzi, ptaków, koni wskazują, że wirus Zachodniego Nilu może być ściśle powiązany z ekosystemem w Polsce.
Zapobieganie gorączce Zachodniego Nilu
Zapobieganie gorączce Zachodniego Nilu polega przede wszystkim na unikaniu pokąsania przez komary, w tym celu należy:
- używać repelentów, np. zawierających 10-35% DEET (N, N-Dietylo-m-toluamid), IR3535,
- osłaniać ciało,
- unikać przebywania w wilgotnych miejscach na zewnątrz w okresie żerowania komarów,
- osłaniać baseny zewnętrzne (komary składają jaja w stojącej wodzie: kałuży, basenie, zbiorniku z wodą deszczową),
- stosować moskitiery.
Nie ma szczepionki, która chroniłaby przed zachorowaniem na gorączkę Zachodniego Nilu.
Źródła: Anna Moniuszko-Malinowska i inni, Zakażenia wirusem Zachodniego Nilu i USUTU – zagrożenie występowaniem w Polsce, Przegląd Epidemiologiczny 2016,
Sławomir Pancewicz i inni, Znaczenie kliniczne zakażeń wirusem Zachodniego Nilu w Europie w świetle doniesień prezentowanych na konferencji „Aktualne problemy dotyczące czynników zakaźnych przenoszonych przez krew" (10 marca 2017 r., Warszawa).
Więcej na temat chorób zakaźnych:
Choroby zakaźne w ciąży - 5 najczęstszych
Mononukleoza zakaźna – objawy, leczenie, diagnostyka, powikłania
Ospa u dorosłych - objawy, jak wygląda, leczenie (zdjęcia ospy)
Czym możemy się zarazić od komara?
Malaria – co to za choroba?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
