Spis treści:
- Czym jest nerwica serca?
- Objawy nerwicy serca
- Przyczyny nerwicy serca
- Nerwica serca – badania
- Pierwsza pomoc przy nerwicy serca
- Domowe sposoby na nerwicę serca
- Leczenie nerwicy serca
- Skutki nieleczonej nerwicy serca
Czym jest nerwica serca?
Nerwica serca, inaczej zespół Da Costy lub nerwica neurowegetatywna, jest to zespół objawów pseudokardiologicznych (m.in. ból w klatce piersiowej, niepokój, kołatanie serca, duszność), który ma podłoże psychogenne. Co charakterystyczne, u osób, które zgłaszają się w przypadku nerwicy serca do lekarza, badania nie wskazują na nieprawidłowości w pracy układu krążenia. Nerwica serca występuje często u młodych ludzi i młodzieży, co wynika z faktu stania przed trudnymi życiowymi decyzjami.
Nerwica serca to choroba nerwowa rozwijająca się z powodu długotrwałego stresu. Nie da się jej wyleczyć lekarstwami. Jest to odmiana nerwicy lękowej, która rozwija się na podłożu psychicznym. I choć zdaniem specjalistów, trzeba mieć do niej skłonności genetyczne, najczęściej związana jest z silnym i długotrwałym stresem.
Nazwa schorzenia pochodzi od nazwiska amerykańskiego lekarza Jacoba Mendesa Da Costy, który jako pierwszy opisał to zaburzenie w 1871 roku. Pewne postacie nerwicy serca obserwowano niegdyś u żołnierzy w czasie wojny.
Objawy nerwicy serca
Objawy nerwicy serca przypominają dolegliwości kardiologiczne. Dlatego bywają mylone np. z zawałem serca (sprawdź: objawy zawału serca u kobiet). Objawy nerwicy serca często pojawiają się w nocy, ale mogą wystąpić nagle w trakcie codziennych czynności lub pod wpływem stresującej sytuacji. Są to:
- kołatanie serca (jakby serce za chwilę miało wyskoczyć z klatki piersiowej),
- ból w klatce piersiowej (więcej: nerwoból serca) - kłucie, uczucie tępego gniecenia, ucisk utrzymujące się przez kilka godzin, a nawet dni,
- duszności, (oddech jest płytki, nieregularny, jakby człowiek nie mógł nabrać powietrza),
- silny lęk i obawa o swoje życie,
- zawroty głowy i uczucie, jakby miało się zemdleć,
- ogólne osłabienie,
- dekoncentracja,
- nudności,
- potliwość,
- drętwienie ciała,
- drżenie mięśni,
- zaczerwienienie skóry,
- kaszel,
- biegunka,
- atak paniki.
Objawy bywają na tyle silne, że chory może zemdleć. Napadom lękowym towarzyszy też podwyższone ciśnienie.
Nerwica serca różni się od zawału przede wszystkim, że atakowi towarzyszy silny lęk i obawa o własne życie. Osoba w trakcie ataku myśli, że właśnie umiera. I choć trzeba wówczas skonsultować się z lekarzem, który skieruje nas na specjalistyczne badania m.in. morfologię i EKG, by wykluczyć podłoże somatyczne, najpewniej jest to nerwica serca. Jeśli to nerwica, budowa serca i naczyń będą bez zmian. Wówczas trzeba udać się do psychiatry.
Przyczyny nerwicy serca
Główną przyczyną nerwicy serca jest długotrwały stres. Może wynikać on z przepracowania, niezdrowego trybu życia, problemów w relacjach z innymi. Na ogół nerwica serca rozwija się u ludzi z wysokim poziomem neurotyczności.
Przyczyną choroby jest nadwrażliwość mięśnia sercowego na bodźce nerwowe związane z silnymi stresami, które nie znajdują rozładowania. Dzieje się tak zarówno pod wpływem presji dnia codziennego, jak i nadzwyczajnych emocji związanych np. z narodzinami i śmiercią bliskiej osoby.
Przeciążony system nerwowy zaczyna się bronić. I nie reguluje pracy serca jak dotychczas. Wciąż pobudzany wyrzutami hormonów stresu jak adrenalina, noradrenalina i kortyzol, zaczyna reagować nadmiernym pobudzeniem.
Nerwica serca – badania
Cała trudność w diagnozowaniu nerwicy serca polega na tym, że badania przeważnie nie wskazują na żadne nieprawidłowości. Aby wykluczyć fizyczne przyczyny, można wykonać EKG, ECHO serca i test wysiłkowy. Jeżeli lekarz rozpozna objawy jako bóle psychosomatyczne, powinien zalecić rozpoczęcie psychoterapii. W przypadku nerwicy serca EKG jest prawidłowe, chociaż mogą występować zaburzenia pracy serca (głównie tachykardia). Lekarz może odnotować również podwyższone ciśnienie krwi, co jest związane ze stresem.
Pierwsza pomoc przy nerwicy serca
Postępowanie w przypadku ataku nerwicy serca:
- Zapewnij choremu spokój.
- Zapewnij dostęp do świeżego powietrza.
- Pomóż unormować oddech poprzez odliczanie wdechów i wydechów.
- Można podać środki uspokajające dostępne bez recepty, np. napar ziołowy z melisy, rumianku, kozłka lekarskiego (waleriany) lub preparaty na bazie naturalnych składników uspokajających.
- Natrzyj ciało ręcznikiem zwilżonym chłodną wodą lub polewaj je wodą o temperaturze pokojowej.
- Zapewnij, że nic się nie stanie, jeśli odłoży swoje obowiązki na później. Czasem warto odpuścić, zwłaszcza gdy chodzi o zdrowie.
Obserwuj stan poszkodowanej osoby. Jeżeli nie widzisz poprawy, poszukaj pomocy medycznej.
Jak uspokoić nerwicę serca? Domowe sposoby
Domowe sposoby na nerwicę serca to zmiana codziennych nawyków. Celem jest ograniczenie stresu i przywrócenie prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Aby uspokoić nerwicę serca, wprowadź w życie zmiany dotyczące stylu życia:
- Zwolnij. Odpuść nadmiar obowiązków. Przekieruj swoją uwagę na spokojny czas z bliskimi osobami lub swoją pasję. Wróć do zobowiązań, gdy poczujesz się lepiej. To nie koniec świata, gdy czasem przełożysz spotkanie albo spóźnisz się z oddaniem pracy.
- Porozmawiaj z życzliwą osobą. Opowiedz o tym, co cię trapi. Duszenie w sobie problemu może wywoływać objawy somatyczne, właśnie takie jak przy nerwicy serca. Czasami wystarczy się wyżalić. Bliski może też pomóc spojrzeć na sytuację w nowy sposób lub zaproponować rozwiązanie.
- Przyjrzyj się swoim myślom i emocjom, jakie one wywołują. Wiele osób popada w negatywne myślenie, a to prowadzi do złego samopoczucia. Zastąp przykre myśli nowymi pozytywnymi faktami, które pozwolą ujrzeć sprawy w nowym świetle.
- Postaraj się uregulować tryb życia tak, by zapanował w nim większy ład i przewidywalność, np. stałych pór jedzenia i chodzenia na spoczynek, który powinien trwać ok. 8 godzin.
- Unikaj sytuacji stresowych, na ile to możliwe. Nie da się wyeliminować stresu z życia, ale można lepiej nim zarządzać i dawać sobie większe szanse na regenerację (silna ekscytacja również może wywołać objawy).
- Zwiększ ilość odpoczynku, np. wyznacz stałe przerwy w pracy (przemęczenie sprzyja atakom choroby).
- Stosuje dietę obfitującą w warzywa, owoce i orzechy. Zawierają składniki mineralne i witaminy, które poprawiają funkcjonowanie organizmu, w tym układu nerwowego. Korzystnie działa zwłaszcza magnez, witamina D i witaminy z grupy B.
- Ograniczaj używki jak kawa, herbata, alkohol i papierosy. Działają pobudzająco na układ nerwowy, co może sprzyjać wystąpieniu nerwicy serca.
- Stosuj preparaty ziołowe w postaci tabletek, naparów czy herbatek z melisy, lawendy, rumianku, mięty, kozłka lekarskiego. Niektórym skutecznie na nerwicę serca pomagają zioła.
- Wprowadź regularną aktywność fizyczną. Ruch niweluje poziom stresu, pomaga rozluźnić się mięśniom. Pamiętaj, aby uzupełniać płyny i elektrolity, jeśli intensywnie ćwiczysz.
- Weź kąpiel z olejkiem lawendowym. Lawenda działa wyciszająco i relaksująco. Sama kąpiel ma również działanie odprężające.
- Stosuj ćwiczenia oddechowe i trening relaksacyjny (sprawdź też: trening Jacobsona, trening autogenny).
Leczenie nerwicy serca
Pacjent cierpiący na nerwicę serca powinien zgłosić się na psychoterapię. Specjalista pomoże uporać się z problemami i lękami wywołującymi chorobę. Często są one nieuświadomione. Warto też przy nasilaniu choroby zmienić otoczenie. Wziąć urlop, wyjechać w spokojne miejsce, jak najdalej od głównego źródła stresu lub też do uzdrowisk, które mają w ofercie specjalistyczną pomoc.
Ciężkie postaci nerwicy serca można oczywiście leczyć farmakologicznie. Służą do tego leki przeciwlękowe oraz leki antydepresyjne. W tym wypadku trzeba jednak likwidować przyczynę choroby, a nie jej skutki, by uzyskać trwałe efekty. Czasem łączy się psychoterapię i leczenie farmakologiczne.
Skutki nieleczonej nerwicy serca
Nieleczona nerwica serca może się pogłębiać, a częstotliwość występowania objawów wzrastać. Nawracające dolegliwości są trudne dla chorego i powodują stres i niepokój, a więc nasilają to, co powoduje zaburzenie, niczym efekt kuli śniegowej. Skutkami nieleczonej choroby mogą być depresja, myśli samobójcze, problemy trawienne, obniżenie odporności, bezsenność i uzależnienia. Osoba z nerwicą serca jest zagrożona izolacją społeczną, trudnościami w nauce czy pracy. Badania pokazują, że nerwica serca nie skraca życia, ale dla lepszego komfortu, nie warto czekać, aż sama ustąpi. Konieczne jest ograniczenie stresu i poprawa nawyków dotyczących stylu życia. W ten sposób można skutecznie pozbyć się nerwicy serca.
Źródła:
Simson U, Martin K, Janssen PL. Herzneurose [Cardiac neuroses]. Versicherungsmedizin. 2001 Sep 1;53(3):124-8. German. PMID: 11554103,
Conti S, Savron G, Bartolucci G, Grandi S, Magelli C, Semprini F, Saviotti FM, Trombini G, Fava GA, Magnani B. Cardiac neurosis and psychopathology. Psychother Psychosom. 1989;52(1-3):88-91. doi: 10.1159/000288304,
Paul O. Da Costa's syndrome or neurocirculatory asthenia. Br Heart J. 1987 Oct;58(4):306-15. doi: 10.1136/hrt.58.4.306.
Czytaj także:
Dodatkowy skurcz serca – przyczyny, zapobieganie i leczenie
Jak uspokoić kołatanie serca? Oto sposoby na palpitacje i możliwe przyczyny
Puchnięcie nóg a choroby serca i naczyń
Arytmie serca - jak je rozpoznać?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
