Spis treści:
- Czym są parestezje?
- Przyczyny parestezji
- Leczenie parestezji
- Zaburzenia czucia na tle psychicznym
- Kto jest zagrożony parestezjami?
Czym są parestezje?
Parestezje należą do zaburzeń czucia. Zwane są również dysestezjami, czyli czuciem opacznym. Mogą występować jako:
- mrowienie,
- drętwienie,
- wbijanie się „igiełek” w skórę,
- przebieganie „prądu”,
- wrażenie zimna lub ciepła (parestezje termiczne).
Parestezje mogą dotyczyć kończyn dolnych, górnych, twarzy, tułowia albo całego ciała.
Występują jako zmiany czucia na ograniczonym obszarze, np. ręki lub nogi, w obrębie całej kończyny, a nawet ciała, połowicznie lub obustronnie.
Przyczyny parestezji. Jaka może być przyczyna zaburzenia czucia?
Przyczyny parestezji dzieli się ze względu na umiejscowienie dolegliwości. Mogą być organiczne - wynikać z choroby i uszkodzenia nerwów lub mieć podłoże psychiczne.
Jednostronne parestezje twarzy mogą oznaczać:
- migrenę z aurą,
- napad padaczkowy bez zaburzeń świadomości,
- przemijający atak niedokrwienny (TIA),
- neuropatię nerwu trójdzielnego,
- stwardnienie rozsiane.
Jeżeli parestezje dotyczą twarzy z obu stron, można podejrzewać:
- hiperwentylację przy napadzie paniki,
- tężyczkę.
Parestezje jednej ręki, prawej lub lewej, najczęściej świadczą o:
- zespole cieśni nadgarstka,
- uszkodzeniu nerwu łokciowego,
- zespole górnego otworu klatki piersiowej,
- napadzie padaczkowym,
- przemijającym ataku niedokrwiennym,
- hiperwentylacji przy napadzie paniki,
- tężyczce.
Parestezje obu rąk mogą oznaczać:
- tężyczkę,
- hiperwentylację przy napadzie paniki,
- chorobę Raynauda,
- polineuropatię,
- stwardnienie rozsiane,
- jamistość rdzenia.
Parestezje jednej nogi, prawej lub lewej, najczęściej świadczą o:
- meralgii parestetycznej,
- rwie kulszowej (po ustąpieniu bólu).
Parestezje obu nóg mogą oznaczać:
- zespół niespokojnych nóg,
- polineuropatię,
- stwardnienie rozsiane (przeważnie obejmuje całe nogi i dolną część tułowia),
- zwyrodnienie powrózkowe rdzenia,
- choroby naczyń krwionośnych,
- nerwicę, napady paniki, zespół hiperwentylacyjny,
- polineuropatię czuciową rozsianą.
Parestezje w obrębie tułowia są związane najczęściej z:
- półpaścem,
- cukrzycową neuropatią tułowia (uszkodzeniem nerwów obwodowych),
- stwardnieniem rozsianym.
Parestezje połowy ciała mogą oznaczać:
- przemijający atak niedokrwienny,
- napad padaczkowy częściowy,
- przyczynę psychogenną,
- hiperpatię wzgórzową.
Leczenie parestezji. Co robić, do jakiego lekarza się zgłosić?
Parestezje sporadyczne albo wynikające z przyjęcia niewłaściwej pozycji ciała powodującej przemijające drętwienie nie wymagają badań ani leczenia. Występują powszechnie.
Jeżeli dolegliwości powtarzają się, są dokuczliwe i wyraźnie zlokalizowane, zazwyczaj stanowią sygnał o uszkodzeniu układu nerwowego. W takich przypadkach konieczna jest dokładna diagnostyka. Badań wymaga także uskarżanie się pacjenta na drętwienie kończyn nieuzasadnione, to znaczy nie wynikające np. z pozycji ciała powodującej ucisk na nerw.
Z nieprzyjemnymi odczuciami w postaci parestezji należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, ewentualnie neurologa.
Pierwszym krokiem w celu rozpoznania przyczyny parestezji jest wywiad lekarski i badanie przedmiotowe. Lekarz może zlecić badanie rentgenowskie, tomografia i rezonans magnetyczny mózgu i/lub rdzenia kręgowego oraz badania elektrofizjologiczne, oceniające przewodzenie czuciowe i wywołane czuciowe potencjały.
Leczenie zależy od przyczyny zaburzeń czucia. Często konieczna jest fizjoterapia.
Zaburzenia czucia na tle psychicznym
Zaburzenia czucia, w tym parestezje, mogą mieć pochodzenie psychogenne. Jednym z bardziej dotkliwych zaburzeń czucia na tle psychicznym jest utrata czucia. Zaburzenia te pojawiają się nagle w wyniku reakcji histerycznej, przeżyć emocjonalnych, ale także urazów fizycznych bez uszkodzenia układu nerwowego, jednak powodujących silny lęk czy żal.
Utrata czucia najczęściej występuje połowicznie, zwykle dotyczy lewej strony, lub jako tzw. znieczulenie typu „skarpetkowego” albo „rękawiczkowego” (z wyraźnie odczuwaną granicą dolegliwości powyżej stóp lub dłoni).
Charakterystyczne jest to, że mimo braku czucia np. w palcach, chory może wykonywać nimi określone czynności (czyli nie ma podejrzenia niedowładu, co sugerowałoby uszkodzenie układu nerwowego, wówczas chory nie mógłby chwytać, przesuwać itp.).
Czasem wykonuje się badanie elektrofizjologiczne sprawdzające tzw. potencjały czuciowe wywołane przez bodźce dotykowe na obszarze z zaburzeniami czucia. Wyniki są w tych przypadkach prawidłowe. Leczenie obejmuję terapię psychologiczną i/lub psychiatryczną.
Kto jest zagrożony parestezjami?
Zaburzenia czucia tego typu częściej dotyczą osób:
- nadużywających alkoholu i niedożywionych, szczególnie z niedoborem witaminy B12 i kwasu foliowego,
- chorych na cukrzycę typu 1 i 2,
- cierpiących na choroby autoimmunologiczne lub neurologiczne,
- wykonujących stale długotrwałe powtarzalne ruchy, które mogą skutkować podrażnieniem lub uciskiem nerwów (np. muzycy grający na instrumencie, tenisiści, pracownicy biurowi).
Źródło: prof. A. Prusiński, Neurologia praktyczna, Warszawa 2005.
Więcej na podobny temat:
Przyczyny drętwienia rąk - neurologiczne, naczyniowe, psychogenne
Drętwienie rąk – przyczyny i leczenie
Drętwienie kończyn - przyczyny
Drętwienie dłoni – czy to może być powikłanie po złamaniu?
Udar mózgu
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
