W większości przypadków siniaki są niegroźne, ale jeżeli powstają samoistnie, szczególnie w dużej liczbie, mogą oznaczać niedobory witamin i składników mineralnych lub poważną chorobę. Skłonność do łatwego powstawania siniaków nie jest wcale rzadka. Przyglądamy się temu problemowi. Sprawdzamy, jakie są przyczyny, niepokojące objawy oraz jak przyspieszyć gojenie się krwiaków.
Spis treści:
- Samoistne siniaki na ciele – czym są i czy są groźne?
- Najczęstsze przyczyny samoistnych siniaków
- Kiedy samoistne siniaki powinny budzić niepokój? Objawy alarmowe
- Diagnostyka samoistnych siniaków – jakie badania wykonać?
- Jak zapobiegać powstawaniu samoistnych siniaków?
- Metody leczenia samoistnych siniaków (domowe sposoby i maści)
Samoistne siniaki na ciele – czym są i czy są groźne?
Samoistne siniaki można zdefiniować jako łatwo powstające siniaki, do których przyczynił się stosunkowo niewielki uraz (np. ucisk) lub których nie poprzedził żaden uraz. Zaniepokoić powinna szczególnie sytuacja, kiedy z niewyjaśnionych przyczyn na skórze pojawia się wiele siniaków na raz, goją się dłużej niż kilkanaście dni i w ciągu kilku dni pojawiają się nowe. Same siniaki nie są niebezpieczne, ale mogą być z nimi związane niebezpieczne krwawienia, które trudno zatamować.
Siniaki, inaczej krwiaki, powstają przez wynaczynienie krwi z uszkodzonego naczynia krwionośnego do tkanki podskórnej, a czasem też głębszych tkanek. Krew wydobywa się pod wpływem zwiększonego obciążenia tkanek, np. uderzenia. Samoistne siniaki różnią się od zwykłych siniaków tym, że trudno zidentyfikować ich przyczynę.
Czasem mówi się o skłonności do powstawania siniaków. Nie jest to rzadka przypadłość. W badaniu przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych na 500 zdrowych dorosłych, 18% osób zgłosiło taką tendencję. Częściej problem dotyczy kobiet.
Jak długo znika typowy siniak?
Typowe krwiaki, które powstają wskutek urazu, są zazwyczaj niegroźne i znikają samoistnie po około 10 dniach. Samoistne siniaki mogą świadczyć o poważnym problemie zdrowotnym i mogą trudniej się goić. Jest to dolegliwość, jaką warto zgłosić lekarzowi.
Najczęstsze przyczyny samoistnych siniaków
Istnieją różne możliwe przyczyny powstawania samoistnych siniaków.
Osłabienie naczyń krwionośnych i procesy starzenia się organizmu
Proces starzenia się nie omija układu krwionośnego. Z wiekiem naczynia stają się słabsze i mogą łatwiej ulegać urazom. Co więcej, skóra staje się cieńsza, przez co krwiaki mogą być bardziej widoczne. Samoistne siniaki często występują u osób starszych.
Ryzyko jest większe w przypadku zażywania leków rozszerzających krew i jaśniejszej karnacji. Na skłonność do łatwiejszego powstawania siniaków mogą wpływać również uwarunkowania genetyczne.
Niedobory witamin i minerałów a samoistne siniaki
Przyczyną powstawania samoistnych siniaków mogą być niedobory witamin i składników mineralnych. Z problemem łatwo powstających siniaków wiąże się najczęściej niedobór:
- witaminy C - uszczelnia naczynia krwionośne i wpływa korzystnie na gojenie się ran,
- żelaza - jego brak powoduje zmniejszoną ilość tlenu docierającego do skóry, przez co łatwiej o siniaki,
- witaminy K - odgrywa ważną rolę w procesach krzepnięcia krwi,
- rutyny - wzmacnia naczynia krwionośne, zapobiega pajączkom i żylakom.
Źródła medyczne opisują przypadek niedoboru witaminy C, którego objawem były samoistne siniaki na nogach.
Przyjmowanie niektórych leków a samoistne siniaki
Przyjmowanie niektórych leków oraz ich wpływ na organizm mogą powodować samoistne siniaki. Dotyczy to zwłaszcza leków rozrzedzających krew takich jak aspiryna, heparyna albo warfaryna.
Przyczyną łatwego powstawania siniaków może być zażywanie:
- leków przeciwpłytkowych,
- leków przeciwzakrzepowych,
- niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- kortykosteroidów.
Niektóre suplementy diety również mogą działać przeciwzakrzepowo i sprzyjać powstawaniu samoistnych siniaków. Wymieni się np. duże dawki witaminy E, miłorząb japoński, imbir, żeń-szeń oraz omega-3.
Zaburzenia krzepnięcia krwi a samoistne siniaki
Kolejną przyczyną samoistnych siniaków jest zaburzenie krzepnięcia krwi prowadzące do nadmiernych krwawień. Może wynikać z różnych stanów, jak:
- choroby wrodzone, np. hemofilia lub choroba von Willebranda,
- choroby wątroby i nadmierne spożycie alkoholu (wątroba produkuje czynniki krzepnięcia),
- małopłytkowość,
- przyjmowanie leków rozrzedzających krew,
- niedobór czynników krzepnięcia.
Z zaburzeniami krzepnięcia wiąże się najwięcej niepokoju, jeśli chodzi o samoistne siniaki, gdyż konsekwencją bywają trudne do zatamowania i groźne dla zdrowia krwotoki. Dlatego ważna jest konsultacja z lekarzem, gdy na ciele łatwo powstają krwiaki.
Niektóre źródła podają, że krwiaki na nogach i rękach częściej wskazują na uraz, a siniaki pojawiające się na tułowiu i innych obszarach ciała sugerują raczej zaburzenia krzepnięcia krwi. Uważa się, że samoistne siniaki są związane z zaburzeniem krzepnięcia krwi, kiedy występuje ich co najmniej pięć (większych niż 1 cm) na osłoniętych obszarach ciała. Również brak wcześniejszego urazu w miejscu pojawiania się krwiaków sugeruje nieprawidłowe krzepnięcie krwi.
Hormony a samoistne siniaki
Zmiany w poziomie niektórych hormonów mogą wpływać na łatwiejsze powstawanie siniaków. Przykładowo występujący u kobiet spadek stężenia estrogenów wpływa na kruchość naczyń krwionośnych i może skutkować samoistnymi siniakami.
Również podwyższony kortyzol (hormon stresu), jak pokazują badania, przyczynia się do osłabienia naczyń krwionośnych i może sprzyjać częstszym krwiakom. Chodzi jednak o długotrwały stres, przyjmowanie kortykosteroidów lub choroby powodujące nadmiar kortyzolu w organizmie (choroba Cushinga).
Choroby przewlekłe a samoistne siniaki
Do powstawania samoistnych siniaków mogą przyczynić się również niektóre choroby, np.:
- cukrzyca typu 1 i 2,
- białaczka,
- chłoniak,
- nadciśnienie tętnicze,
- choroby nerek,
- anemia,
- toczeń.
Kiedy samoistne siniaki powinny budzić niepokój? Objawy alarmowe
Samoistne siniaki czasami oznaczają poważny stan chorobowy, który może zagrażać zdrowiu. Konsultacji lekarskiej nie wolno unikać, jeżeli łatwo powstającym siniakom towarzyszą niepokojące objawy:
- siniaki są duże i pojawiają się na skórze często, szczególnie jeżeli ich lokalizacją są brzuch, klatka piersiowa, plecy lub twarz lub wydają się powstawać bez znanej przyczyny,
- siniaki długo się utrzymują, powyżej 10 dni,
- występowało wcześniej trudne do zatamowania lub długotrwałe krwawienie, np. po zabiegu chirurgicznym lub skaleczeniu, albo przedłużające się miesiączki, powtarzające się krwawienia z nosa lub dziąseł,
- siniaki zaczęły się pojawiać po rozpoczęciu przyjmowania nowych leków,
- pojawiają się objawy ogólne: gorączka, osłabienie, bladość, częste infekcje, obrzęki lub wysypka,
- objawy neurologiczne, bóle głowy, omdlenia,
- w rodzinie rozpoznawano zespół łatwego powstawania siniaków lub krwawień.
Takie objawy mogą wskazywać na niedobór składników krwi (jak płytki krwi) odpowiadających za proces krzepnięcia albo na nieprawidłowe ich funkcjonowanie.
Czy samoistne siniaki zawsze są groźne?
W większości przypadków występowanie siniaków nie świadczy o poważnych problemach ze zdrowiem i nie musi być powodem do niepokoju. Ważne jest obserwowanie objawów. Jeśli siniaki pojawiają się często, są w nietypowych miejscach, jak brzuch czy twarz, albo w rodzinie występowały skłonności do zaburzeń krzepnięcia krwi, to wtedy trzeba zgłosić się do lekarza i wykonać badania.
Diagnostyka samoistnych siniaków – jakie badania wykonać?
Badania, które należy wykonać w przypadku pojawiania się samoistnych siniaków, to:
- pełna morfologia z rozmazem - pozwala ocenić ilość składników krwi i ich jakość, w tym płytek krwi,
- czas protrombinowy (PT) i czas częściowej tromboplastyny (PTT), czas kaolinowo-kefalinowy ( APTT) - oceniają krzepliwość krwi,
- poziom witamin K, C, B12, żelaza, ferrytyny - w celu wykrycia ewentualnych niedoborów.
Lekarz może też zlecić w zależności od podejrzenia testy w kierunku chorób wątroby lub nerek. Czasami wykonywane są badania obrazowe, np. tomografia komputerowa głowy, gdy pojawiły się objawy neurologiczne.
Jak zapobiegać powstawaniu samoistnych siniaków?
Powstawaniu samoistnych siniaków nie zawsze da się zapobiegać, ale czasami można podjąć działania, które zlikwidują problem.
Dieta wzmacniająca naczynia krwionośne na samoistne siniaki
Jednym z elementów profilaktyki samoistnych siniaków jest nawodnienie organizmu i dobrze skomponowana dieta, która wzmacnia naczynia krwionośne. W jadłospisie nie powinno zabraknąć produktów bogatych w witaminę C. Jest niezbędna do produkcji kolagenu stojącego na straży mocnych naczyń krwionośnych. Dlatego sięgaj często po paprykę, natkę pietruszki, owoce jagodowe i cytrusy.
Kolejnym ważnym składnikiem diety zapobiegającej samoistnym siniakom są produkty bogate w żelazo, jak czerwone mięso, jaja, szpinak i orzechy (więcej: co jeść przy anemii). Pierwiastek ten chroni przed osłabieniem naczyń krwionośnych, a także odpowiada za transport tlenu do komórek całego ciała.
Elastyczność naczyń poprawiają produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3. Ich bogatym źródłem są tłuste ryby morskie, orzechy włoskie, siemię lniane. Nie należy zapominać o roślinnych źródłach flawonoidów (zielona herbata, cebula i czosnek), a także witaminie E, którą można znaleźć w orzechach, awokado i olejach roślinnych.
Suplementy wspierające układ krwionośny
Istnieje wiele substancji czynnych, które wzmacniają naczynia krwionośne, a dzięki temu mogą zapobiegać samoistnym siniakom. Są to głównie escyna, diosmina, witamina C, witamina K, miłorząb, rutyna, arnika oraz oczar. Stosuj je zgodnie z zaleceniami w ulotce.
Unikanie tego, co osłabia żyły
Działania zapobiegające łatwemu powstawaniu siniaków to również unikanie rzeczy, które mogą osłabić naczynia krwionośne. Należą do nich nadmierny stres, spożywanie alkoholu, przemęczenie, palenie papierosów, niezdrowa dieta obfitująca w cukier i wysokoprzetworzone produkty. Zdrowy styl życia może złagodzić problem samoistnych siniaków u niektórych osób.
Oczywiście aby zmniejszyć szanse na to, że na naszym ciele wystąpią nieestetyczne krwiaki, należy zachować też pewną dozę ostrożności przy codziennych czynnościach, dzięki czemu zapobiegamy urazom.
Sprawdź: Jakiej witaminy brakuje gdy pękają żyły?
Metody leczenia samoistnych siniaków
Leczenie problemu samoistnych siniaków zależy od przyczyny i może obejmować:
- leczenie choroby podstawowej (np. cukrzycy, białaczki),
- odstawienie leków powodujących siniaki (tylko po konsultacji z lekarzem),
- leczenie niedoborów witamin lub składników mineralnych,
- transfuzja krwi (np. w przypadku bardzo małej liczby płytek krwi)
- podawanie osocza.
Domowe sposoby na szybkie pozbycie się siniaków
Domowe sposoby nie są lekiem na poważne przyczyny powstawania samoistnych siniaków, ale mogą wspomagać ich likwidację. Metody warte wypróbowania to:
- chłodne okłady - przykładaj kilka razy dziennie; sprawdzą się na samym początku, gdy wystąpił krwiak, ponieważ obkurczają naczynia krwionośne i zapobiegają powstawaniu większego siniaka,
- ciepły okład - przykładaj kilka razy dziennie; jest polecany na starsze siniaki, aby rozproszyć zbiorowisko krwi pod skórą,
- delikatny masaż - wynaczyniona krew powinna dzięki temu przesuwać się, dzięki czemu siniak będzie mniej widoczny,
- olejek miętowy - rozcieńczony olejek nałożony w miejscu siniaka poprawia przepływ krwi, dzięki czemu krwiak szybciej się wchłonie,
- ocet jabłkowy - rozcieńczony z wodą (1:1) może przyspieszać wchłanianie się krwiaka,
- żel aloesowy - jego działanie regenerujące i przeciwzapalne pomaga w szybszym znikaniu krwiaka.
Maści przyspieszające wchłanianie krwiaków
Dostępne są preparaty do stosowania miejscowego, które sprawią, że siniak szybciej zniknie. Można zastosować maść przeznaczoną do leczenia siniaków i obrzęku, która zawiera jeden z tych składników:
- arnika (działa przeciwzapalnie i przyspiesza wchłanianie się krwiaków),
- heparyna (rozrzedza krew w miejscu urazu i rozpuszcza siniaki),
- nagietek (regeneruje skórę i działa przeciwzapalnie),
- kasztanowiec (działa ściągająco, redukuje obrzęk i wysięk),
- witamina C (uszczelnia naczynia krwionośne),
- witamina K (przyspiesza regenerację naczyń krwionośnych),
- pantenol (działa łagodząco i regenerująco).
Cienką warstwę maści należy delikatnie nakładać 2-3 razy dziennie na skórę w miejscu siniaka.
Źródła:
Ballas M, Kraut EH. Bleeding and bruising: a diagnostic work-up. Am Fam Physician. 2008 Apr 15;77(8):1117-24. PMID: 18481559,
Garvey B. Easy bruising in women. Can Fam Physician. 1984 Sep;30:1841-4. PMID: 21279101; PMCID: PMC2154228,
Valente MJ, Abramson N. Easy bruisability. South Med J. 2006 Apr;99(4):366-70. doi: 10.1097/01.smj.0000209237.73616.33. PMID: 16634245,
Vora A, Makris M. Personal practice: An approach to investigation of easy bruising. Arch Dis Child. 2001 Jun;84(6):488-91. doi: 10.1136/adc.84.6.488. PMID: 11369565; PMCID: PMC1718790,
Murtagh J. Easy bruising and bleeding. Aust Fam Physician. 1992 Nov;21(11):1671-6. PMID: 1445005,
Heinemann L. Bruising-An Ignored Issue? J Diabetes Sci Technol. 2022 Jul;16(4):799-803. doi: 10.1177/19322968211065066. Epub 2021 Dec 15. PMID: 34911371; PMCID: PMC9264434.
Czytaj także:
Co oznacza krwawienie podczas stosunku? Możliwe przyczyny plamienia po seksie
Krwawienie z nosa - o czym może świadczyć krew z nosa?
Obfite miesiączki - jak je rozpoznać i co zrobić, gdy się pojawią?
Jak powstaje krwiak? Kolory siniaka - co oznaczają?
Sposoby na siniaki - 3 metody na przyspieszenie gojenia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
