Miażdżyca, która atakuje nasze naczynia wieńcowe nie boli. Przez lata choroba rozwija się pocichł, dyskretnie. Zawał serca jest konsekwencją miażdżycy, niejako powikłaniem choroby podstawowej. Początki choroby wieńcowej, które prowadzą do zawału, mogą przebiegać zupełnie bezobjawowo, bez żadnych dolegliwości ze strony serca czy innej części ciała. Na ten wieloletni proces wpływa cały styl naszego życia: dieta, ruch, stres oraz predyspozycje genetyczne. Największe znaczenie ma poziom „złego” cholesterolu, który uczestniczy w tworzeniu blaszki miażdżycowej.
Jak objawia się zawał serca?
Zawał kojarzy nam się z bólem w klatce piersiowej, który zapiera dech i rzuca chorego na kolana. Okazuje się jednak, że większość zawałów serca jest bezobjawowych! Dzieje się tak dlatego, że większość zawałów jest ignorowanych przez samych chorych. Niewielki ból lub ucisk w klatce piersiowej, który pojawia się po intensywnym wysiłku fizycznym lub pod wpływem silnych emocji – to może być zawał. Osoby cierpiące na chorobę wieńcową dobrze znają te objawy. Dolegliwości nie muszą być książkowe. Coraz częściej spotyka się nietypowe objawy zawału serca, w tym zawały zupełnie bezobjawowe.
Zawał bezobjawowy jest tak samo groźny!
Podstawowym objawem zawału serca jest ból w klatce piersiowej. Towarzyszyć mu mogą: duszność, lęk, panika, ból barku lub żuchwy, drętwienie ręki. Dolegliwości bólowe pojawiają się najczęściej w klatce piersiowej – pod mostkiem, nieco po lewej stronie.
Drugim objawem jest nieprawidłowa praca serca, odczuwana przez chorego jako kołatanie serca. Takie objawy są szczególnie groźne – mogą świadczyć o arytmii serca. Zarówno bólowi, jak i kołataniu towarzyszyć może charakterystyczny dla zawału strach przed śmiercią.
Dlaczego dochodzi do zawału serca?
Zawał to nic innego jak martwica komórek serca spowodowana jego niedokrwieniem. Warto znać czynniki ryzyka zawału mięśnia sercowego, ponieważ problemy kardiologiczne są najczęstszą przyczyną zgonów.
Czynniki ryzyka można podzielić na czynniki zależne i niezależne od chorego, czyli takie, których nie da się zmodyfikować. Główną przyczyną zawału jest miażdżyca. Czynniki ryzyka zawału będą się zatem pokrywać z czynnikami rozwoju miażdżycy.
Do czynników od nas niezależnych zaliczamy płeć męską, wiek (powyżej 45 u mężczyzn i powyżej 55 u kobiet), obciążenie rodzinne i uwarunkowania genetyczne.
Co może doprowadzić do zawału?
Miażdżyca jest główną przyczyną zawału serca i czynnikiem ryzyka zależnym od człowieka. Oznacza to, że profilaktyka przeciwmiażdżycowa może nas uchronić przed zawałem serca.
Miażdżyca jest przewlekłą chorobą polegającą na tworzeniu się tzw. blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic. Odkładanie się złogów cholesterolu powiększa blaszki miażdżycowe i prowadzi do postępującego zwężania się światła naczynia, które ostatecznie może zostać całkowicie zamknięte. Zamknięcie tętnicy prowadzi do niedotlenienia komórek i ich martwicy.
Martwica komórek mięśnia sercowego jest istotą zawału serca, w którym dochodzi do zamknięcia tętnicy wieńcowej na podłożu miażdżycy.
Miażdżyca, a zawał mięśnia sercowego
Jak rozpoznać zawał serca?
Kiedy chory zgłasza objawy zawału serca nie stanowi to jeszcze podstawy do rozpoznania choroby. Koniczne jest wykonanie szeregu badań potwierdzających. Po przywiezieniu chorego do szpitala zaczyna się walka z czasem. Serce jest bowiem bardzo wrażliwe na niedokrwienie, dlatego liczy się każda minuta. Najważniejsze jest podłączenie pacjenta do EKG i bezustanne monitorowanie rytmu serca. W tym czasie zostaną wykonane badania laboratoryjne. Koniecznie należy zbadać poziom enzymów sercowych: troponiny, CK-MB oraz wykonać morfologię i OB.
Jak wygląda pomoc lekarska w szpitalu w zawale serca?
Leczenie farmakologiczne zawału serca
Leczenie zawału można podzielić na objawowe i przyczynowe. Objawowo podaje się choremu tlen, morfinę w celu uśmierzenia bólu oraz nitroglicerynę. Po przywiezieniu chorego do szpitala i potwierdzeniu choroby podejmuje się leczenie przyczynowe. Zaliczmy do niego leczenie fibrynolityczne.
Leczenie fibrynolityczne jest farmakologicznym sposobem udrażniania tętnic. Główny cel tego leczenia to rozpuszczenie zakrzepu, który spowodował zamknięcie naczynia. Preparaty stosowane w leczeniu fibrynolitycznym preparaty to: streptokinaza, alteplaza - tkankowy aktywator plazminogenu (tPA) i preparaty tPA o dłuższym czasie półtrwania (tenekteplaza).
Jak wygląda leczenie farmakologiczne zawału?
Leczenie inwazyjne (chirurgiczne) zawału serca
Chory przez pierwsze 24-48 godzin od przywiezienia do szpitala znajduje się w oddziale intensywnej opieki kardiologicznej (OIOK). Leczenie zawału polega na udrożnieniu zablokowanej tętnicy. O tym, jaki sposób leczenia będzie podjęty decyduje wiele czynników m.in. czas dotarcia pacjenta do szpitala od momentu wystąpienia bólu, rodzaj oraz rozległość zawału. W zależności od stanu ogólnego pacjenta, jego samopoczucia oraz wskazań podejmuje się leczenie inwazyjne zawału serca. Do metod inwazyjnych (zabiegowych) leczenia zawału serca zaliczamy angioplastykę wieńcową (PCI) lub założenie by-passów (CABG).
Jak przebiega leczenie szpitalne zawału serca?
Czym może zakończyć się zawał serca?
Dlaczego tak bardzo boimy się powikłań zawału serca? Powikłania zawału dzielimy na ostre i późne. Najgorszym ostrym powikłaniem serca jest nagłe zatrzymanie krążenia i zgon sercowy. Szczęśliwe zdarza się on dość rzadko. Do późnych powikłań zawału serca zaliczamy zaburzenia rytmu serca, zakrzepicę i niewydolność serca. Arytmia to jedno z najczęstszych powikłań po zawale serca.
Co zrobić aby uniknąć zawału?
Jak już zostało wspomniane, istnieją czynniki ryzyka zawału serca, które można zmieniać i modyfikować. Jednym z tych czynników jest miażdżyca, która jest bezpośrednią przyczyną choroby wieńcowej. Profilaktyka przeciwmiażdżycowa obejmuje rzucenie nałogów (nikotynizm, alkoholizm), zwiększenie aktywności fizycznej oraz zmianę diety. Niezwykle ważne w profilaktyce zawału jest to, co jemy. Należy unikać pokarmów tłustych, ograniczyć spożycie cukrów, a także nadmiaru soli. Ruch i odpowiednia dieta stanowią podstawę do walki z cholesterolem i otyłością.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
