Spis treści:
- Co to jest cholesterol HDL?
- Cholesterol HDL - normy
- HDL a cholesterol całkowity i trójglicerydy
- Jak podnieść dobry cholesterol, a obniżyć zły?
Co to jest cholesterol HDL?
HDL to rodzaj lipoprotein o wysokiej gęstości - czyli cząsteczek, które łączą w sobie białka i tłuszcze. Frakcja HDL ma przy tym tę zdolność, że potrafi zbierać krążące we krwi nadwyżki cholesterolu i dostarczać je do wątroby. Tam są przetwarzane.
To ważne, bo gdyby nadwyżka cholesterolu krążyła we krwi, zaczęłaby się odkładać w ściankach naczyń krwionośnych i tworzyć blaszki miażdżycowe. A te, jaki już sama nazwa wskazuje – przyczyniają się do rozwoju miażdżycy. W efekcie obłożone cholesterolem naczynia stają się mniej elastyczne i mają coraz mniejszą średnicę (co prowadzi do zwiększenia ciśnienia krwi). A jeśli blaszka miażdżycowa pęknie, wokół niej tworzy się skrzeplina. Może to prowadzić do powikłań, takich jak udar mózgu czy zawał serca.
Cholesterol HDL nazywany jest potocznie dobrym cholesterolem, bo w odróżnieniu do cholesterolu LDL, ogranicza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i ma działanie prozdrowotne.
Cholesterol HDL - normy
Przypadku frakcji HDL określono tylko dolną granicę normy. I tak:
- u mężczyzn nie powinno być mniej niż 40 mg/dl (lub > 1,0 mmol/l) HDL w surowicy krwi,
- u kobiet nie mniej niż 45 mg/dl (lub > 1,2 mmol/l).
Górna granica nie została ustalona. Badania pokazały bowiem, że im wyższe stężenie HDL, tym mniejsze ryzyko powikłań wynikających z nadwyżki cholesterolu.
Warto monitorować stężenie cholesterolu (zobacz normy cholesterolu we krwi), bo utrzymywany na właściwym poziomie jest wykorzystywany przez organizm do produkcji witamin, hormonów i tworzenia błon komórkowych.
Wysoki i za niski HDL
U osób z podwyższonym ryzykiem zachorowania na choróby układu krążenia zaleca się, by HDL osiągał wartości nie zbliżone do dolnej granicy normy, lecz o wiele wyższe, najlepiej przekraczające 70 mg/dl (lub > 1,8 mmol/l) w surowicy krwi.
I choć odnotowano przypadki potwierdzające, że HDL powyżej 120 mg/dl może już działać niekorzystnie, jednak miało to miejsce głównie u osób rasy żółtej, z mutacjami genów odpowiedzialnych za podwyższone ryzyko sercowe.
Jednak u większości z nas osiągnięcie pułapu HDL powyżej 120 mg/dl wydaje się mało realne. Dla odmiany coraz młodsze osoby mają deficyt dobrego cholesterolu. Za niski poziom HDL podnosi zaś ryzyko chorób układu krążenia.
HDL a cholesterol całkowity i trójglicerydy
Gdy zrobisz lipidogram (czyli badanie pokazujące stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL, LDL oraz trójglicerydów), weź pod uwagę, że wszystkie widoczne na nim wyniki nie sumują się. Warto jednak wiedzieć, że powinny utrzymywać się tylko w granicach normy, ale także we właściwych proporcjach. Najlepiej, gdyby cholesterolu HDL było:
- 3:1 w stosunku do cholesterolu całkowitego (jeśli masz cholesterol całkowity w okolicy 190 mg/dl, to wskazane, by HDL było nie mniej niż 60 z hakiem),
- 1:2 - w zestawieniu z trójglicerydami (jeśli masz trójglicerydy w okolicach dopuszczalnej normy, czyli maks.150 mg/dl, to dobrze by było, gdyby HDL wypadł w okolicach 75 mg/dl).
Jak podnieść dobry cholesterol, a obniżyć zły?
Podstawowe czynniki, które wpływają na zwiększenie stężenia cholesterolu HDL, to:
- utrzymywanie prawidłowej masy ciała, a w razie potrzeby jej redukcja,
- regularna, umiarkowana aktywność fizyczna (najlepiej 5 razy w tygodniu, za każdym razem po min. 30 minut),
- umiarkowane picie alkoholu (maksymalnie kieliszek dziennie);
- dieta na cholesterol (sprzyjająca powstawaniu HDL) – co istotne, dobrego cholesterolu nie znajdziesz bezpośrednio w produktach - cholesterol, który się w żywności znajduje, nie jest ani dobry, ani zły, to po prostu rodzaj tłuszczu. Niektóre składniki sprzyjają jednak tworzeniu się HDL. Należą do nich np.: zawierające kwasy omega-3 ryby i owoce morza oraz tłuszcze roślinne i orzechy; obfitujące w błonnik warzywa i produkty pełnoziarniste.
Jeżeli jednak naturalne metody nie skutkują w wystarczającym stopniu lub oprócz niskiego HDL masz znacznie podniesione trójglicerydy, cholesterol LDL lub cholesterol całkowity, konieczne jest wdrożenie leczenia (w leczeniu zaburzeń cholesterolowych najczęściej stosuje się statyny).
Więcej o ważnych badaniach krwi:Limfocyty: jaką pełnią funkcję + normy w badaniu krwiMorfologia krwi: interpretacja wyników badań - 22 parametry (normy i opis)Trombocyty, czyli płytki krwi - dlaczego warto je badać?Hematokryt (HCT) - normy, co oznacza niski i wysoki hematokryt
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
