Ból zatok – skąd się bierze i jak mu zaradzić?
Ból zatok, który często jest określany jako ból twarzy, może być objawem zupełnie innego problemu zdrowotnego niż choroba zatok. Najwięcej osób zgłaszających się do lekarza z bólem zatok w rzeczywistości cierpi z powodu migreny. Prawidłowe rozpoznanie przyczyny oraz leczenie bólu o charakterze zatokowym jest często wyzwaniem dla lekarzy.
Spis treści:
- Ból zatok – zapalenie zatok czy migrena?
- Ból zatok – infekcja bakteryjna
- Diagnostyka
- Leczenie bólu zatok
Ból zatok – zapalenie zatok czy migrena?
Szacuje się, że aż ok. 90% osób zgłaszających się do lekarza z bólem zatok, ma dolegliwości z powodu migreny. Migrena może objawiać się podobnie jak zapalenie zatok: uczuciem ucisku w obrębie twarzy, u nasady nosa, wodnistym katarem.
Istnieją cechy, które różnią te dwie mylone ze sobą choroby. Ból zatok przy zapaleniu zatok trwa dłużej, często poprzedzony jest infekcją, pojawia się też w obrębie zębów i jednego policzka. Migrenowy ból trwa krócej (od kilku godzin do 2 dni), częściej towarzyszą mu nudności lub wymioty, bywa poprzedzony tzw. aurą migrenową (dziwnymi doznaniami wzrokowymi i czuciowymi).
Aby z dużą dozą pewności postawić diagnozę, konieczna będzie wizyta u specjalisty i badania diagnostyczne. Naukowcy dowodzą ponadto, że ból zatok może występować przy współistnieniu zapalenia zatok oraz migreny. Długotrwały nieżyt nosa może również z czasem prowadzić do migreny. Te okoliczności utrudniają tylko postawienie pełnej diagnozy, a przez to dobranie odpowiedniej terapii. Dlatego przed podjęciem decyzji o poważnym leczeniu, np. operacyjnym, dolegliwości zawsze warto skonsultować ze specjalistami różnych dziedzin: najlepiej laryngologiem i neurologiem.
Należy również dodać, że ból w okolicy zatok może być objawem innych rodzajów bólu głowy, np.: klasterowego bólu głowy, neuralgii nerwu trójdzielnego lub bólów głowy typu napięciowego oraz rzadziej: uszkodzeń nerwów czaszkowych, chorób psychicznych czy zmian naczyniowych.
Ból zatok – infekcja bakteryjna
Ból zatok może wskazywać na infekcję. Najczęściej zapalenie zatok jest wywołane przez wirusy, ale czasami zdarza się, że przyczyną są bakterie (w ok. 2% wszystkich przypadków ostrego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok).
Na bakteryjną przyczynę bólu zatok wskazują objawy:
- ropny katar, często jednostronny,
- ból górnego zęba,
- jednostronna wrażliwość podczas dotykania okolicy zatoki szczękowej,
- pogorszenie objawów po wcześniejszej poprawie,
- gorączka powyżej 39°C.
Rozpoznanie symptomów bakteryjnej infekcji zatok jest bardzo ważne, ponieważ leczenie wymaga przyjmowania antybiotyku, najczęściej amoksycyliny. W przeciwnym razie rozszerzenie się bakterii na inne obszary organizmu może prowadzić do ciężkich powikłań, jak np. zakrzepica zatoki jamistej, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie kości i szpiku.
Diagnostyka bólu zatok
Diagnostyka bólu zatok nie jest prosta. Sam obraz kliniczny jest na ogół niejednoznaczny. Jednak objawy są ważną wskazówką dla lekarza. Jaki kolor i gęstość ma katar, w jakich okolicznościach pojawia się ból zatok, czy towarzyszą mu nudności a może światłowstręt? Tego typu informacje przybliżają lekarza do postawienia prawidłowej diagnozy.
Oprócz wywiadu lekarskiego, w diagnozowaniu bólu zatok stosuje się:
- badania krwi (morfologia i OB),
- badania obrazowe: tomografię zatok przynosowych lub rezonans magnetyczny,
- badanie płynu z nakłucia zatoki,
- endoskopię nosa i zatok,
- testy alergiczne.
Leczenie bólu zatok
Leczenie bólu zatok zależy od ustalonej przyczyny. Jeśli przyczyną bólu zatok jest występujący w nich stan zapalny, wówczas leczenie obejmuje:
- nawilżanie powietrza w domu,
- przyjmowanie dużej ilości płynów (ciepłe napoje mogą udrażniać nos),
- przyjmowanie leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych,
- przyjmowanie glikokortykosteroidów donosowych,
- płukanie zatok,
- ciepłe okłady na czoło i okolice nasady nosa,
- spanie w pozycji półsiedzącej,
- w przypadku infekcji bakteryjnej: antybiotyk doustnie,
- możliwy jest też zabieg chirurgiczny.
Sprawdź: Domowe sposoby na zatoki
Jeśli przyczyną bólu w okolicy zatok jest migrena, wówczas leczenie farmakologiczne (w zależności od nasilenia objawów) obejmuje m.in.:
- leki przeciwzapalne,
- leki przeciwbólowe z kofeiną lub ergotaminą,
- leki z grupy wybiórczych agonistów receptora 5-HT1,
- lek przeciwwymiotny,
- leki zapobiegające napadom migreny.
Bólowi zatok przy migrenie można zapobiegać również poprzez unikanie czynników nasilających dolegliwości, np.:
- niektórych potraw (czekolady, alkoholu, serów dojrzewających i pleśniowych),
- palenia papierosów,
- silnych zapachów,
- głodu,
- jasnego światła,
- stresowych sytuacji.
Więcej przeczytasz tutaj: Migrena
A.Boroń-Kaczmarska (red.), A. Wiercińska-Drapało (red.), Choroby a zakaźne i pasożytnicze, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020.
Więcej o zatokach:Woda utleniona na zatoki – jak ją przygotować i stosować? [INSTRUKCJA]Jak szybko i skutecznie oczyścić zatoki? [Porady]Skuteczne leczenie zapalenia zatokZAPALENIE ZATOK szczękowych, czołowych, sitowych, klinowej, przewlekłe zapalenie zatokCo pokazuje RTG zatok? Oto choroby, które wykrywa!Czy możliwe jest zapalenie zatok bez kataru? [Porady]Jak rozrzedzić gęsty, zalegający katar? Sposoby dla dzieci i dorosłychKatar zatokowy świadczy o zapaleniu zatok. Jak się go pozbyć?