Według doniesień naukowych o boreliozie po latach od ugryzienia kleszcza mogą świadczyć takie objawy jak zapalenie serca, zapalenie stawów, zapalenie opon mózgowych, porażenie nerwu czaszkowego, silne bóle głowy, odwracalna encefalopatia, neuropatie obwodowe, utrata słuchu, szumy uszne, ból ciała czy przewlekłe zmęczenie. To pokazuje, że bakterie wywołujące boreliozę, mogą atakować rozmaite tkanki i komórki organizmu. Co jeszcze warto wiedzieć o późnej boreliozie?
Spis treści:
- Czy borelioza może ujawnić się po latach?
- Borelioza - objawy po latach
- Neuroborelioza - objawy po latach
- Wykrywanie boreliozy po latach
- Leczenie późnej boreliozy
- Borelioza po latach - skutki i rokowania
Czy borelioza może ujawnić się po latach?
Borelioza jest to wieloukładowa choroba wywołana przez kleszcze zakażone bakterią Borrelia burgdorferi. Typowym objawem boreliozy jest rumień wędrujący, jednak pojawia się on tylko na początku infekcji i nie zawsze występuje. Jeśli zniknie niezauważony, kolejne objawy boreliozy mogą być trudne do rozpoznania i nietypowe. Borelioza może ujawnić się po wielu latach od ugryzienia kleszcza. Mówi się wtedy o tzw. późnej boreliozie. Chociaż trzeba zaznaczyć, że jej objawy zazwyczaj występują w okresie 6-36 miesięcy od ukąszenia kleszcza. Ujawnienie się boreliozy po latach może wynikać np. z tego, że zakażenie nie zostało wykryte i nie było leczone antybiotykami, lub było leczone, ale nie zostało skutecznie wyleczone w przeszłości.
Borelioza - objawy po latach
Borelioza może powodować objawy dotyczące różnych układów i narządów. Przez wiele lat krętki, które zwykle osiedlają się w trudnodostępnych dla układu immunologicznego tkankach, mogą nie wywoływać żadnych dolegliwości. Zdarza się, że objawy boreliozy pojawiają się wówczas, gdy z jakiegoś powodu (np. stres, przepracowanie, infekcja wirusowa czy choroba nowotworowa) jesteśmy osłabieni. Co ważne objawy późnej boreliozy, mogą występować stale lub okresowo (pojawiać się i znikać).
Objawy neurologiczne boreliozy po latach:
- zaburzenia pamięci,
- zmęczenie,
- drżenia rąk,
- depresja,
- silne bóle głowy,
- zaburzenia nastroju (drażliwość, płaczliwość),
- zmiany osobowości,
- niedowłady,
- zapalenie mózgu,
- problemy z pisaniem i mówieniem,
- dezorientacja przestrzenna,
- zawroty głowy,
- sztywność karku.
Objawy skórne boreliozy po latach:
Na późną boreliozę mogą wskazywać zmiany zanikowe skóry (acrodermatitis chronica), widoczne jako ścieńczenie skóry, przez którą prześwitują naczynia krwionośne. Częstym objawem jest także nadmierne wypadanie włosów.
Objawy boreliozy po latach ze strony układu ruchu:
- bóle stawów i mięśni (czasem osłabienie mięśni),
- obrzęki i sztywność stawów.
Objawy boreliozy po latach dotyczące wzroku i słuchu:
- podwójne widzenie
- szumy i piski w uszach
- nadwrażliwość na światło i dźwięk
Inne objawy późnej boreliozy
Jest jeszcze wiele innych symptomów, które mogą świadczyć o przewlekłej boreliozie. Są to:
- nagłe gorączki,
- poty,
- dreszcze,
- uderzenia gorąca z nieznanych powodów,
- zmiana masy ciała (przybranie lub utrata) bez zmiany stylu życia i diety,
- zmęczenie,
- ociężałość,
- słaba wytrzymałość,
- u mężczyzn bóle jąder,
- u kobiet nieregularne miesiączki,
- utrata sprawności seksualnej i/lub libido,
- palpitacje serca, arytmia,
- skoki pulsu,
- tiki mięśni,
- nocne kurcze łydek,
- bóle głowy,
- przeszywające bóle w różnych miejscach,
- paraliż twarzy (tzw. paraliż Bella),
- słaba pamięć,
- nadmierna reakcja na alkohol,
- pogorszenie się „kaca" po wypiciu alkoholu.
Neuroborelioza - objawy po latach
Neuroborelioza, inaczej borelioza układu nerwowego, jest niebezpieczną chorobą, która może objawiać się w początkowym stadium bólami karku, stawów i stanem podgorączkowym. Wyróżnia się neuroboreliozę wczesną, gdy objawy choroby utrzymują się do 6 miesięcy, i późną, kiedy objawy rozwijają się w ciągu od 6 miesięcy do nawet kilkunastu lat od zakażenia.
Objawy późnej neuroboreliozy, które mogą pojawić się nawet kilkanaście lat po ugryzieniu kleszcza, to:
- drętwienie, mrowienia kończyn, skurcze, zaburzenia czucia typu "rękawiczek i skarpetek",
- objawy udarowe,
- drgawki,
- trudności w chodzeniu,
- zaburzenia funkcji zwieraczy,
- zaburzenia poznawcze, otępienie,
- zaburzenia świadomości,
- zaburzenia pamięci i koncentracji.
Szacuje się, że neuroborelioza może dotyczyć nawet 40% chorych na boreliozę. Zazwyczaj rozwija się wtedy, gdy choroba nie była wcześniej leczona.
Wykrywanie boreliozy po latach
Późną boreliozę wykrywa się na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badań laboratoryjnych (badania na boreliozę). Diagnostyka jest utrudniona, gdyż nie zawsze nasz organizm wytwarza przeciwciała, a to na nich opierają się podstawowe testy zalecane przez lekarzy. Najbardziej czułą metodą, która może potwierdzić boreliozę, jest badanie PCR, które wykrywa materiał genetyczny krętka Borrelia. Lekarz może też zlecić badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (gdy podejrzewa neuroboreliozę), lub zbadanie płynu stawowego.
ELISA I Western Blot
Badania zaczyna się zawsze od testu ELISA, a wynik dodatni wymaga potwierdzenia testem Western Blot (obydwa w klasach IgG I IgM). Niestety zdarza się, że w późnej boreliozie oba wychodzą fałszywie ujemne. Niektórzy lekarze zalecają wówczas krótkie (do 2 tygodni) podanie antybiotyków (np. doksycykliny) lub pochodnych imidazolu (metronidazol, tinidazol), które spowodują uwolnienie antygenów krętkowych i wznowienie produkcji przeciwciał. Wówczas bywa, że wykryje je test Western Blot.
TEST LTT
Jeśli wyżej wymienione testy nie potwierdzają istnienia boreliozy a objawy na nią wskazują, można zrobić badanie pod LTT borelioza (tzw. test transformacji blastycznej limfocytów). Wymaga on przygotowania. Krew można pobrać dopiero po dwumiesięcznej (minimum sześciotygodniowej) przerwie w stosowaniu antybiotyków a także leków przeciwzapalnych (np. ibuprofenu czy ketonalu). Badanie LTT nie jest zalecane w oficjalnych wytycznych dotyczących diagnostyki boreliozy. Niestety zdarza się, że ten test bywa fałszywie dodatni.
TEST CD57+
Innym pomocniczym badaniem jest testu CD57+ (ocena subpopulacji limfocytów CD57+). Uważa się, że spadek liczby limfocytów CD57+ jest charakterystyczny dla boreliozy (choć nie występuje we wszystkich jej przypadkach) i świadczy o pewnego rodzaju osłabieniu układu immunologicznego przez krętki Borrelia. Również to badanie nie jest zalecane w wytycznych dotyczących rozpoznawania boreliozy.
Leczenie późnej boreliozy
Borelioza, również wtedy, gdy ujawniła się po latach, jest leczona antybiotykami. Leczenie boreliozy może trwać od 6 tygodni do wielu miesięcy. Wielu lekarzy jednak nie chce prowadzić tak długotrwałych antybiotykoterapii, uważając, że wystarczy standardowe 6 tygodni, a objawy, które nadal pacjent odczuwa to tzw. zespół poboreliozowy, który leczy się wyłącznie preparatami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Koniecznie trzeba znaleźć lekarza, który specjalizuje się w leczeniu boreliozy, bo tylko on będzie umiał trafnie zinterpretować wyniki badań i zalecić odpowiednie postępowanie.
Borelioza po latach - skutki i rokowania
Borelioza nieleczona miesiącami lub latami może stać się trudniejsza do leczenia, a także powodować nieodwracalne skutki zdrowotne. W przypadku bardzo zaawansowanej choroby całkowite wyleczenie bywa niemożliwe. Trzeba pamiętać, że efektem braku leczenia mogą być zagrażające życiu stany, np. poważne zaburzenia pracy serca lub zakażenie mózgu. Dlatego tak ważne jest reagowanie w początkowych stadiach choroby, gdy zauważamy niepokojące objawy - wtedy choroba jest w 100% wyleczalna.
Zdarza się, że borelioza długo rozwija się nierozpoznana. Mylona bywa niestety z wieloma innymi schorzeniami. Jej objawy są bowiem tak niespecyficzne, że czasem nawet lekarzom nie przychodzi do głowy, że za złym samopoczuciem pacjenta stoi właśnie infekcja krętkami Borrelia. Są nawet opinie, że część przypadków diagnozowanych jako chorzy na SM (stwardnienie rozsiane), to tak naprawdę osoby z przewlekłą boreliozą. Podobnie rzecz się ma z reumatoidalnym zapaleniem stawów czy zespołem przewlekłego zmęczenia.
Jeśli zatem cierpisz na przewlekłe dolegliwości, których przyczyny na próżno szukasz od wielu lat, sprawdź, czy nie chorujesz na boreliozę. Bywa ona nazywana „wielkim naśladowcą", dlatego droga do wykrycia źródła problemów w tym przypadku często jest trudna.
Źródła:
Shor S, Green C, Szantyr B, Phillips S, Liegner K, Burrascano JJ Jr, Bransfield R, Maloney EL. Chronic Lyme Disease: An Evidence-Based Definition by the ILADS Working Group. Antibiotics (Basel). 2019 Dec 16;8(4):269. doi: 10.3390/antibiotics8040269,
Marques A. Chronic Lyme disease: a review. Infect Dis Clin North Am. 2008 Jun;22(2):341-60, vii-viii. doi: 10.1016/j.idc.2007.12.011.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 31.07.2018.
Czytaj także:
Jak wyciągnąć kleszcza? Najbezpieczniejsza metoda usuwania kleszcza (opinia eksperta)
Obalamy mity: Bez rumienia nie ma boreliozy?
Kleszcz a grupa krwi. Jaka krew najbardziej przyciąga kleszcze?
Co piąty mieszkaniec Europy Środkowej ma lub miał boreliozę – nowe badania
Rodzaje kleszczy - które są najgroźniejsze?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
