Spis treści:
Czym jest chrypka
Chrypka to dolegliwość bardzo popularna, która ma różnorakie podłoże. Objawia się charakterystycznym zmatowieniem głosu oraz jego niezwykle szorstką barwą. Powstaje w wyniku zaburzenia drgań fałd głosowych (tzw. strun głosowych) z powodu ich uszkodzenia, lub uszkodzenia mięśni krtani albo unerwienia tego obszaru.
Zazwyczaj chrypkę bagatelizuje się i czeka, aż minie. Tymczasem może ona być symptomem poważnej choroby, która wymaga interwencji lekarskiej. Choroby, których chrypka jest jednym z głównych objawów, mogą doprowadzić nie tylko do zaburzeń głosu, ale w wyjątkowych sytuacjach nawet do śmierci. Kluczowe w tym wypadku jest dobre rozpoznanie. Dlatego jeśli problemy z głosem utrzymują się ponad 2 tygodnie, powinniśmy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Ten może nas pokierować do laryngologa.
Możliwe przyczyny chrypki i sposoby leczenia
Chrypka jest zazwyczaj objawem chorób górnych dróg oddechowych. Lekarz internista przeprowadza wywiad i zleca wstępne badania, które pozwalają mu postawić pierwszą diagnozę umożliwiającą podjęcie leczenia. Wbrew pozorom, przyczyn wystąpienia chrypy może być znacznie więcej niż zwykłe przeziębienie, np. refluks żołądkowy, niedoczynność tarczycy, a nawet tętniak aorty czy rak krtani bądź nowotwór płuc. Dlatego tak ważne jest, by udać się do lekarza, gdy cierpimy na chrypkę dłużej niż 2 tygodnie.
Do najczęstszych chorób, które mogą spowodować wystąpienie chrypki, zalicza się między innymi ostre i przewlekłe zapalenie krtani, których przyczyną mogą być przede wszystkim ostre infekcje wirusowe i bakteryjne górnych dróg oddechowych, nadmierny wysiłek głosowy, spożywanie zbyt dużej ilości alkoholu, palenie papierosów czy przebywanie w miejscach o bardzo zanieczyszczonym powietrzu.
Wymienione czynniki mogą prowadzić do zgrubienia strun głosowych czy też zaniku błony śluzowej, będącej także przyczyną wystąpienia chrypy. Nieleczone przewlekłe zapalenie krtani, może przyczynić się do powstania stanu przedrakowego, bardzo niebezpiecznego dla zdrowia i życia pacjenta.
Chrypka to także następstwo refluksu żołądkowo-przełykowego. Może być on bowiem przyczyną obrzęku brzegów fałdów głosowych i tylnej części krtani. Wielu chorych odczuwa przy tym nieprzyjemne pieczenie, zawadzanie i uczucie ciała obcego w gardle. W tym wypadku, chcąc pozbyć się uciążliwej chrypki, należy najpierw wyleczyć chorobę refluksową. Internista w pierwszej kolejności powinien nas skierować do gastrologa.
Kolejną możliwą przyczyną chrypki są zaburzenia hormonalne. Zwłaszcza przy niedoczynności tarczycy bądź niedoborze hormonów, który występuje po menopauzie. Jeżeli wstępne badania wykażą tego typu problem, lekarz pierwszego kontaktu w pierwszej kolejności skieruje pacjenta do endokrynologa. Podobnie jak w przypadku refluksu, chcąc wyleczyć chrypkę, należy najpierw rozwiązać podstawowy problem, który ma podłoże hormonalne.
Bardzo często spotykaną przyczyną wystąpienia chrypy jest alergia. Wówczas występują dodatkowe charakterystyczne objawy alergii jak: świszczący oddech, narastająca duszność czy załamywanie się głosu. Wszystkie one powstają w wyniku obrzęku krtani. Może on być niebezpieczny nawet dla życia pacjentów i prowadzić do ostrej niewydolności oddechowej. Osoby, u których została stwierdzona alergia i możliwość wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, powinny przebywać pod stałą kontrolą lekarza alergologa i przyjmować przepisane im leki.
Jeżeli chrypie towarzyszą: ból ucha, kaszel, duszności czy utrudnione przełykanie, możemy mieć niestety do czynienia z guzem krtani, który bardzo często może okazać się rakiem krtani. Jest to najczęstszy rak okolic głowy i szyi, a drugi co do częstotliwości występowania nowotwór dróg oddechowych. Każdego roku zapada na niego kilka tysięcy Polaków, w przeważającej większości są to mężczyźni po 60. roku życia. Szczególnie narażone są osoby palące papierosy oraz nadużywające alkoholu. W fazie zaawansowanej ratunkiem może okazać się całkowite usunięcie krtani, co wiąże się z utratą możliwości mówienia.
Bardzo częstą przyczyną problemów z głosem i występowaniem okresowej chrypki są polipy i guzki krtani, zwane guzkami śpiewaczymi. Są to niewielkie narośla na strunach głosowych, które powstają na skutek m.in. przewlekłego stanu zapalnego. Tego typu zmiany usuwa się operacyjnie, gdyż mogą doprowadzić do afonii (utraty głosu). Podobna sytuacja dotyczy brodawczaków strun głosowych, których etiologią jest zakażenie HPV (wirus brodawczaka ludzkiego). Chrypce towarzyszy wówczas dodatkowo duszność. Je również poddaje się zabiegowi operacyjnemu.
Może to wydawać się zaskakujące, ale chrypkę może spowodować również bardzo silny stres. Występują wówczas również często chrząkanie i zaniki głosu. Najlepszym rozwiązaniem dla tego typu pacjentów będzie wizyta u psychologa, która pozwoli wypracować odpowiednie mechanizmy obronne.
Jeżeli przyczyną chrypki jest infekcja górnych dróg oddechowych, nie ma konieczności wykonywania badań diagnostycznych. Leczenie ogranicza się w tym przypadku do przyjmowania leków przeciwzapalnych, nawilżających gardło, oszczędzania strun głosowych poprzez jak najrzadsze używanie głosu, unikania podrażniającego dymu tytoniowego i kurzu, oraz alkoholu. Pomocne będą również inhalacje, nawilżanie powietrza, wietrzenie pomieszczeń, w których przebywamy oraz leki hamujące kaszel.
Jakie badania wykonać?
Do badań pomocniczych w określeniu przyczyny chrypki należą:
- badanie laryngologiczne (obejrzenie krtani za pomocą lusterka krtaniowego, ocena węzłów chłonnych),
- laryngoskopia bezpośrednia (dokładniejsze badanie krtani wykonywane w znieczuleniu i przy pomocy endoskopu, umożliwia dodatkowo pobranie fragmentu tkanki do badania histopatologicznego),
- USG szyi,
- videostroboskopia krtani (sprawdza napięcie, stan i ruchomość strun głosowych),
- tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny.
Wykonania dodatkowych badań wymaga chrypka, która nie jest spowodowana infekcją taką jak przeziębienie lub grypa, trwa dłużej niż 2 tygodnie lub jeśli towarzyszą jej niepokojące symptomy, jak:
- krwioplucie,
- duszność,
- ból w czasie mówienia,
- guz w obrębie szyi,
- poważne problemy z wydawaniem głosu dłużej niż kilka dni,
- utrudnione przełykanie (dysfagia),
- ból podczas przełykania (odynofagia).
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 24.10.2016.
Więcej na podobny temat:
Chrypa, katar i kaszel – jak wyleczyć się w domu?
Chrypka bez bólu gardła – domowe sposoby, leczenie, u dziecka [WYWIAD]
Naturalne sposoby na ból gardła i chrypę – przegląd metod [VIDEO]
Kiedy chrypka jest powodem do niepokoju?
O czym może świadczyć chrypka?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
