Krew jest niezwykle wrażliwym wskaźnikiem tego, co dzieje się w naszym organizmie. Stanowi podstawową próbkę do badań w diagnostyce chorób, niedoborów i innych problemów zdrowotnych. Dlatego przed pobraniem krwi często konieczna jest wstrzemięźliwość od pokarmów i napojów, aby wynik był jak najbardziej miarodajny. Oto kilka czynników, które mogą spowodować zafałszowanie niektórych parametrów krwi.
Czy można pić kawę przed badaniem krwi?
Zazwyczaj przed badaniem krwi nie można pić kawy, ani innych napojów z wyjątkiem niewielkiej ilości wody. Poranna kawa może zmieniać wyniki i przedstawiać zafałszowany obraz stanu zdrowia. Zawarta w kawie kofeina działa moczopędnie i wypłukuje niektóre składniki z krwi, np. magnez lub potas. Utrata płynów przyczynia się też do problemów z pobraniem krwi, jest ona wtedy bardziej lepka, a naczynia krwionośne mniej widoczne pod skórą, dlatego badanie może być wtedy bardziej bolesne. Stąd najlepiej wypić tylko przegotowaną wodę zanim zgłosimy się do punktu pobrań. Cukier dodany do kawy także może zmieniać wyniki badania, np. wpłynie na stężenie glukozy. Pamiętaj, aby bezwzględnie wstrzymać się od picia kawy, jeśli na planowane badania należy przyjść na czczo.
Wbrew powszechnej opinii nie ma wymogu, aby być na czczo podczas pobierania krwi na morfologię. Zatem można wypić kawę przed wykonaniem morfologii. W związku z tym, że wiele innych parametrów oznaczanych w próbce krwi wymaga bycia na czczo, również morfologię wykonuje się często rankiem na pusty żołądek.
Badania krwi, przed którymi zdecydowanie nie można pić kawy, to:
- badanie glukozy,
- test obciążenia glukozą,
- insulina,
- OB,
- lipidogram,
- próby wątrobowe,
- elektrolity,
- mocznik,
- kreatynina.
Oznacza to, że ostatni posiłek można spożyć 8-12 godzin przed badaniem, nie wolno pić kawy i herbaty, dopuszczalne są jedynie niewielkie ilości wody. Dlatego badania te wykonuje się zwykle po nocy.
Kawę można wypić przed badaniami krwi takimi jak:
- morfologia,
- badanie grupy krwi,
- hemoglobina glikowana,
- CA-125,
- PSA,
- anty-TPO,
- amylaza,
- borelioza,
- Chlamydia, kiła, HIV,
- TSH,
- FT3, FT4,
- HCV,
- antygen HBs
- toksoplazmoza,
- witamina D,
- witamina B12,
- troponina,
- progesteron,
- FSH.
Są to badania, na które nie trzeba zgłaszać się na czczo.
Co jeszcze może wpływać na wyniki badania krwi?
Oprócz picia kawy przed badaniem krwi, jest wiele innych czynników mogących zaburzać wyniki badania. Oto czego unikać.
Alkohol przed badaniem krwi
Przygotowując się do badań krwi, najlepiej wstrzymać się od spożywania alkoholu na 2-3 dni przed planowanym pobraniem. Alkohol może mieć wpływ na zafałszowanie stężenia we krwi takich parametrów jak np.:
- glukoza,
- bilirubina,
- amoniak,
- kwas moczowy,
- lipidy i cholesterol,
- magnez,
- prolaktyna.
Przeczytaj też: Morfologia: interpretacja wyników
Poranna przekąska przed badaniem krwi
Jeśli na pobranie krwi należy przyjść na czczo, to nie wolno jeść śniadania, ale czy cukierek lub niewielka przekąska również są zakazane? Jeśli badanie wymaga bycia na czczo, najlepiej wstrzymać się od spożywania wszelkiego rodzaju pokarmów: zarówno dużych posiłków, jak i niewielkich przekąsek. W przeciwnym razie uzyskane wyniki krwi mogą nie odzwierciedlać prawidłowego stężenia wielu parametrów, np. glukozy.
Tłusta kolacja przed badaniem krwi
Ostatni posiłek w dniu poprzedzającym pobranie krwi powinien być lekkostrawny. W przeciwnym razie może wpłynąć na zafałszowanie wyników lipidogramu, czyli badaniu stężenia poszczególnych frakcji lipidowych: cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, HDL i trójglicerydów.
Przeczytaj też: Cholesterol - normy wiekowe
Pora dnia a badania krwi
Stężenie niektórych parametrów krwi może różnić się w zależności od pory dnia. Na przykład stężenie potasu jest niższe po południu niż rano, a poziom kortyzolu spada w ciągu dnia i wzrasta w nocy. Stężenie hemoglobiny jest najmniejsze w nocy, a największe w ciągu dnia, a liczba eozynofilów jest najmniejsza wieczorem, a największa nad ranem. Podczas wypisywania skierowania na badania lekarz poinformuje, o której porze dnia je wykonać. Jeśli tak się nie stanie, warto o to dopytać.
Duże dawki witaminy C fałszują wyniki badań krwi
Przyjmowanie witaminy C w dużych ilościach może wpłynąć na wyniki badania krwi, np. prób wątrobowych, stężenie glukozy czy bilirubiny we krwi. Na wyniki badań krwi mogą również mieć wpływ duże dawki wapnia czy witaminy D3, które zmieniają niekiedy stężenie magnezu we krwi.
Przeczytaj: Kwas askorbinowy w moczu
Niektóre leki a wpływ na badania krwi
Przed badaniem krwi powinniśmy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach. Niektóre z nich mogą wpłynąć na wynik testów.
- Czas krzepnięcia krwi wydłuża się po zażyciu niektórych leków, np. aspiryny (i innych salicylanów). Obniżają one też poziom glukozy we krwi i wpływają na stężenie hormonów tarczycy.
- Leki przeciwbólowe wpływają na stężenie amoniaku i glukozy we krwi oraz wyniki prób wątrobowych.
- Leki moczopędne obniżają poziom potasu i glukozy we krwi.
- Nie bez znaczenia są też antybiotyki: wpływają na wynik prób wątrobowych oraz lipidogramu.
- Leki na przeziębienie mogą wpłynąć na stężenie kwasu moczowego, a leki przeciwzapalne na wynik prób wątrobowych.
Przeczytaj też: Czym nie popijać leków?
Doustne środki antykoncepcyjne a badania krwi
Jeśli przyjmujesz doustną antykoncepcję, warto poinformować o tym lekarza, zanim zrobisz badania krwi. Środki antykoncepcyjne mogą mieć wpływ na wartość stężenia prolaktyny, hormonu odpowiedzialnego za regulację cyklu miesiączkowego, laktację i utrzymanie ciąży. Wpływają też na stężenie magnezu i jodu we krwi.
Palenie tytoniu a badania krwi
U nałogowych palaczy obserwuje się podwyższony poziom leukocytów (białych krwinek) oraz lipoprotein, a także zmienioną aktywność niektórych enzymów. Wypalenie papierosa na godzinę przed planowanym pobraniem powoduje podwyższenie poziomu adrenaliny, kortyzolu, aldosteronu oraz wolnych kwasów tłuszczowych. Dlatego palacze powinni poinformować o tym fakcie osobę interpretującą wyniki badań.
Wykorzystano fragmenty artykułu Marty Wilczkowskiej, który został pierwotnie opublikowany 17.09.2015.
Czytaj także:
Badanie na pasożyty z krwi - co wykrywa i jak interpretować wyniki
Badania krwi na NFZ - lista darmowych badań w ramach POZ
Morfologia z rozmazem - cel badania, normy i wyniki z opisem
Morfologia krwi a nowotwór. Jak wysokie OB powinno zaniepokoić? [WYWIAD]
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
