Spis treści:
- Nadżerka szyjki macicy – co to jest?
- Nadżerka szyjki macicy – objawy
- Przyczyny nadżerki szyjki macicy
- Nadżerka – badania i diagnostyka
- Nadżerka w ciąży
- Nadżerka szyjki macicy – leczenie
- Nadżerka szyjki macicy – powikłania
Nadżerka szyjki macicy – co to jest?
Nadżerka szyjki macicy jest to stan, w którym nabłonek wielowarstwowy płaski pokrywający część pochwową szyjki macicy zostaje miejscami zastąpiony nabłonkiem gruczołowym. Nabłonek gruczołowy, zwany też walcowatym, występuje głównie w kanale szyjki macicy.
Nadżerka szyjki macicy dotyczy 25% kobiet w wieku rozrodczym. Uważa się, że jest to stan łagodny lub mieszczący się w normie w tej grupie kobiet.
Należy dodać, że termin „nadżerka” nie jest w tym przypadku prawidłowym określeniem, ponieważ o nadżerce mówimy wtedy, gdy występuje ubytek w nabłonku. Nadżerka szyjki macicy nie wynika jednak z ubytku, lecz zastępowania jednej tkanki przez drugą. Prawidłowe nazwy to nadżerka gruczołowa szyjki macicy lub ektopia (przemieszczenie) szyjki macicy.
Oczywiście mogą zdarzyć się faktyczne nadżerki szyjki macicy w formie ubytków w nabłonku wielowarstwowym płaskim – zderzają się one jednak rzadziej, na ogół w wyniku urazów lub zaniku tkanek.
Lekarze podkreślają, że większe ryzyko wystąpienia nadżerki szyjki macicy mają kobiety, które zaniedbują stany zapalne pochwy i sromu, mają infekcje bakteryjne, mają za sobą poronienie lub wiele porodów, doznały urazu mechanicznego w trakcie stosunku, używają domacicznej antykoncepcji.
Nadżerka szyjki macicy - objawy
Objawy nadżerki szyjki macicy nie są jednoznaczne. Możemy zaliczyć do nich:
- pieczenie lub/i swędzenie miejsc intymnych,
- upławy - w postaci nadmiernej wydzieliny z pochwy, zwykle białe lub żółte, mogą mieć nieprzyjemny zapach,
- krwawienia między miesiączkami lub krwawienia podczas stosunku,
- ból w obrębie miednicy,
- nawracające stany zapalne szyjki macicy,
- problemy z oddawaniem moczu,
- ból podczas stosunku.
Przyczyny nadżerki szyjki macicy
Nadżerka szyjki macicy jest spowodowana przede wszystkim zaburzeniami hormonalnymi oraz stanami zapalnymi.
Główną przyczyną nadżerki szyjki macicy jest nadmierna ekspozycja nabłonka szyjki na estrogeny. Narząd ten jest bardzo wrażliwy na działanie hormonów.
Zmiany hormonalne powodujące nadżerki szyjki macicy najczęściej pojawiają się w okresie:
- dojrzewania,
- ciąży,
- stosowania antykoncepcję hormonalną.
W czasie menopauzy poziom estrogenów spada, dlatego na pochwowej części szyjki macicy widoczny jest wtedy przede wszystkim nabłonek płaski. Jest on wciągany do kanału szyjki macicy – mówiąc inaczej, linia łącząca dwa rodzaje nabłonka przesuwa się do środka.
Stany zapalne odpowiadające za powstanie nadżerki szyjki macicy, najczęściej są wynikiem zakażeń:
- Chlamydia trachomatis,
- rzęsistkiem pochwowym,
- Mycoplasma hominis,
- opryszczką,
- HPV (wirusem brodawczaka ludzkiego).
Zakażenia powodują zmianę pH pochwy z kwaśnego na zasadowy, nabłonek gruczołowy rozrasta się i dochodzi do nadmiernego wydzielania śluzu. To sprzyja powstawaniu nadżerki.
Przyczyną nadżerki wrodzonej jest ekspozycja tkanek płodu na hormony matki. W rezultacie dochodzi do nadmiernej aktywności nabłonka gruczołowego szyjki macicy i przemieszczania się komórek na zewnątrz.
Nadżerka – badania i diagnostyka
Do rozpoznania nadżerki szyjki macicy dochodzi na ogół podczas rutynowego badania ginekologicznego –wziernikowania pochwy. Lekarz zauważy nieprawidłowości, ponieważ tkanka gruczołowa ma intensywny czerwony kolor i jest widoczna na zewnętrznej części pochwowej szyjki macicy.
Badaniem, które przeprowadza się w celu zdiagnozowania nadżerki szyjki macicy, jest kolposkopia. Jest to bezbolesne badanie polegające na oglądaniu pochwy i szyjki macicy za pomocą kolposkopu.
Przy podejrzanych zmianach, ginekolog może pobrać wycinek do badania histopatologicznego, dzięki któremu można określić, czy zmiany mają charakter nowotworowy.
Lekarz wykona również cytologię, czyli wymaz z szyjki macicy, na podstawie którego można określić obecność nieprawidłowych komórek i ich rodzaj.
Diagnostyka różnicowa
Nadżerka szyjki macicy nie jest stanem przedrakowym ani wczesnym objawem raka szyjki macicy. Nie jest też stanem, z którego może rozwinąć się nowotwór złośliwy. Jednak objawy nadżerki mogą być mylone z wczesnymi objawami raka szyjki macicy, dlatego bardzo ważne jest badanie cytologiczne.
Nadżerka nie jest też złuszczającym zapaleniem pochwy, choć te dwa stany również mogą być mylone. Złuszczające zapalenie pochwy jest przewlekłym zapaleniem, które objawia się upławami, dolegliwościami w obrębie warg sromowych i pochwy, bólem podczas stosunku i czerwonymi plamkami na szyjce macicy, które są widoczne w badaniu ginekologicznym.
Ginekolog w razie zaobserwowania nadżerki szyjki macicy powinien wykluczyć inne możliwe nieprawidłowości o podobnych objawach.
Nadżerka w ciąży
Nadżerka szyjki macicy jest często rozpoznawana w trakcie ciąży. W tym okresie życia kobiety dochodzi do zmian hormonalnych, które sprzyjają powstawaniu nadżerek.
Nadżerka w ciąży często nie daje żadnych objawów, mogą się jednak pojawić:
- plamienia,
- ból w czasie stosunku,
- zielonkawe lub żółte upławy,
- ból w dolnej części pleców,
- ból w podbrzuszu.
Nadżerka szyjki macicy nie jest bezpośrednim zagrożeniem dla kobiety ciężarnej i dziecka, nie ma wpływu na ciążę oraz płód. Jednak może sprzyjać zakażeniom, a te z kolei mogą być niebezpieczne w trakcie ciąży. Usuwanie nadżerki występującej w czasie ciąży jest wykonywane dopiero po porodzie.
Nadżerka szyjki macicy – leczenie
Nadżerka szyjki macicy nie zawsze wymaga leczenia. Gdy badanie cytologiczne nie budzi zastrzeżeń a kobieta nie odczuwa przykrych objawów, nie jest koniczne leczenie nadżerki. Czasami konieczne jest przyjmowanie środków przeciwzapalnych. Ostatecznie o sposobie terapii decyduje ginekolog.
W leczeniu nadżerki szyjki macicy stosuje się:
- krioterapię,
- elektrokoagulację,
- laseroterapię,
- globulki dopochwowe,
- leki przeciwzapalne.
O skuteczności zabiegu usunięcia nadżerki szyjki macicy decydują poprawiony wygląd szyjki podczas badania i zmniejszenie objawów (na przykład upławów).
Jeśli nadżerka rozwinęła się u kobiety, która planuje mieć jeszcze dzieci, leczenie powinno być jak najbardziej oszczędzające.
Nadżerka szyjki macicy – powikłania
Nadżerka szyjki macicy na ogół nie prowadzi do żadnych komplikacji i powikłań, jednak jej obecność zwiększa podatność na zakażenia przenoszone drogą płciową. Wskazuje się na chlamydiozę, rzeżączkę, HIV, a także zakażenia wirusem HPV. Według naukowców wynika to z tego, że proces dzielenia się i różnicowania komórek nabłonka stanowi korzystne podłoże do replikacji wirusa HPV.
Źródła:
G. Bręborowicz, Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie,
P. Aggarwal, A. Ben Amor, Cervical Ectropion, www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560709.
Czytaj także:
Swędzenie pochwy: przyczyny i leczenie
Mięśniaki macicy - objawy i leczenie
Atrofia pochwy – objawy, przyczyny, leczenie. Domowe sposoby na zanik i suchość pochwy
Suchość pochwy: przyczyny, objawy, leczenie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
