Tętniak aorty brzusznej to poszerzenie aorty brzusznej (czyli fragmentu tętnicy doprowadzającej krew z tlenem do całego ciała) o co najmniej 50%. Większość tętniaków aorty brzusznej zlokalizowana jest poniżej tętnic nerkowych, najczęściej w obrębie jednej lub dwóch tętnic biodrowych. Największym zagrożeniem dla chorego jest pęknięcie tętniaka. W przypadku tętniaka aorty brzusznej ryzyko pęknięcia w ciągu 5 lat wynosi mniej niż 2% przy średnicy tętniaka < 4 cm, ale już 20% przy średnicy > 5 cm oraz 40%, jeśli tętniak jest szerszy niż 6 cm. Dlatego zalecane jest operowanie zmian powyżej 5 cm.
Spis treści:
- Objawy tętniaka aorty brzusznej
- Przyczyny tętniaka aorty brzusznej
- Badania w kierunku tętniaka aorty brzusznej
- Leczenie tętniaka aorty brzusznej
- Zalecenia dla osoby z tętniakiem aorty brzusznej
Objawy tętniaka aorty brzusznej
Tętniak aorty często występuje bezobjawowo, dlatego jest rozpoznawany przeważnie przypadkowo w czasie badania USG jamy brzusznej. Niekiedy pacjenci zgłaszają się do lekarza z niepokojącymi objawami, takimi jak tętnienie w brzuchu lub ból promieniujący z brzucha i pleców do ud. To skłania do dalszej diagnostyki, a w rezultacie odkrycia poszerzenia naczynia.
Jeśli pojawiają się objawy tętniaka aorty brzusznej, zwykle są to:
- bóle w okolicy lędźwiowej przypominające rwę kulszową,
- ból w podbrzuszu,
- krwiomocz,
- obrzęk nóg,
- do objawów tętniaka aorty, które mogą wystąpić jako pierwsze, zalicza się również incydenty zatorowe (np. udar mózgu, niedokrwienie nóg lub palców stóp).
Jeśli dojdzie do pęknięcia tętniaka (ryzyko pęknięcia wzrasta wraz ze średnicą tętniaka), pojawia się bardzo silny ból w okolicy lędźwiowej promieniujący do krocza oraz wymioty, niedowład kończyn, utrata przytomności. Taka sytuacja stanowi bezpośrednie zagrożenie życia i wymaga natychmiastowego przewiezienia chorego do szpitala.
Przyczyny tętniaka aorty brzusznej
Tętniak aorty brzusznej powstaje, gdy jedna z warstw tętnicy słabnie i poszerza się, tworząc rodzaj worka. Do tego typu powikłań najczęściej przyczyniają się:
- miażdżyca,
- otyłość,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- choroba wieńcowa,
- nadciśnienie tętnicze,
- uraz,
- stan zapalny,
- duży, nagły wysiłek,
- mutacja genetyczna w zespole Marfana.
Ryzyko wystąpienia tętniaka aorty brzusznej jest większe u osób po 65. roku życia i u mężczyzn (chorują 3-8 razy częściej niż kobiety).
Badania w kierunku tętniaka aorty brzusznej
Badaniem, które pozwala zdiagnozować tętniaka aorty brzusznej, jest USG jamy brzusznej. Niekiedy konieczne jest wykonanie tomografii komputerowej naczyń, czyli angiografii - służy do dokładnej oceny wielkości i zasięgu tętniaka oraz relacji z okolicznymi narządami i tętnicami, co jest kluczowe w planowaniu operacji.
Tętniak aorty brzusznej może być także wykryty podczas badania RTG klatki piersiowej, echokardiografii, rezonansu magnetycznego.
Leczenie tętniaka aorty brzusznej
Leczenie tętniaka aorty brzusznej zależy przede wszystkim od jego wielkości i tempa wzrostu, nie bez znaczenia jest również stan psychiki chorego.
W przypadku tętniaka mniejszego niż 4,5 cm, z reguły wystarczy wykonywanie kontrolującego badania USG jamy brzusznej (co pół roku). W przypadku większych zmian, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Jeżeli tętniak powiększa się w tempie ≥ 5 mm w ciągu 6 miesięcy lub ≥ 7 mm w ciągu roku, to również jest wskazaniem do operacji.
Leczenie chirurgiczne konieczne jest również wtedy, gdy tętniak jest objawowy oraz gdy doszło do jego pęknięcia. W przypadku pęknięcia tętniaka aorty brzusznej, operacja ma charakter ratujący życie!
Tętniaki często nazywane są tykającymi bombami, choć w przypadku małych zmian ryzyko pęknięcia i krwotoku jest niskie, to jednak istnieje, co zawsze budzi duży strach pacjenta. Niekiedy sama obawa przed pęknięciem tętniaka uniemożliwia normalne funkcjonowanie. W takich sytuacjach również należy rozważyć leczenie operacyjne.
Aktualnie w terapii tętniaków coraz częściej stosuje się techniki małoinwazyjne . Zamiast operacji polegającej na wycięciu tętniaka i wstawieniu protezy, wykonuje się zabieg wstawiania do tętnicy samorozprężającego się stentgraftu. Procedura nie wymaga otwarcia jamy brzusznej, ponieważ operator dostaje się do celu poprzez nakłucie tętnicy udowej.
W terapii tętniaków aorty brzusznej stosuje się także leki z grupy beta-blokerów. Ich działanie zapobiega progresji tętniaków o średnicy większej niż 4 cm. Jednak, co należy wiedzieć, leczenie farmakologiczne nie ma wpływu na częstość pęknięć.
Zalecenia dla osoby z tętniakiem aorty brzusznej
Nawet gdy tętniak jest mały, powinien zmobilizować osobę chorą do zadbania o siebie:
- należy zaprzestać palenia papierosów,
- leczyć nadciśnienie, jeśli takie występuje,
- unikać dźwigania i przemęczania się.
- wyeliminować alkohol,
- warto obserwować brzuch - jeśli wyczuwalny jest bolący guzek, należy szybko skonsultować się z lekarzem,
- regularnie wykonywać badania kontrolne i przestrzegać zaleceń lekarskich.
Więcej na podobny temat:
Tętniak mózgu dopóki nie pęknie, zwykle nie daje objawów
Tętniak aorty + zapobieganie, wykrywanie, objawy
Dlaczego powstają tętniaki?
Jak może objawiać się tętniak aorty?
Jak przebiega leczenie chirurgiczne tętniaków wewnątrzczaszkowych?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
