Zakrzepicy żył lepiej nie bagatelizować, bo może doprowadzić do zatoru płucnego, który z kolei potrafi szybko skończyć się śmiercią.
Spis treści:
- Co to jest zakrzepica żył?
- Ryzyko zakrzepicy żył głębokich?
- Objawy zakrzepicy żył głębokich?
- Zagrożenie - zakrzepica płuc
- Leczenie zakrzepicy
- Czym jest zakrzepica żyły wrotnej?
- Profilaktyka zakrzepicy
Co to jest zakrzepica żył?
Zakrzepica żylna, inaczej żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, to choroba, która od niewinnie wyglądającej opuchlizny może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Do zakrzepicy żył głębokich dochodzi, gdy w którejś z żył wytworzy się skrzep krwi. Jeśli oderwie się on od ścianki naczynia, może zawędrować do serca, a z niego do płuc, powodując śmiertelnie niebezpieczny zator. To najgorsze z możliwych powikłań, inne to np.: bolesność, obrzęk i owrzodzenia na podudziach.
Ryzyko zakrzepicy żył głębokich
Ryzyko zakrzepicy żył głębokich wzrasta po 40. roku życia, ale choroba może zaatakować również osoby młodsze. Do jej rozwoju dochodzi, gdy zaistnieją 2 z 3 czynników: spowolniony przepływ krwi w żyłach, uszkodzenie ściany naczynia lub sprzyjający powstawaniu zakrzepów skład krwi.
Prawdopodobieństwo ich wystąpienia podnoszą:
- skłonności dziedziczne,
- stosowanie niektórych leków,
- otyłość,
- mało aktywny styl życia,
- siedząca praca,
- zabiegi chirurgiczne,
- urazy (np. złamania),
- długie unieruchomienie z powodu wymagającej leżenia choroby,
- długa podróż samolotem (zakrzepica a lot samolotem),
- ciąża i połóg.
Objawy zakrzepicy żył głębokich
Zakrzepica najczęściej dotyczy żyły w łydce, udzie lub miednicy. U połowy pacjentów powoduje objawy zakrzepicy obejmujące jedną nogę:
- obrzęk części nogi (stopy, kostki, łydki), ale też całej nogi,
- ból nogi - odczuwalny zwłaszcza podczas chodzenia,
- tkliwość i bolesność przy dotyku chorego miejsca,
- zaczerwienienie skóry na nodze lub jej nadmierna ciepłota.
Warto wiedzieć, że zakrzepica żył głębokich o połowy pacjentów nie daje żadnych objawów. Chory zauważa, że coś złego się dzieje dopiero, gdy skrzeplina powędruje do płuc.
Zagrożenie - zatorowość płucna
Jeśli dojdzie do oderwania od ścianki naczynia zakrzepu, powędruje on wraz z krwią do tętnicy płucnej – zatykając ją częściowo lub całkowicie. Wtedy mówimy o zatorowości płucnej.
Objawy, które na to mogę wskazywać to:
- spowodowane niedotlenieniem zmęczenie,
- ból w klatce piersiowej,
- znaczne przyspieszenie akcji serca (tzw. częstoskurcz bądź tachykardia)
- duszności.
Chory może mieć równolegle objawy typowe dla zakrzepicy w obrębie kończyny (opisaliśmy je wcześniej). Ale miewa też:
- ataki suchego kaszlu (nawet odkrztuszać krwią),
- podwyższoną temperaturę lub gorączkę.
Objawy zakrzepicy płuc mogą również przypominać zawał serca czy zapalenie płuc. U części chorych nie występują zaś w ogóle.
W lżejszych przypadkach zakrzepica płuc (inaczej zatorowość płucna) jest wykrywana przypadkiem, np. podczas badań w kierunku innych schorzeń płucnych czy kardiologicznych. W ciężkich – zaskakuje śmiercią.
Leczenie zakrzepicy
Jeżeli cokolwiek wskazuje na wystąpienie zakrzepicy, nie czekaj! Idź od razu do lekarza i powiedz mu o swoich podejrzeniach. Skutecznym sposobem na sprawdzenie przepływu krwi w żyłach jest USG Doppler. Internista nie może ci go jednak zlecić w ramach NFZ, skieruje cię więc do specjalisty, który ma takie możliwości.
Jeśli czas oczekiwania na wizytę jest długi, idź do szpitala, na izbę przyjęć albo zrób USG prywatnie (120–150 zł). Przy objawach typowych dla zakrzepicy płuc, nie wahaj się wzywać pogotowia. Stan taki to śmiertelne zagrożenie. Jeżeli diagnostyka potwierdzi, że rzeczywiście masz zakrzepicę (więcej o tym, jak zdiagnozować zakrzepicę), trzeba jak najszybciej rozpocząć leczenie.
- W lżejszych przypadkach polega ono głównie na przyjmowaniu zastrzyków z heparyną i doustnych leków przeciwzakrzepowych. Lekarz zleca też zwykle noszenie indywidualnie dobranych dla każdego pacjenta pończoch lub podkolanówek uciskowych.
- Pacjent w ciężkim stanie wymaga hospitalizacji. Oprócz podawania leków przeciwzakrzepowych konieczna może być terapia tlenem, podłączenie do respiratora, a nawet wprowadzenie w śpiączkę farmakologiczną. Czasem (ale rzadko) trzeba usunąć skrzep chirurgicznie.
Czym jest zakrzepica żyły wrotnej?
Choć najczęściej do zakrzepicy dochodzi w obrębie kończyn dolnych, może ona także wystąpić w nietypowej lokalizacji, np. w obrębie żyły wrotnej (sprowadza krew do wątroby). Ryzyko takiego przypadku wzrasta u osób po urazach w obrębie brzucha czy z chorobami wątroby.
- Zakrzepica żyły wrotnej może nie dawać żadnych objawów lub nasilać objawy poprzedzających ją chorób (np. marskości wątroby czy wirusowego zapalenia wątroby).
- Jeśli jest masywna, mogą jej towarzyszyć nagle pojawiające się silne bóle brzucha, krwiste biegunki a nawet zapalnie otrzewnej.
- Czasem występuje też wodobrzusze - wynika z nagromadzenia się w jamie otrzewnej płynów, czemu towarzyszy szybki wzrost obwodu brzucha i zwiększenie masy ciała.
Profilaktyka zakrzepicy
W grupie wysokiego ryzyka może się znaleźć niemal każdy. Jeśli czynników jest wiele, warto o tym porozmawiać z lekarzem (internistą czy ginekologiem – np. jeśli leczysz się hormonalnie, planujesz ciążę lub w niej już jesteś). Niezależnie od tego wszystkim nam pomoże:
Aktywność fizyczna
- regularne ćwiczenie (najlepiej 4–5 razy w tygodniu). Zalecane są przede wszystkim dyscypliny angażujące do pracy mięśnie nóg, np.: marsze, jogging, jazda na rowerze;
- unikanie wielogodzinnego siedzenia – jeśli twoja praca tego wymaga, rób sobie co godzinę krótkie przerwy lub w trakcie wykonywania obowiązków przejdź się trochę, pokręć stopami, na zamianę napinaj i rozluźniaj mięśnie łydek.
Dieta
- utrzymywanie prawidłowej wagi i dieta przeciw zakrzepicy, czyli poprawiająca funkcjonowanie układu krwionośnego (oparta na warzywach, produktach pełnoziarnistych, z dodatkiem zdrowych tłuszczów roślinnych i ryb, ograniczająca sól i tłuszcze zwierzęce);
- przyjmowanie wystarczającej ilości płynów (ale bez alkoholu!). Zwykle wystarczy regularnie, ale małymi partiami popijać wodę czy niesłodzone soki. W razie potrzeby (np. podczas biegunek) sięgając po elektrolity.
Kontynuacja leczenia
- sumienne stosowanie się do zaleceń lekarzy po operacji czy kontuzji – dotyczy zwłaszcza przyjmowania zastrzyków z przeciwzakrzepową heparyną oraz powrotu do aktywności, gdy tylko jest on możliwy,
- leczenie żylaków nóg – wprawdzie wynikają one z problemów z żyłami powierzchniowymi (a nie głębokimi), jednak świadczą o zaburzeniach krążenia w kończynach dolnych.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 05.07.2017.
Więcej o schorzeniach układu krążenia:Żylaki na nogach - skąd się biorą i jak im zapobiegać?Tętniak aorty + zapobieganie, wykrywanie, objawyJakie badania wykonać, aby zdiagnozować miażdżycę i zakrzepicę?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
