Spis treści:
- Przyczyny bólu ucha
- Domowe sposoby na ból ucha
- Jak złagodzić ból ucha u dziecka?
- Czego nie robić przy bólu ucha?
- Leki na bólu ucha bez recepty. Kiedy i jak je stosować?
- Kiedy iść do lekarza z bólem ucha?
Ból ucha jest objawem, który częściej pojawia się u dzieci niż dorosłych. Może być związany z procesem chorobowym w obrębie ucha lub poza nim. Sprawdź, jakie domowe sposoby uśmierzają ból ucha, kiedy i jak je stosować.
Przyczyny bólu ucha
Ból ucha zwykle jest bardzo silny i dokuczliwy. Dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Najczęściej ma podłoże wirusowe lub bakteryjne. Ból ucha może być spowodowany nie tylko nieprawidłowościami w samym uchu, ale często wynika z patologii innych struktur w obrębie głowy i szyi. Unerwienie struktur ucha jest bowiem bardzo złożone i składa się na nie wiele nerwów, które zaopatrują nie tylko głowę, ale też narządy klatki piersiowej czy kręgosłup.
Możliwe przyczyny bólu ucha to:
- zapalenie ucha zewnętrznego,
- ostre zapalenie ucha środkowego,
- przewlekłe zapalenie ucha środkowego,
- wysiękowe zapalenie ucha,
- urazy mechaniczne,
- zapalenie błędnika,
- ciało obce w uchu,
- nowotwór ucha,
- infekcje zatok, krtani lub migdałków,
- choroby zębów i przyzębia,
- zmiany chorobowe w stawie skroniowo-żuchwowym,
- odmrożenia,
- poparzenia,
- ząbkowanie u niemowląt,
- zapalenie tarczycy,
- nowotwory w obrębie głowy i szyi.
Jeśli ból ucha jest silny, dotyczy małego dziecka, nie ustępuje w ciągu kilku dni albo towarzyszą mu dodatkowe objawy (np. gorączka, zawroty głowy), udaj się do lekarza. Domowe metody leczenia mogą w tych przypadkach nie wystarczyć, ale mogą sprawdzić się jako uzupełnienie terapii.
Domowe sposoby na ból ucha
Gdy boli ucho, możemy z powodzeniem zastosować domowe sposoby. Istnieje wiele naturalnych metod, które cieszą się popularnością, jednak nie wszystkie są bezpieczne. Poniżej znajdziesz informacje, które pomogą ci wybrać najskuteczniejszą i najbardziej bezpieczną domową metodę na ból ucha.
Ciepłe okłady
Jednym z domowych sposobów na ból ucha jest użycie zwilżonego gorącą wodą ręcznika lub szmatki, które przykładamy do bolącego ucha. Trzymaj kompres do czasu aż ostygnie. Czynność można powtórzyć 2-3 razy w ciągu dnia. Ręcznik możemy lekko docisnąć do ucha, jednak nie należy robić tego zbyt mocno, aby dodatkowo nie podrażniać ucha.
Ciepło z suszarki
To bardzo popularna domowa metoda radzenia sobie z bolącym uchem, jednak odradzana przez lekarzy. Może wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Może dojść do poparzenia delikatnej małżowiny usznej, a także nasilenia dolegliwości. Zwolennicy tego sposobu polecają, aby włączyć suszarkę na najmniejszą moc i skierować ciepłe powietrze na ucho. Najlepiej z odległości 20-30 cm. Powietrze nie może być zbyt gorące. Ciepłego powietrza z suszarki nie należy stosować dłużej niż 5 minut.
Oliwa z oliwek
W przypadku wystąpienia bólu ucha, który jest spowodowany zatkaniem ucha woskowiną, poleca się wpuszczenie kilku kropli oliwy do przewodu słuchowego. To ułatwi usunięcie zanieczyszczeń. Uważaj, aby oliwa nie była zanieczyszczona. Bezpieczniejszą alternatywą będzie gotowy preparat z apteki na bazie olejów.
Olejek kamforowy
Aby uśmierzyć ból ucha, możesz sięgnąć po olejki eteryczne, które mają działanie rozgrzewające i przeciwzapalne. W domowym leczeniu sprawdzają się wielu awaryjnych sytuacjach. Nie należy jednak smarować nimi ucha. Kilka kropli olejku (najlepiej sosnowego, eukaliptusowego lub z drzewa herbacianego) można dodać do kąpieli lub przygotować z nich inhalacje.
Bardzo popularnym preparatem w łagodzeniu bólu ucha jest olejek kamforowy – nie należy go jednak wpuszczać do ucha ani smarować nim ucha wewnątrz. Polecany jest do smarowania skóry wokół ucha.
Więcej: jak stosować olejek kamforowy do ucha
Guma do żucia
Trudno w to uwierzyć, ale żucie gumy może złagodzić ból ucha. Jak to możliwe? Guma pomaga uruchomić mięśnie żuchwy, mentol w pewnym stopniu udrażnia drogi oddechowe (dlatego guma powinna być miętowa) oraz otwiera ujścia trąbki Eustachiusza. Najlepiej wybierać miętowe lub ziołowe gumy do żucia, które nie zawierają cukru, przez co dodatkowo nie niszczą zębów.
Okład z cebuli
Cebula ma właściwości przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Zawiera witaminę C, błonnik, magnez, fosfor, wapń, potas i witaminy z grupy B. Cebuli nie należy oczywiście wkładać do ucha, można ją jeść, aby wzmocnić organizm, ale w przypadku bólu ucha można też przygotować z niej okład. Ciepłą i ugotowaną cebulę trzeba owinąć w cienki ręcznik lub gazę i przyłożyć do ucha. Trzymamy do momentu, aż ostygnie.
Amol na ból ucha
Jednym z domowych sposobów na ból ucha jest użycie amolu – ziołowej mikstury na bazie alkoholu o działaniu rozgrzewającym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Amol jest używany do ogrzewania okolic ucha, co może uśmierzyć ból. Wsmaruj kilka kropli w skórę dookoła ucha. Nie wolno smarować płynem ucha w środku ani wpuszczać go do przewodu słuchowego. Niestety nie wiadomo, jaka jest skuteczność takiego zastosowania amolu.
Więcej: Amol na ból ucha
Czosnek na ból ucha
Czosnek posiada udowodnione właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne. W niewielkim badaniu z udziałem 103 dzieci, dowiedziono, że stosowanie naturalnych kropel do uszu zawierających m.in. ekstrakt z czosnku pomagało w leczeniu zapalenia ucha środkowego. Warto wspomnieć, że w aptekach można kupić krople do uszu z olejkiem czosnkowym. Domowa metoda polegająca na włożeniu ząbka czosnku do ucha nie powinna być stosowana, ponieważ może prowadzić do zanieczyszczenia ucha i nasilenia dolegliwości. Poza tym ilość substancji czynnych pochodzących z czosnku przy takim zastosowaniu jest zbyt mała, aby zlikwidować problem.
Więcej: Czosnek na ból ucha
Gorące napoje
Z bolącym uchem można walczyć również w podobny sposób, jak z przeziębieniem. Dobrym domowym sposobem jest wykorzystanie gorących napojów, które rozgrzewają organizm i powodują wypacanie się. Wybierajmy owocowe i ziołowe herbaty, np. z malin, czarnego bzu, lipy oraz napar z imbiru.
Ostre przyprawy
Jednym z domowych, naturalnych środków na ból ucha jest wykorzystanie do posiłków ostrych przypraw – rozrzedzają wydzielinę i śluz, oczyszczają kanaliki oraz działają bakteriobójczo. Dzięki temu nie tylko zapobiegają pojawianiu się przykrych dolegliwości, ale także hamują te, które już się pojawiły. W walce z nieprzyjemnymi skutkami bólu ucha pomoże ostra papryka, chili i pieprz Cayenne.
Jak złagodzić ból ucha u dziecka?
Główną przyczyną bólu ucha u dzieci jest ostre zapalenie ucha środkowego. Leczenie polega wówczas na podawaniu dziecku środków przeciwbólowych, głównie paracetamolu i ibuprofenu. Jeśli następnego dnia nie ma poprawy, trzeba zgłosić się jak najszybciej do lekarza. Może być konieczna antybiotykoterapia. U większości dzieci ból ucha ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni leczenia objawowego.
Domowe sposoby na ból ucha u dziecka, które mogą być pomocne, to rozgrzewanie okolic ucha: zastosuj olejek kamforowy lub ciepłe okłady. Nie należy płukać uszu, ani wpuszczać do przewodu słuchowego żadnych substancji bez konsultacji z lekarzem. W przypadku zatkania ucha woskowiną, można stosować dostępne bez recepty preparaty o działaniu rozpuszczającym woskowinę.
Czego nie robić przy bólu ucha?
Aby złagodzić ból ucha, ale zwłaszcza aby go nie nasilać, należy unikać pewnych czynności:
- Nie wkładaj niczego do ucha (np. czosnku czy imbiru), ponieważ może to doprowadzić do zatkania kanału słuchowego.
- Nie płucz ucha i nie lej do niego wody.
- Nie próbuj samodzielnie usuwać woskowiny.
- Nie wpuszczaj do ucha żadnych kropli, jeśli mogło dojść do perforacji (pęknięcia) błony bębenkowej, przewlekłego stanu zapalnego ucha, albo pojawił się wyciek z ucha.
Leki na bólu ucha bez recepty. Kiedy i jak je stosować?
Leki dostępne bez recepty, które uśmierzą ból ucha, to:
- paracetamol,
- ibuprofen,
- krople/maści przeciwzapalne przeznaczone do wpuszczania do ucha z salicylanem choliny (przeznaczone dla dorosłych; przeczytaj ulotkę),
- ziołowe krople do uszu o działaniu przeciwzapalnym,
- krople do nosa obkurczające naczynia błony śluzowej (w przypadku zatkania nosa),
- preparaty do ucha o działaniu cerumenolitycznym (rozpuszczającym woskowinę) na bazie olejów (gdy przyczyną bólu ucha jest zaleganie woskowiny),
- klotrymazol w formie kropel do uszu (gdy rozpoznano zakażenie grzybicze).
Jeśli nie masz pewności, jaka jest przyczyna bólu ucha, skonsultuj się z lekarzem. On pomoże ci dobrać właściwe środki farmakologiczne.
Kiedy iść do lekarza z bólem ucha?
Silny oraz utrzymujący się kilka dni ból ucha powinien być skonsultowany z lekarzem. U lekarza należy się pokazać, gdy dolegliwość występuje u małego dziecka. Zdarza się, że bólowi ucha towarzyszą inne objawy: gorączka, obrzęki, szum uszny, wymioty, ból głowy, zaburzenia równowagi, wydzielina z ucha, osłabienie słuchu czy uczucie zatkania ucha. Pierwszym działaniem powinno być w takim przypadku zgłoszenie się do laryngologa lub lekarza pierwszego kontaktu, bo konieczne może okazać się podanie antybiotyku.
Nieleczone choroby uszu mogą prowadzić do utarty słuchu. Ostry ból ucha leczy się często antybiotykami, lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi. Jeśli powodem dolegliwości jest zatkanie ucha woskowiną, laryngolog powinien oczyścić ucho, można też zastosować krople do rozpuszczania woskowiny na bazie naturalnych olejów. Leczenie można uzupełnić domowymi sposobami na ból ucha, a w przypadku łagodnych dolegliwości często są wystarczająco skuteczne.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 3.01.2020
Źródła:
H.A. Cohen i inni, Efficacy of Naturopathic Extracts in the Management of Ear Pain Associated With Acute Otitis Media, Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, lipiec 2001,
Ely JW, Hansen MR, Clark EC. Diagnosis of ear pain. Am Fam Physician. 2008 Mar 1;77(5):621-8. PMID: 18350760,
Earwood JS, Rogers TS, Rathjen NA. Ear Pain: Diagnosing Common and Uncommon Causes. Am Fam Physician. 2018 Jan 1;97(1):20-27. PMID: 29365233,
Coulter J, Kwon E. Otalgia. [Updated 2022 Aug 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549830/
Czytaj także:
Woda utleniona do ucha - jak i kiedy stosować?
Parafina do ucha – jak stosować i na co uważać?
Przewiane ucho - objawy i leczenie, domowe sposoby na przewianie ucha
Co powoduje zatkanie ucha i jak je odetkać?
Jak czyścić uszy prawidłowo? Laryngolodzy przestrzegają przed kilkoma błędami
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
