Klasyfikacja WHO
Według klasyfikacji WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) można wyróżnić: nowotwory z tkanki nerwowo-nabłonkowej – neuroepitelialne (np. glejaki, skąpodrzewiaki, wyściółczaki, rdzeniaki), nowotwory nerwów czaszkowych i rdzeniowych (np. nerwiak osłonowy, nerwiakowłókniak), nowotwory opon (oponiak), chłoniaki, nowotwory z pierwotnych komórek rozrodczych, nowotwory okolicy siodła tureckiego (np. nowotwory przysadki) oraz nowotwory przerzutowe, które stwierdza się 2 razy częściej niż zmiany pierwotne.
Zobacz też: Rak to nie koniec świata
Jaka jest przyczyna powstawania guzów mózgu?
Niestety, nie jest ona do końca znana. Wiadomo jednak, że niektóre czynniki mogą mieć wpływ na rozwój procesu nowotworowego. Należą do nich m.in. promieniowanie jonizujące, pole elektromagnetyczne, pestycydy, herbicydy, produkty przemysłu naftowego, nitrozoaminy. Znaczenie maja prawdopodobnie również przebyte w przeszłości urazy i infekcje. Ze względu na dużą śmiertelność niezwykle ważne jest wczesne rozpoznanie i podjęcie leczenia.
Wiek i płeć również wpływają na zachorowanie i późniejsze rokowanie. Ryzyko rozwoju glejaka rośnie wraz z wiekiem, a także jest większe u mężczyzn niż u kobiet.
Używam telefonu komórkowego – czy będę mieć nowotwór mózgu?
Na dzień dzisiejszy telefony komórkowe nie są zaliczane do czynników powodujących rozwój nowotworów ośrodkowego układu nerwowego. Podkreśla się natomiast nieco podwyższone ryzyko wystąpienia guza mózgu u osób nadmiernie korzystających ze swojej komórki. Na negatywny wpływ telefonów mogą być narażone również dzieci, zwłaszcza te najmłodsze. Jednak na więcej badań i dokładniejsze obserwacje będziemy musieli poczekać.
Czy można dziedziczyć nowotwór mózgu?
Jak się okazuje, w większości przypadków, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego nie są dziedziczone. Wpływ genetyki nie jest zatem aż tak duży, jak w innych nowotworach.
Istnieją jednak pewne zespoły chorobowe, które mogą przyczyniać się do rozwoju guzów mózgu. Należą do nich: nerwiakowłóknikowatość (typy I i II), stwardnienie guzowate, zespół Li - Fraumeni, zespół von Hippel - Lindau, siatkówczak dziedziczny, zespół Turcota, zespół Cowdena, mnoga gruczolakowatość wewnątrzwydzielnicza typu 1. Prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu u chorych z tymi schorzeniami jest zwiększone.
Ogromne znaczenie mają natomiast mutacje genetyczne, które zachodzą w obrębie komórek nowotworowych. Mogą one mieć wpływ zarówno na przebieg jak i na późniejsze rokowanie.
Zobacz też: Jak może objawiać się rak?
Objawy nowotorów oun
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego dają zróżnicowane objawy. Do grupy objawów ogólnych zaliczają się bóle głowy, nudności i wymioty pojawiające się głownie rano, senność, zaburzenia widzenia i koncentracji. Dolegliwość związane są też z umiejscowieniem guza w konkretnej strukturze mózgu. Należy tu wymienić: napady padaczkowe, zaburzenia widzenia, trudności z mową, niedowłady, zmiany zachowania. Im późniejsze rozpoznanie tym gorsze rokowanie, dlatego nie wolno lekceważyć niepokojących objawów.
Zobacz też: Kiedy ból głowy może zwiastować nowotwór?
Złośliwe nowotwory mózgu
Zmiany złośliwe w mózgu stanowią 2% wszystkich nowotworów złośliwych. Zachorowalność związana jest z wiekiem. Dzieci do 10. roku życia oraz osoby po sześćdziesiątce są najbardziej zagrożone. Schorzenie to częściej dotyka mężczyzn.
W Polsce co roku na pierwotne nowotwory mózgu i innych części OUN zachoruje około 2800 osób. Niestety ok. 2300 z tych osób umrze z powodu guza.
Zobacz też: Jak znaleźć pomoc w walce z rakiem?
Rokowanie - jakie są szanse na wyleczenie?
Rokowanie zależy od rodzaju nowotworu. Dzieci jest łatwiej wyleczyć, szanse na 5–letnie przeżycie ma 50-80%. Prognozy co do długości życia u osób dorosłych są znacznie mniej optymistyczne. 5 lat z guzem mózgu przeżywa jedynie 12% mężczyzn i 19% kobiet.
Guzy pierwotne
Pierwotne guzy mózgu różnią się nieco od nowotworów powstających w innych miejscach. W ich przypadku nieprawdą jest, że zmiany niezłośliwe są niegroźne. Mogą one uciskać struktury ważne życiowo i doprowadzić do inwalidztwa, a nawet śmierci, pomimo swojego łagodnego charakteru. Natomiast nowotwory złośliwe oun rzadko dają przerzuty do innych narządów.
Zobacz też: Jaki mamy wpływ na nasze rakotwórcze otoczenie?
Przerzuty
Mózg jest bardzo częstym miejscem przerzutów nowotworowych. Zmiany złośliwe w jego obrębie częściej mają charakter przerzutowy niż pierwotny. U ponad 50 % chorych zmarłych na raka, podczas badania sekcyjnego, można uwidocznić dodatkowo złośliwy rozrost w mózgowiu oprócz ogniska pierwotnego w innym narządzie.
Przerzuty do mózgu pochodzące z nowotworów innych narządów są znacznie częstsze niż rozrostowe zmiany pierwotne ośrodkowego układu nerwowego. Przerzuty do mózgowia najczęściej dają takie nowotwory, jak: rak płuc, rak piersi czy czerniak.
Guzy wtórne mają zdolność do zajmowania przede wszystkim miąższu mózgu, jak również rzadziej: opon, nerwów czaszkowych, naczyń krwionośnych i kości czaszki. Przerzuty do mózgu powodują wzrost ciśnienia śródczaszkowego (u 50 % osób), a tym samym bóle głowy, wymioty, zaburzenia widzenia.
Zobacz też: Mózg zaatakowany - przerzuty nowotworów do mózgu
Rozpoznanie i leczenie guzów mózgu
Jak wygląda diagnostyka w kierunku nowotworu OUN? Wykonywane jest szczegółowe badanie neurologiczne, jak również badania obrazowe. Do potwierdzenia charakteru zmiany trzeba wykonać także badanie histopatologiczne. Istnieje szereg badań dodatkowych, które pozwalają w sposób obiektywny ocenić funkcjonowanie struktur układu nerwowego i narządów zmysłów (np. badanie okulistyczne, audiometria).
Leczenie nowotworów ośrodkowego układu nerwowego prawie zawsze polega na wykonaniu zabiegu operacyjnego. Wielokrotnie jest to ciężkie, ze względu na lokalizację guza. Czasami zmiany łagodne rozwijają się w miejscach trudno dostępnych dla chirurga i stają się tym samym bardzo niebezpieczne. Zastosowanie w leczeniu znajdują również radio i chemioterapia. Zalecana jest również terapia wspomagająca (m.in. podawanie hormonów kory nadnerczy i leków przeciwdrgawkowych).
Na szczęście nowotwory ośrodkowego układu nerwowego nie należą do bardzo częstych zmian nowotworowych. Biorąc pod uwagę jednak niepomyślne rokowanie, niezwykle ważne jest, aby znać podstawowe objawy, które towarzyszą guzom mózgu i rdzenia kręgowego oraz jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wczesne podjęcie odpowiedniego leczenia zwiększa szanse na przeżycie.
Zobacz też: Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego - prawdy i mity
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
