Ból brzucha po jedzeniu – zwykła niestrawność, stres czy objaw choroby?

Spis treści:

1. Ból brzucha po jedzeniu – przyczyny
2. Ból brzucha po jedzeniu – objawy
3. Ból brzucha i biegunka po jedzeniu
4. Leczenie bólu brzucha po jedzeniu. Domowe sposoby
5. Ból brzucha po jedzeniu w ciąży
6. Ból brzucha po jedzeniu u dzieci – skąd się bierze?
7. Ból brzucha po jedzeniu – zapobieganie

Ból brzucha po jedzeniu – przyczyny

W większości sytuacji ból brzucha po jedzeniu nie zwiastuje poważnej choroby, tylko związany jest z niestrawnością lub przejedzeniem. Warto obserwować czynniki, które sprzyjają bólowi brzucha, żeby łatwiej dojść do przyczyny.

Przejedzenie

Przejadanie się to najczęstsza przyczyna bólu brzucha po posiłku. Jeżeli przyjmiemy za dużo pokarmu, to ściany żołądka muszą się rozciągnąć, co powoduje dyskomfort. Jedzenie w pośpiechu, częste wśród młodych ludzi, sprzyja też połykaniu powietrza, co dodatkowo może wzmagać boleści brzucha i powodować wzdęcia po posiłku. Podstawową zasadą jest jedzenie niewielkich porcji jedzenia i przestrzeganie dobrej zasady, która mówi, aby nie najadać się nigdy na 100%.

Niestrawność

Gdy zjesz coś ciężkostrawnego albo produkty, które wchodziły w skład potrawy będą nieświeże, możesz czuć ból brzucha po jedzeniu. Niestrawność może cię męczyć także, gdy jesz w pośpiechu i stresie.

Bólowi żołądka po jedzeniu wywołanemu przez niestrawność mogą towarzyszyć też inne objawy:

• nudności,
• wymioty,
• pieczenie w przełyku (zgaga),
• odbijanie,
• brak apetytu.

Pomóc może napar z kopru włoskiego, rumianku lub mięty. Na niestrawność dobrze działa też imbir (zobacz więcej: co na niestrawność).

Zespół jelita drażliwego

Ból brzucha po posiłku jest niekiedy objawem zespołu jelita drażliwego. Dolegliwości często nasilają się po jedzeniu, a maleją po skorzystaniu z toalety. Ból może dotyczyć górnej, środkowej lub dolnej części jamy brzusznej. Zespół jelita drażliwego to czynnościowe zaburzenie pracy jelit objawiające się grupą symptomów, które zwykle obejmują:

• ból brzucha i biegunkę,
• ból brzucha i zaparcia,
• zmiany konsystencji wypróżnień z dyskomfortem w jamie brzusznej.

Osoby z zespołem jelita drażliwego skarżą się na wzdęcia, uczucie pełności, rozdęcie, skurcze brzucha. Objawy mogą występować długotrwale, nawet latami.

Leczenie zespołu jelita drażliwego obejmuje przestrzeganie diety (najczęściej FODMAP), zastosowanie leków rozkurczowych, przeciwbiegunkowych lub pobudzających motorykę jelita w zależności od postaci choroby, oraz przyjmowanie probiotyków.

D dolegliwości bólowe w obrębie brzucha mogą pojawić się też wskutek chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Alergia pokarmowa lub nietolerancja pokarmowa

Bóle brzucha po jedzeniu, które nawracają, bardzo często wskazują na nieprawidłową reakcję organizmu po danym pokarmie. Przyczyną może być alergia pokarmowa albo nietolerancja pokarmowa.

Alergia jest nieprawidłową odpowiedzią układu odpornościowego po kontakcie z alergenem. Najczęściej uczulają orzechy, zboża, przyprawy, pomidory (w przypadku dzieci: jaja i mleko krowie). Z kolei nietolerancje pokarmowe mają inne podłoże - wynikają z zaburzeń enzymatycznych w jelicie cienkim i na ogół dotyczą laktozy i fruktozy.

Aby rozpoznać, czy przyczyną bólu brzucha jest alergia lub nietolerancja pokarmowa, należy wykonać badania diagnostyczne. Może to być test prowokacyjny, który wykonuje się pod kontrolą lekarza. Można także wyeliminować dany pokarm i obserwować organizm. Pomocne są także testy skórne i badania krwi.

Zatrucie pokarmowe

Ból brzucha po jedzeniu jest niekiedy skutkiem działania wirusów, bakterii lub pasożytów. Objawy zatrucia pokarmowego (co robić w sytuacji zatrucia Salmonellą) pojawiają się nawet już godzinę po zjedzeniu zakażonego pokarmu. Ból brzucha opisywany jest wtedy jako kłujący lub tępy.

Towarzyszą mu zwykle też skurcze żołądka i biegunka. Jeśli chcesz złagodzić te dolegliwości, sięgnij po zioła, jedz biały ryż bez dodatków, pij dużo płynów i masuj brzuch. Jeśli nie wymiotujesz, możesz użyć środków rozkurczowych z apteki.

Jak uniknąć zatrucia pokarmowego:

• dbaj o higienę w kuchni i podczas przyrządzania potraw,
• zawsze dobrze myj ręce przed kontaktem z żywnością,
• mięso poddawaj obróbce termicznej (wysoka temperatura - co najmniej 70°C - zabija drobnoustroje),
• odpowiednio przechowuj żywność.

Stres

Ból brzucha po jedzeniu może być dolegliwością na tle nerwowym. Przyspieszona praca jelit i nadmierne wydzielanie enzymów trawiennych powodują problemy z brzuchem. Pokarm z stresie gorzej się trawi, jesteś narażona na wzdęcia, zaparcia i zgagę.

Przy bólu brzucha na tle nerwowym, domowe sposoby i środki apteczne pomogą jedynie doraźnie. Niestety dopóki nie nauczysz się radzić sobie ze stresem, ból może regularnie powracać.

Choroba wrzodowa

Ściskający ból brzucha po jedzeniu (potrafi pojawiać się też, gdy śpisz) jest charakterystycznym objawem choroby wrzodowej. Co charakterystyczne, przy wrzodach żołądka ból może się nasilać po jedzeniu, zaś przy wrzodach dwunastnicy ustępuje po posiłkach. Poza bólem mogą pojawić się:

• brak apetytu,
• zgaga,
• nudności,
• wzdęcia.

Refluks

Ból brzucha po posiłku, a także pieczenie w przełyku i mostku, kaszel – to typowe objawy refluksu (choroba polegająca na cofaniu się treści pokarmowej z żołądka). Do tego mogą dojść trudności z przełykaniem, gorzki posmak w ustach, nudności i wymioty. Sposoby na refluks to m.in. przyjmowanie inhibitorów pompy protonowej (np. omeprazol, pantoprazol), które zmniejszają wytwarzanie kwasu żołądkowego, oraz dieta na refluks.

Zapalenie trzustki

Ostre zapalenie trzustki objawia się bardzo silnym, promieniującym bólem brzucha, który często nasila się po jedzeniu. Choroby trzustki wiążą się z szeregiem innych dolegliwości. Możliwe objawy to:

• nudności i wymioty,
• gorączka,
• napięcie brzucha,
• przyspieszone tętno,
• spadek ciśnienia krwi,
• w niektórych przypadkach dochodzi do rozwoju żółtaczki (np. żółte białka oczu).

Zwykle ból brzucha zaczyna się w jego górnej części i promieniuje na plecy. Jeśli do tego dochodzą nudności i wymioty, jak najszybciej trzeba zgłosić się do lekarza.

Problemy z drogami żółciowymi

Po obfitym lub tłustym posiłku narzekasz na ból brzucha? To może być kamica żółciowa. Dochodzi do niej, gdy przewód pęcherzykowy przestaje być drożny (utknie w nim kamień żółciowy). Kamica często prowadzi do zapalenia pęcherzyka żółciowego.

Ból brzucha po jedzeniu – objawy

Ból żołądka po jedzeniu często opisywany jest jako gniotący, palący, towarzyszyć mu może uczucie ciężkości w żołądku i pełności. Z bólem brzucha po jedzeniu często współwystępują:

• wzdęcia,
• biegunka lub zaparcia,
• skurcze brzucha,
• nudności,
• brak apetytu,
• zgaga.

Jeśli ból żołądka po posiłku utrzymuje się kilka dni lub nasila się, najlepiej zgłosić się do lekarza, żeby zdiagnozować przyczynę i podjąć ewentualne leczenie. Czasem wystarczy napar z ziół i lekkostrawna dieta, aby układ pokarmowy wrócił do zdrowia.

Ból brzucha i biegunka po jedzeniu

Nawracający ból brzucha po jedzeniu współwystępujący z biegunką może mieć różne przyczyny. Często wskazuje na zespół jelita drażliwego (IBS, ang. Irritable Bowel Syndrome). Przyczyna tej przypadłości nie została jednoznacznie określona, jednak eksperci wskazują na wiele czynników.

Dolegliwości nie wynikają ze zmian w budowie narządu, ale z zaburzenia jego funkcjonowania (równowagi mikrobiomu jelitowego, zmian w czynności motorycznej lub wydzielniczej jelit). Aktualnie wskazuje się na zakłócenia osi mózg-jelito: dotyczące przekazywania informacji między neuronami oraz działania neuroprzekaźników, w tym serotoniny.

Niestety nie opracowano jednej skutecznej terapii w przebiegu IBS. Jeżeli twoje dolegliwości się powtarzają, zgłoś się do lekarza (najlepiej gastroenterologa), który indywidualnie oceni twój stan zdrowia i dobierze właściwie leczenie.

Inne często występujące przyczyny bólu brzucha po jedzeniu wraz z biegunką to:

• alergia pokarmowa,
• nietolerancja pokarmowa,
• infekcja (zatrucie pokarmowe),
• stres.

Leczenie bólu brzucha po jedzeniu. Domowe sposoby

Jeśli boli cię brzuch po jedzeniu, zanim trafisz do lekarza, możesz próbować pomóc sobie domowymi sposobami.

1. Zmień dietę na lekkostrawną.
2. Unikaj tłustych potraw i dużych porcji jedzenia.
3. Gotuj i piecz, zamiast smażyć.
4. Pij napary z ziół - na brzuch dobrze działa dziurawiec, mięta, rumianek, koper włoski (zobacz zioła na trawienie).
5. Zadbaj o regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną.
6. Porzuć używki.

Ból brzucha po jedzeniu może też wiązać się z różnymi nietolerancjami pokarmowymi - nietolerancja laktozy, glutenu oraz alergiami pokarmowymi. Dlatego jeśli regularnie boli cię żołądek po jedzeniu, zaobserwuj po jakich pokarmach mas dolegliwości i staraj się z nich zrezygnować. Najlepiej zasięgnąć wtedy porady lekarza.

Więcej: Domowe sposoby na ból żołądka.

Ból brzucha po jedzeniu w ciąży

Zmiany hormonalne, jakie występują u kobiet w ciąży, mogą wywoływać problemy żołądkowe, w tym ból brzucha po jedzeniu. Do tego często dochodzą inne objawy jak:

• zgaga,
• zaparcia,
• nudności,
• wymioty.

Ból brzucha po jedzeniu u kobiety w ciąży może też wiązać się ze wspomnianą niestrawnością lub zatruciem pokarmowym. Zwykle nie jest to powód do niepokoju, ale jak każdy ból w ciąży, lepiej skonsultować te dolegliwości z lekarzem.
Żeby uniknąć problemów z żołądkiem, warto zadbać o odpowiednią dietę w ciąży.

Ból brzucha po jedzeniu u dzieci – skąd się bierze?

Ból brzucha u dziecka może mieć różne przyczyny. Jest jednym z najczęściej zgłaszanych pediatrze objawów u dzieci. Większość przypadków nie wynika z poważnej choroby i określana jest jako tzw. czynnościowe bóle brzucha. Oznacza to, że choć ból brzucha u dziecka może się powtarzać, to zazwyczaj dokładne badania diagnostyczne nie wykazują nieprawidłowości.

Jeśli dziecko odczuwa ból brzucha po jedzeniu (zwłaszcza konkretnych produktów, a szczególnie gdy towarzyszą mu pokrzywka lub czerwone plamy na buzi), to może to być objaw alergii pokarmowe. Zgłoś się z tym problemem do pediatry lub alergologa.

U niektórych dzieci ból brzucha po jedzeniu często ma związek z połykaniem nadmiaru powietrza (tzw. aerofagia). Maluchowi może się wówczas odbijać i może się skarżyć na wzdęcia. Spróbujcie zmienić nawyki dotyczących odżywiania. Posiłki powinny być przyjmowane w spokojnych warunkach, bez pośpiechu, na siedząco i bez jednoczesnego mówienia. Należy też wykluczyć napoje gazowane, które sprzyjają gromadzeniu się gazów w jamie brzusznej.

Ból brzucha po jedzeniu – zapobieganie

Aby zapobiegać bólowi brzucha po jedzeniu, przede wszystkim należy rozpoznać jego przyczynę. Pewne działania są pomocne w zapobieganiu. Po pierwsze, nie przejadaj się, unikaj produktów ciężkostrawnych, smażonych oraz jedzenia w pośpiechu i stresie. Dobre nawyki dotyczące przyjmowania posiłków, jak dokładne przeżuwanie i unikanie leżenia bezpośrednio po jedzeniu, często przynoszą poprawę. Ograniczanie stresu również może złagodzić skurcze żołądka.

Po drugie, przyjrzyj się, co jesz i czy dolegliwości pojawiają się po określonych produktach (np. nabiale albo owocach). Jeżeli tak, spróbuj je wyeliminować z diety. Poradź się dietetyka, bo być może powinieneś je zastąpić czymś lepiej tolerowanym przez organizm.

Po trzecie, jeżeli problem jest przewlekły i nawracający, a domowe środki nie dają poprawy, koniecznie skorzystaj z pomocy specjalisty. Chociaż rzadko, przyczyną bólu brzucha po jedzeniu mogą być poważne choroby.

Wykorzystano fragmenty artykułu Małgorzaty Germak, którego treść została pierwotnie opublikowana 13.01.2020.

Czytaj także:
Ból podbrzusza – jakie są przyczyny bólu w dole brzucha i jak sobie z nim poradzić?
Ból brzucha po lewej stronie – co oznacza i kiedy powinien niepokoić?
Jak poradzić sobie z bólem brzucha ze stresu?
Domowe sposoby na wzdęcia. Jak poradzić sobie z napompowanym brzuchem?