Pocenie się to naturalny proces służący termoregulacji organizmu. Problem pojawia się, gdy pocenie się wykracza poza fizjologiczne normy - na nadmierną potliwość uskarża się 1-3% społeczeństwa. Niezależnie od bodźców temperaturowych, u każdego człowieka silne bodźce emocjonalne, jak lęk lub stres, również mogą spowodować nadmierne wydzielanie potu, widoczne zwłaszcza w okolicy twarzy (czoła, wargi górnej), dołów pachowych, dłoni oraz stóp, zatem miejsc, gdzie występuje najwięcej gruczołów potowych. Nadpotliwości nie powinniśmy bagatelizować, ponieważ może być również sygnałem choroby.
Spis treści:
- Czym jest nadmierna potliwość?
- Nadmierna potliwość – przyczyny
- Co zrobić, gdy się nadmiernie pocimy?
- Metody na nadmierną potliwość
Czym jest nadmierna potliwość?
Nadpotliwość to nadmierne (niewspółmierne do bodźca), niefizjologicznie (przekraczające ilości potrzebne do termoregulacji) intensywne wydzielanie potu przez gruczoły potowe. Wyróżnia się dwa rodzaje nadmiernej potliwości.
- Nadpotliwość pierwotna: dotyczy przede wszystkim dłoni, podeszw stóp, dołów pachowych, a także głowy (nadpotliwość miejscowa). Jej przyczyny nie są do końca poznane, choć wskazuje się nadmierną stymulację układu współczulnego i na wrodzone predyspozycje do nadmiernej potliwości - może je mieć połowa osób z tym problemem. W ok. 60% potliwość pierwotna dotyczy dłoni i stóp, a w ok. 40% - pach.
- Nadpotliwość wtórna: jest wynikiem różnorodnych chorób, np.: zaburzeń hormonalnych, metabolicznych lub neurologicznych (częściej ma postać uogólnioną).
Nadmierna potliwość – przyczyny
Nadmierna potliwość może towarzyszyć wielu schorzeniom: metabolicznym, dróg oddechowych, układu krążenia, nowotworom, nadczynności tarczycy, a także przekwitaniu. Występuje w wyniku nadużywania alkoholu lub narkotyków oraz jako stan uboczny działania leków (np. benzodiazepin, kodeiny). W zależności od towarzyszących przyczyn można podejrzewać, co powoduje nadmierną potliwość.
Pocenie się w wieku po 40.-45. roku życia u kobiet połączone z uderzeniami gorąca, zawrotami głowy, tachykardią, problemami ze spaniem, wskazuje na klimakterium. Nadpotliwość występuje również u osób z nadwagą, szczególnie jeśli pojawiają się inne objawy zespołu metabolicznego (np. podwyższony cholesterol, podwyższone ciśnienie tętnicze).
Gdy występuje problem z oddychaniem, kołatanie serca, lęk, nudności lub zawroty głowy, zlewne poty mogą być objawem ataku paniki. Warto zaobserwować, w jakich sytuacjach się pojawiają - być może zaraz po uczuciu niepokoju, przykrej sytuacji czy nawet myślach. Pomocna może być wizyta u psychoterapeuty.
Nadmierna potliwość jest również jednym z objawów hipoglikemii (spadku glukozy we krwi poniżej normy: ≤70 mg/dl). Obserwuje się też nudności, bóle głowy, kołatanie serca, uczucie głodu, parestezje.
Nadmierne pocenie się w nocy może być alarmującym sygnałem groźnych chorób. To częsty objaw białaczki lub chłoniaka. Chorzy uskarżają się też na brak apetytu, utratę masy ciała, niedokrwistość, duszność, powiększone węzły chłonne, zmęczenie. Pocenie się w nocy występuje u osób zakażonych HIV, a także w przypadku olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnicy – wtedy towarzyszące objawy przypominają infekcję: gorączka lub stan podgorączkowy, silne bóle głowy, złe samopoczucie i ból podczas jedzenia, a także zaburzenia ostrości widzenia.
Gdy pocenie się występuje z zaburzonymi funkcjami seksualnymi, obniżonym popędem płciowym albo niepłodnością, a także obniżeniem nastroju, warto zbadać się w kierunku hipogonadyzmu (wady układu rozrodczego z dysfunkcją jąder lub jajników).
Środki stymulujące, takie jak amfetamina albo kokaina, bardzo często prowadzą do nadmiernej potliwości. Do tego dochodzą podwyższona temperatura ciała, suchość w ustach, przyspieszone tętno, niepokój ruchowy. Gdy nadużywany jest alkohol, w stanach abstynencyjnych chorym dokucza nadpotliwość wraz z niepokojem ruchowym, tachykardią i stanami lękowymi, w cięższych przypadkach pojawiają się drgawki i halucynacje.
Nadmierna potliwość występuje również przy problemach krążenia. Zwłaszcza zaniepokoić powinna sytuacja, gdy dochodzą do tego trudności w oddychaniu i bóle w klatce piersiowej. Taki stan może sugerować zawał mięśnia sercowego.
Co zrobić, gdy nadmiernie się pocimy?
Z problemem nadmiernej potliwości warto udać się do lekarza rodzinnego. W trakcie wywiadu lekarskiego i badania pacjenta, lekarz oceni, czy wymagane jest wykonanie dodatkowych badań. Może to być konieczne, jeśli pocenie się jest uogólnione albo dotyczy jednej strony ciała, co wskazuje na podłoże neurologiczne. Jeśli poceniu się towarzyszy nieplanowane chudnięcie, brak łaknienia, powiększenie węzłów chłonnych, lekarz powinien zlecić badania w trybie pilnym.
Metody na nadmierną potliwość
Jeżeli nadmierna potliwość nie wynika z choroby, najpopularniejszą metodą radzenia sobie z nią jest zastosowanie preparatów z solami glinu (aluminium). Mogą to być dezodoranty, żele lub kremy. Blokują one uwalnianie potu z przewodów wyprowadzających gruczołów potowych. Sole aluminium mogą być stosowane zarówno w okolicy pach, jak i dłoni oraz stóp. Ważne, by były stosowane zgodnie z informacją producenta dołączoną do produktu, dzięki czemu nie powinny powodować podrażnienia.
Gdy leczenie miejscowe zawiedzie
Jeśli leczenie preparatami glinu lub innych metali okaże się nieskuteczne, można zdecydować się na specjalistyczne metody radzenia sobie z nadpotliwością:
- jonoforeza – zabieg wymagający regularnego powtarzania co 5-7 dni, wymaga zakupu urządzenia, ma zastosowanie w okolicach dłoni i podeszw stóp,
- iniekcje toksyny botulinowej - zabieg bardzo skuteczny, polega na hamowaniu wydzielania acetylocholiny, wymagający powtarzania co 6-12 miesięcy,
- leki na receptę i bez recepty oraz ziołowe mieszanki w postaci suplementów diety (przyjmowane doustnie),
- zabieg laserowy - zabieg wykonywany tylko w zakresie dołów pachowych, polega na niszczeniu gruczołów potowych wiązką lasera, efekt jest stały.
Należy pamiętać, że z uwagi na ważną rolę mechanizmu pocenia się, każda forma zaburzenia wydzielania potu (nadpotliwość, ale też brak potliwości) jest nieprawidłowa i powinna zostać skonsultowana ze specjalistą dermatologii.
Więcej na podobny temat:
Leczenie nadmiernej potliwości - 5 zabiegów na nadpotliwość
Nocne poty - pocenie się w nocy może być objawem choroby
Nadmierne pocenie się
Nadmierne pocenie się – stres czy choroba?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
