Choć ich wielkość zdecydowanie nie zapowiada wagi problemu, kleszcze mogą przenosić boreliozę, czyli zakaźną i bardzo groźną chorobę, wywołaną przez bakterie należące do rodziny krętków. Na skutek kontaktu z krwią bakterie przechodzą do organizmu człowieka, umiejscawiając się następnie w skórze, ścięgnach, ścianach naczyń krwionośnych lub tkance nerwowej.
Borelioza może rozwijać się u człowieka w 3 fazach. W miarę postępowania infekcji objawy rozszerzają się od miejscowych na skórze wokół ukąszenia, do ogólnych, dotykających całego organizmu. Jak je rozpoznać?
Na skróty:
Wczesne objawy boreliozy
Początkowo infekcja ma charakter miejscowy. Na tym etapie chorobę najłatwiej jest rozpoznać po zmianach skórnych (rumień), które jednak niestety nie zawsze się pojawiają.
Jak wygląda rumień po ukąszeniu?
Jest to często tak naprawdę pierwszy symptom boreliozy.
Rumień wędrujący to zaczerwienienie wokół miejsca ukąszenia, pojawiające się od tygodnia do maksymalnie 3 tygodni od momentu ugryzienia.
Określenie rumienia jako „wędrującego” pochodzi stąd, że może on wystąpić praktycznie na całym ciele, bez względu na to, gdzie akurat doszło do ukąszenia. To dlatego niezwykle ważne jest, aby poprosić kogoś, żeby co najmniej przez miesiąc od ukąszenia dokładnie nas oglądał w miejscach niewidocznych dla naszego wzroku, np. na plecach
– mówi lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz, endokrynolog i specjalista chorób wewnętrznych Centrum Medycznego Sublimed z Krakowa.
Szacuje się, że rumień pojawia się u 50 do 80% chorych. Wyglądem przypomina tarczę strzelniczą. Wokół niego mogą się czasem pojawić fioletowe okręgi.
Klasycznie wygląda on tak, że jest zaczerwieniony na obwodzie, a w środku jest jaśniejszy. Jeśli chodzi o jego wielkość, to – podobnie jak lokalizacja – może być ona różna, tj. od kilku do kilkunastu centymetrów. Czasami są to zmiany tak duże, że zajmują nawet pół tułowia
– dodaje lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz.
Jeśli po ukąszeniu kleszcza pojawi się niepokojące zaczerwienienie, koniecznie zgłoś się do lekarza – im wcześniej podejmiesz terapię, tym leczenie będzie łatwiejsze.
Zdarza się, że rumień dotyczy też innych miejsc niż okolica ugryzienia. Wtedy niezbędne są dodatkowe badania, umożliwiające trafne postawienie diagnozy. Bywa też, że mimo rozwoju boreliozy zarumienienie jest bardzo niewyraźne lub nie ma go wcale.
Rumień może się pojawić w zupełnie różnych lokalizacjach – niekoniecznie w miejscu samego ukąszenia. Nie mylmy bowiem zaczerwienienia w miejscu samego ukłucia z rumieniem, ponieważ są to dwie zupełnie różne rzeczy. Zaczerwienienie po ukłuciu jest rzeczą zupełnie normalną, występuje tak samo, jak choćby po ukąszeniu komara czy innych owadów
– wyjaśnia lek. Sylwia Kuźniarz-Rymarz.
fot. Adobe Stock
Wszystko o rozsianej postaci boreliozy
Jak rozpoznać objawy boreliozy?
Rozwojowi boreliozy mogą też towarzyszyć mniej charakterystyczne dolegliwości, takie jak:
- szumy w uszach,
- wrażenie zimna,
- skurcze mięśni,
- poczucie dezorientacji,
- problemy z mówieniem,
- zaburzenia pamięci,
- uderzenia gorąca,
- przewlekłe zmęczenie,
- gorączka,
- dreszcze,
- ból gardła,
- sztywność stawów,
- osłabienie,
- i inne.
Borelioza może mieć charakterystyczne objawy (rumień wędrujący) lub wywoływać dolegliwości, które mogą być skojarzone z wieloma innymi schorzeniami. Dlatego wszystkie niepokojące symptomy pojawiające się po ukąszeniu kleszcza powinny być skonsultowane z lekarzem.
fot. Paulina Ciok
Późne objawy boreliozy
Borelioza po latach od ukłucia może dać objawy nagle, na przykład w wyniku spadku odporności organizmu. Bywają one niezwykle różnorodne i mogą dotyczyć m.in. następujących dolegliwości:
- problemy skórne,
- problemy ze strony wzroku i słuchu,
- problemy związane ze stawami,
- objawy neurologiczne (drżenia rąk, sztywność karku, zawroty głowy, dezorientacja, zaburzenia nastroju, depresja),
- inne objawy (poty, bóle głowy, dreszcze, nagłe gorączki, palpitacje serca, skoki pulsu, tiki mięśni, nocne skurcze łydek czy ociężałość).
Warto wiedzieć, że kilka miesięcy po ukąszeniu zarażonego kleszcza, jeśli w porę nie podejmiemy leczenia, mamy już do czynienia z rozsianą postacią boreliozy.
Dowiedz się więcej o objawach boreliozy z naszego forum medycznego.
Zobacz też:
Jak wyleczyć boreliozę?
Jakie badania wykrywają boreliozę?
Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2006 r.). Szkolenie specjalizacyjne odbyła w Oddziale Klinicznym Kliniki Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Tytuł specjalisty chorób wewnętrznych uzyskała w 2014 roku, a w dziedzinie endokrynologii w 2017 r. Swoją wiedzę i umiejętności podnosi, uczestnicząc w licznych kursach i szkoleniach. W kręgu jej zainteresowań znajdują się choroby układu dokrewnego, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tarczycy, w tym diagnostyki ultrasonograficznej gruczołu tarczowego. Zajmuje się także diagnostyką i leczeniem trądziku, hirsutyzmu, PCOS i otyłości.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
