Spis treści:
- Rozstrzenie oskrzeli – co to jest?
- Objawy rozstrzeni oskrzeli
- Przyczyny rozstrzeni oskrzeli
- Jak rozpoznaje się rozstrzenie oskrzeli
- Leczenie rozstrzeni oskrzeli
- Domowe leczenie rozstrzeni oskrzeli
Rozstrzenie oskrzeli – co to jest?
Rozstrzenie oskrzeli to nieodwracalne poszerzenia światła oskrzeli, które powstają wskutek długotrwałego stanu zapalnego lub zatkania oskrzeli (np. przez ciało obce lub guz).
Rozstrzenia mają charakter zmian cylindrycznych, workowatych lub paciorkowatych (inaczej żylakowatych).
Aktualnie występowanie rozstrzeni w społeczeństwie jest coraz rzadsze, co jest zasługą postępu medycyny, szczególnie szerokiego dostępu do antybiotykoterapii i szczepień. W przeszłości do choroby prowadziły głównie gruźlica, odra, krztusiec, infekcje mykobakteriami atypowymi oraz gronkowcem złocistym.
Objawy rozstrzeni oskrzeli
Najczęściej pacjenci z rozstrzeniami oskrzeli uskarżają się na uporczywy i długotrwały kaszel z odkrztuszaniem ropnej wydzieliny oraz stan podgorączkowy. Inne możliwe objawy to: duszność w trakcie wysiłku (ustępującą w spoczynku), świszczący oddech (o nieprzyjemnym zapachu), a w zaawansowanej postaci krwioplucie.
Należy pamiętać, że przewlekły kaszel częściej świadczy o innych stanach chorobowych, np. astmie, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc albo chorobie refluksowej.
Przyczyny rozstrzeni oskrzeli
Do chorobowych przyczyn rozstrzeni oskrzeli należą:
- mukowiscydoza,
- ciężkie i długotrwałe zakażenia bakteryjne lub wirusowe,
- sarkoidoza,
- pylica płuc,
- nowotwory,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- „zespół nieruchomych rzęsek”.
Rozstrzenie oskrzeli może mieć przyczyny nabyte lub wrodzone. Nabyte rozstrzenia powstają w wyniku procesów zapalnych np. przy zapaleniu płuc lub ropniu płuca. Zapalenie prowadzi z czasem do uszkodzenia ściany oskrzeli, zbierania się w nich śluzowej wydzieliny i ich rozdęcia.
Rozstrzenia mogą być zlokalizowane w różnych miejscach drzewa oskrzelowego. Ich umiejscowienie może naprowadzić lekarza na przyczynę powstania zmian. Np. rozstrzenia związane z infekcjami wieku dziecięcego obejmują przeważnie dolne płaty płuc, zaś pogruźlicze jedną stronę szczytu płuca.
Jak rozpoznaje się rozstrzenie oskrzeli
Rozpoznanie rozstrzeni oskrzeli ustala się na podstawie badań RTG klatki piersiowej i tomografii komputerowej oraz objawów. W diagnostyce niekiedy stosuje się bronchografię. Bronchografia polega na wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego drzewa oskrzelowego po uprzednim wprowadzeniu do niego środka cieniującego (kontrastu). Pozwala ocenić charakter zmian, lokalizację i rozległość. Aktualnie jest zastępowana tomografią komputerową wysokiej rozdzielczości (HRCT).
W związku z tym, że rozstrzenie oskrzeli występuje rzadziej niż kiedyś, lekarz może mieć trudności w zdiagnozowaniu choroby.
Leczenie rozstrzeni oskrzeli
Rozstrzenie oskrzeli są niestety stanem nieuleczalnym. Terapia obejmuje:
- stosowanie antybiotyków w celu zapobiegania infekcjom bakteryjnym,
- stosowanie leków mukolitycznych, które rozrzedzają wydzielinę w drogach oddechowych i ułatwiają jej pozbywanie się,
- wyeliminowanie alergenów, pleśni, wilgoci z domu,
- rezygnacja z palenia papierosów,
- u niektórych pacjentów stosowanie leków rozszerzających oskrzela,
- u niektórych pacjentów stosowanie glikokortykosteroidów (mają działanie przeciwzapalne),
- fizykoterpię (drenaż ułożeniowy, oklepywanie, masaż wibracyjny).
Niektóre przypadki rozstrzenia oskrzeli wymagają leczenia chirurgicznego – taka interwencja jest konieczna, gdy życiu zagraża krwotok z tętnicy oskrzelowej. Operacja jest też stosowana jeśli zmiana ma ścisłą lokalizację, nie odpowiada na leczenie zachowawcze lub powoduje bardzo uciążliwe nawracające dolegliwości.
Domowe leczenie rozstrzeni oskrzeli
Metody domowe stosowane w celu poprawy stanu przy rozstrzeniach oskrzeli mają zastosowanie głównie pomocnicze. Ich celem powinno być zapobieganie infekcjom, wzmacnianie odporności i rozrzedzanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych.
Zalecane jest stosowanie inhalacji (np. inhalacji z roztworu soli fizjologicznej), które mogą ułatwić rozrzedzanie i odkrztuszanie wydzieliny.
Składnikiem diety, który powinien regularnie gościć w jadłospisie osoby z tym schorzeniem jest czosnek. Ten naturalny antybiotyk jest skuteczny w zapobieganiu infekcjom bakteryjnym, działa przeciwgrzybiczo i rozpuszcza wydzielinę w drogach oddechowych. Można stosować go nie tylko na surowo, ale również w postaci suplementów.
Inne domowe metody leczenia rozstrzeni oskrzeli to wykorzystanie roślin zielarskich. Zalecane są zioła takie jak:
- babka lancetowata,
- podbiał,
- koper włoski,
- ziele hyzopu,
- skrzyp,
- ziele miodunki,
- szałwia,
- sosna,
- ślaz dziki,
- kwiat dziewanny.
Aby zredukować nieprzyjemny zapach z ust, czy to w wyniku samej choroby czy po jedzeniu czosnku, warto sięgnąć po tabletki z chlorofilem lub chlorofil w płynie. Ten składnik, będący zielonym barwnikiem roślin, pochłania cząsteczki zapachowe.
Źródła:
J.B Latkowski (red.), Medycyna Rodzinna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2019,
I.Kaczmarczyk-Sedlak, A.Ciołkowski, Zioła w medycynie. Choroby układu oddechowego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017,
T. Targowski, Rozstrzenia oskrzeli, Medycyna Po Dyplomie 10/2009.
Więcej na podobny temat:
Zapalenie oskrzeli: objawy, przebieg i leczenie + domowe sposoby
Ostre zapalenie oskrzeli u dziecka – objawy i leczenie
Zapalenie oskrzeli objawy - jak rozpoznać i leczyć zapalenie oskrzeli u dorosłych
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
