Spis treści:
- Testy na koronawirusa a COVID-19
- Rodzaje testów na koronawirusa
- Gdzie znaleźć punkt testowania?
- Cena testów na koronawirusa
- Interpretacja wyników testu na koronawirusa
- Testy „drive-thru”
- Dla kogo są testy na koronawirusa?
Testy na koronawirusa a COVID-19
Okres inkubacji koronawirusa, czyli czas od wniknięcia wirusa do organizmu do wystąpienia objawów, wynosi średnio 5 dni. Może jednak wydłużyć się do 14 dni, a u niektórych osób objawy COVID-19 mogą wystąpić już po 1 dniu od kontaktu z zakażoną osobą. Dlatego istnieje kilka różnych testów, które stosowane są w diagnostyce koronawirusa. Mogą one wskazywać na aktywne zakażenie, wczesną fazę infekcji, późną fazę albo przebyte kiedyś zakażenie. Czasami jest konieczność wykonania szybkiego testu (np. w szpitalu) i wtedy zalecane są testy antygenowe, które pozwalają uzyskać wynik już w ciągu 30 minut.
Prace naukowców dostarczyły wielu danych na temat obecności koronawirusa w organizmie na różnych etapach zakażenia. Wiemy już, że może być on wykryty w drogach oddechowych kilka dni przed wystąpieniem objawów. Najwyższe stężenie patogenu pojawia się, gdy rozpoczną się objawy, i w ciągu kilku dni stopniowo spada. Z czasem wykrycie zakażenia jest już możliwe wyłącznie na podstawie określenia przeciwciał we krwi, które organizm wyprodukował jako odpowiedź na wirusa. Badania na koronawirusa z krwi służą przede wszystkim do oceny, czy dana osoba miała infekcję wcześniej, a raczej nie do tego, czy jest zakażona.
Rodzaje testów na koronawirusa
Testy na koronawirusa (SARS-CoV-2) stosowane w diagnozowaniu COVID-19 można podzielić na:
- testy molekularne (genetyczne, RT-PCR), z wymazu z nosogardła,
- testy serologiczne (z krwi żylnej na obecność przeciwciał),
- szybkie testy antygenowe.
W przypadku wystąpienia objawów zakażenia lub niedawnego kontaktu z chorym, rekomendowanym testem jest badanie genetyczne (wymaz z nosogradła). Testy na przeciwciała są zalecane dopiero po co najmniej 10 dniach od początku objawów COVID-19.
Test molekularny (genetyczny, RT-PCR) na koronawirusa
Test molekularny metodą RT-PCR wykonywany jest najczęściej na podstawie wymazu pobranego w jamy nosogardłowej. Badanie wykrywa aktywne zakażenie koronawirusem. Jest to najważniejsze badanie w diagnostyce COVID-19, rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia. Czas oczekiwania na wynik wynosi 1-3 dni.
Należy dodać, że test genetyczny może czasami dawać wyniki fałszywie ujemne. Przyczyną może być za mała ilość pobranego materiału z gardła lub nosa, nieprawidłowe warunki przechowywania czy transportu próbki lub zbyt mała ilość materiału genetycznego wirusa w danym momencie infekcji w badanej wydzielinie (bada się nie tylko wymaz z nosogardła, ale też np. plwocinę lub płyny oskrzelowo-pęcherzykowe).
Więcej: Jak przygotować się do testu na koronawirusa?
Test serologiczny na koronawirusa (na przeciwciała)
Testy serologiczne w kierunku COVID-19 służą do zidentyfikowania przeciwciał skierowanych przeciwko koronawirusowi, które organizm produkuje po zetknięciu się z nim. Dodatni wynik testu serologicznego może oznaczać przebyte zakażenie w przeszłości lub aktywną infekcję. Jest stosowane przede wszystkim do oceny, czy dana osoba miała wcześniej kontakt z koronawiusem. Na wynik badania serologicznego należy poczekać 1-3 dni.
Wynik ujemny nie oznacza, że dana osoba nie jest zakażona, ponieważ mogła mieć pobraną próbkę do badań w tzw. okienku serologicznym, czyli w momencie, kiedy organizm nie wytworzył jeszcze odpowiedniej ilości przeciwciał.
Najdokładniejsze badanie serologiczne jest wykonywane na podstawie próbki krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego (są też testy kasetkowe, w których wykorzystuje się najczęściej krew włośniczkową – głównie z palca – ich wyniki są gotowe szybciej, jednak są mniej dokładne). Testy na koronawirusa serologiczne określają stężenie przeciwciał w klasie IgM/IgA oraz IgG (badanie półilościowe). Natomiast testy kasetkowe wykrywają przeciwciała w klasie IgM i IgG (badanie jakościowe). Badanie półilościowe jest dokładniejsze niż jakościowe.
Szybki test antygenowy na koronawirusa
Trzecim popularnym rodzajem testów na koronawirusa są szybkie testy antygenowe. Wykrywają one obecność białek wirusa (antygenów) w próbce z dróg oddechowych. To, co wyróżnia je od pozostałych, to bardzo krótki czas oczekiwania na wynik (do 20-30 minut). Jednak coś za coś. Szybkie testy na COVID-19 są mniej czułe od pozostałych, dają niekiedy wyniki fałszywie dodatnie, jeśli w trakcie badania zostaną wykryte antygeny innych, podobnych do SARS-CoV-2 wirusów.
Gdzie znaleźć punkt testowania?
Lista punktów wykonujących testy w kierunku SARS-CoV-2 jest aktualizowana na stronie pacjent.gov.pl. Są to placówki zarówno państwowe, jak i prywatne. Część z nich, oprócz wykonywania testów w ramach współpracy z resortem, ma w ofercie badania dostępne komercyjnie. Informację o punktach pobrań można również znaleźć na stronach internetowych miejsca zamieszkania (urzędy miasta lub gminy).
Cena testów na koronawirusa
Badanie genetyczne w kierunku koronawirusa to koszt ok. 400-600 zł. Decydując się na test w kierunku przeciwciał SARS-CoV-2, trzeba się liczyć z wydatkiem ok. 100 zł. Dla niektórych grup zawodowych, np. pracowników medycznych, przewidziane są zniżki.
Na rynku są dostępne testy w niższych cenach, jednak nie mają one rekomendacji rządu ani Światowej Organizacji Zdrowia. Według zaleceń wszystkie testy w kierunku COVID-19 powinny być wykonywane przez profesjonalistów, zatem wyroby wyłącznie do domowego użytku nie są zalecane. Wiarygodność wielu z nich jest również podważana przez ekspertów.
Interpretacja wyników testu na koronawirusa
Testem rekomendowanym do rozpoznawania COVID-19 jest aktualnie wyłącznie test genetyczny (molekularny). Testy serologiczne, półilościowe i jakościowe, nie są techniką zalecaną w diagnozowaniu chorych, jednak są bardzo przydatne.
Jeśli mamy dodatni wynik testu genetycznego, a ujemne wyniki badania serologicznego, najprawdopodobniej oznacza to aktualne zakażenie koronawirusem, jednak organizm nie wyprodukował jeszcze wystarczającej ilości przeciwciał. Aktywne zakażenie koronawirusem sygnalizuje również dodatni wynika badania genetycznego oraz obecność przeciwciał IgM i IgG.
Obecność przeciwciał w klasie IgM, brak przeciwciał w klasie IgG może oznaczać wczesną fazę infekcji COVID-19.
Ujemny wynik badania genetycznego oraz obecność przeciwciał w IgM i IgG świadczy o niedawno przebytej infekcji (w ciągu ostatnich kilku tygodni).
Z kolei ujemny wynik badania genetycznego, brak przeciwciał IgM, ale obecność przeciwciał IgG oznacza, że dana osoba przeszła COVID-19 dłuższy czas temu i jest ozdrowieńcem.
Testy „drive-thru”
W Polsce od maja na podstawie rozporządzenia ministra zdrowia działają mobilne punkty wymazowe tzw. „drive thru”, w których można oddać próbkę do badania bez wychodzenia z samochodu (nie wolno docierać na miejsce rowerem, motocyklem, komunikacją miejską ani pieszo).
Są one przeznaczone dla osób, u których jest podejrzenie infekcji i otrzymały skierowanie na badanie od lekarza, oraz dla osób w 10. i 11. dniu kwarantanny. W przypadku wyniku ujemnego jest możliwe skrócenie okresu kwarantanny.
Dla kogo są testy na koronawirusa?
Testy genetyczne na SARS-CoV-2 przeznaczone są przede wszystkim dla osób z objawami COVID-19, objętych kwarantanną, izolacją lub takich, które miały kontakt z zakażonym. Testy na koronawirusa mogą być też metodą szybkiego oddzielenia pacjentów zakażonych od zdrowych, np. podczas przyjęcia do szpitala (szybkie testy antygenowe) .
Więcej o koronawirusie:
Koronawirus bez objawów – kto jest bezobjawowym nosicielem COVID-19 i jakie są tego skutki?
Koronawirus. Co robić, gdy doszło do zakażenia lub wystąpią objawy COVID-19
Koronawirus a zmęczenie. Objaw COVID-19, który może trwać miesiącami
Objawy koronawirusa dzień po dniu. Jak rozwija się COVID-19?
Objawy koronawirusa u młodych. Jak rozpoznać COVID-19 u osób poniżej 40. roku życia?
Poród a koronawirus. Jak postępować i na co się przygotować?
Koronawirus a zapalenie płuc. Jak rozpoznać zapalenie płuc w COVID-19 i komu ono grozi?
Objawy koronawirusa u osób starszych. COVID-19 często zaczyna się nietypowo
Duszność a koronawirus – co oznacza ten objaw i co robić, gdy się pojawi?
Jak leczyć łagodne zakażenie koronawirusem w domu? Leki i naturalne sposoby na COVID-19
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
