Rak żołądka jest nowotworem złośliwym. Zajmuje 4. miejsce pod względem przyczyn zgonów u mężczyzn, a 7. miejsce u kobiet.
Spis treści:
- Rak żołądka – objawy
- Rak żołądka – przyczyny
- Typy raka żołądka
- Diagnostyka raka żołądka
- Leczenie
- Rokowanie w raku żołądka
- Inne nowotwory żołądka
Rak żołądka – objawy
Symptomy raka żołądka nie są typowe, dlatego bywają przez pewien czas bagatelizowane. Mogą przypominać inne, mniej groźne problemy żołądkowe. Mogą pojawić się odbijanie, wzdęcia, dyskomfort w brzuchu. Na dalszym etapie choroby pacjenci z rakiem żołądka skarżą się na:
- ból brzucha: w nadbrzuszu lub na wysokości środka brzucha, nie jest stały, może się nasilać, może nawracać, np. w związku z jedzeniem,
- smoliste stolce – ciemne, brunatne lub niemal czarne (15% pacjentów z rakiem żołądka),
- brak apetytu,
- nudności i wymioty,
- chudnięcie,
- zaburzenia połykania, jeśli rak rozwija się u wejścia do żołądka.
Rak żołądka – przyczyny
Naukowcy znaleźli wiele czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju tego nowotworu. To przede wszystkim:
- złe nawyki żywieniowe – duża podaż soli, produktów wędzonych, azotynów, a mała świeżych owoców i warzyw,
- palenie tytoniu,
- zakażenie Helicobacter pylori – nowotwór żołądka może rozwinąć się jako wynik długotrwałego stanu zapalnego błony śluzowej tego narządu. Bakteria istnieje u co drugiej osoby dorosłej.
- metaplazja jelitowa z dysplazją – zmiana nabłonka żołądkowego w jelitowy, stałe uszkodzenie błony śluzowej żołądka,
- gruczolaki żołądka – są rodzajem polipów, niektóre z nich mają tendencję do złośliwienia (szczególnie dotyczy to polipów kosmkowych i większych niż 2 cm),
- predyspozycje genetyczne – mutacje zwiększające ryzyko rozwoju raka żołądka to CDH1, BRCA, zespół polipowatości rodzinnej, zespół Lyncha.
Czy wrzody żołądka mogą stać się rakiem? Tego typu zmiana jest bardzo rzadka i wynika nie tyle z obecności wrzodu, co z przewlekłego stanu zapalnego.
Typy raka żołądka
Nowotwory złośliwe żołądka można podzielić na:
- rak gruczołowy (ok. 95% przypadków),
- pozostałe nowotwory żołądka, np. chłoniak, guz stromalny (5% przypadków).
Raka żołądka dzieli się również pod względem cech mikroskopowych (klasyfikacja Laurena) na:
- typ jelitowy – powstaje w wyniku procesów zmian przedrakowych, duże znaczenie mają czynniki środowiskowe, lepsze rokowanie niż w typie rozlanym, częściej ten typ występuje u mężczyzn,
- typ rozlany – umiejscowiony w dolnej części żołądka, ma agresywny przebieg, częściej występuje u młodych kobiet, ma podłoże genetyczne,
- typ mieszany.
Najczęściej rozpoznawanym rakiem żołądka jest zlokalizowany poza wpustem żołądka nowotwór typu jelitowego, który źródłem jest zapalenie błony śluzowej żołądka w wyniku zakażenia Helicobacter pylori.
Należy też dodać, że w wyniku trwania wieloletniego refluksu może rozwinąć się rak połączenia tzw. przełykowo-żołądkowego.
Diagnostyka raka żołądka
Do wykrycia raka żołądka służy przede wszystkim badanie endoskopowe tego odcinka, czyli gastroskopia. Polega na wprowadzeniu sondy przez przełyk do żołądka i obserwacji obrazu na monitorze. Dzięki tej metodzie można wykryć nowotwór we wczesnym stadium. Podczas zabiegu lekarz może pobrać wycinek zmiany do badania histopatologicznego, oceniającego charakter nowotworu.
W diagnostyce raka żołądka stosuje się również badanie radiologiczne w postaci tomografii komputerowej z metodą podwójnego kontrastu. Jest to technika mniej czuła w przypadku nowotworów żołądka niż gastroskopia, dlatego częściej stanowi uzupełnienie poprzedniego badania.
Wyjątkiem dla diagnostów jest specyficzna postać raka żołądka - linitis plastica (rozlany typ raka żołądka), w której dochodzi do nacieku śródściennego raka, bez zmian w błonie śluzowej żołądka. W tym przypadku tomografia komputerowa jest podstawowym badaniem, które może wykryć raka. Pobrane wycinki podczas gastroskopii w tych przypadkach dają wynik negatywny.
Przydatnymi badaniami są również test na Helicobacter pylori, inne badania obrazowe (np. USG, rezonans magnetyczny).
Leczenie raka żołądka
Podstawową rolę w terapii raka żołądka odgrywa operacja chirurgiczna. Przeprowadza się radykalną reseksję – polegającą na usunięciu całego żołądka, lub minimum 4/5 żołądka, oraz usunięcie pobliskich węzłów chłonnych.
Tylko we wczesnym raku żołądka (niestety rzadko jest diagnozowany na tym etapie) można zastosować mniej drastyczne zabiegi, mianowicie mukozektomię, czyli częściową resekcję (usuwanie fragmentu ze zmianą nowotworową), lub dysekcję podśluzówkową - oba zabiegi wykonywane są endoskopowo, czyli odpowiednie mikronarzędzia i sonda z kamerą są wprowadzane przez przełyk do żołądka, a lekarz obserwuje obraz na monitorze.
W terapii raka żołądka stosuje się również chemioterapię i radioterapię. Jej włączenie w plan leczenia musi być rozważone indywidualnie, w zależności od różnych czynników, jak stadium zaawansowania nowotworu czy istnienie przerzutów.
Około połowa diagnozowanych przypadków raka żołądka nie podlega operacji usunięcia żołądka (tzw. rak nieresekcyjny). W takich sytuacjach prowadzone jest chirurgiczne leczenie paliatywne, które ma poprawić jakość życia chorego, polegające np. na zabiegach umożliwiających odżywianie mimo zamknięcia dostępu do żołądka (gastrostomia albo mikrojejunostomia).
Nową metodą leczenia raka żołądka jest terapia celowana z zastosowaniem herceptyny. Jej odbiorcami są jednak tylko pacjenci z guzami z receptorami dodatnimi Her2.
Rokowanie w raku żołądka
5-letnie przeżycie pacjentów z rakiem żołądka dotyczy średnio 10-25% wszystkich przypadków. Rokowanie dla pacjentów znacznie pogarsza m.in. istnienie przerzutów, zwłaszcza odległych.
Inne nowotwory żołądka
Oprócz raka żołądka istnieją inne rodzaje nowotworów, które występują znacznie rzadziej. Należy tu wymienić chłoniaka żołądka (stanowi 4% wszystkich nowotworów tego narządu), nowotwór stromalny (podścieliskowy, GIST) oraz endokrynne nowotwory żołądka.
Większość chłoniaków nie wykazuje dużej złośliwości, są rozpoznawane przeważnie u osób starszych, częściej mężczyzn. Główną metodą leczenia jest radiochemioterapia.
Z kolei nowotwór stromalny jest spowodowany mutacją genu c-kit. Pacjentami są przeważnie osoby po 60. roku życia, są to jednak nowotwory bardzo rzadkie. W 20-30% GIST są zmianami złośliwymi. Leczenie polega na operacji i chemioterapii.
Jeszcze rzadziej rozwijają się endokrynne nowotwory żołądka, które przeważnie pojawiają się w jelicie, a jedynie 9% z nich w żołądku. Objawy są bardzo typowe, występuje zaczerwienienie twarzy i żołądka, uderzenia gorąca, biegunka, duszność, ból brzucha. Leczenie endokrynnych nowotworów żołądka opera się głównie na dużej lub częściowej resekcji narządu.
Źródła: R. Kordek (red.), Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Via Medica, Gdańsk 2013,
P.Gajewski (red.), Interna Szczeklika 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
Więcej na temat nowotworów układu pokarmowego:
Jak zdiagnozować raka żołądka?
Czy grozi mi rak żołądka?
Czy chłoniak żołądka jest równie groźny jak rak?
Kto ma duże szanse na raka żołądka?
Jak wygląda operacyjne leczenie raka żołądka?
Czy wrzody żołądka mogą przekształcić się w raka?
Ból żołądka - co go wywołuje i jak się go pozbyć
Nerwica żołądka - objawy, domowe sposoby, leczenie [WYWIAD]
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
