Ciągłe zmęczenie, senność i brak sił do życia to zmora niejednej z nas. Wszystkie te dolegliwości zwykle są objawami zwykłego niewyspania, jednak często kryje się za tym coś znacznie poważniejszego.
Ciągłe zmęczenie:
- Czym jest?
- Czy może sugerować groźną chorobę?
- 10 możliwych przyczyn
- Jak sobie z nim radzić?
- Kiedy wymaga kontaktu z lekarzem?
Czym jest chroniczne zmęczenie?
To uczucie, gdy nie mamy na nic ochoty. Cały czas czujemy się ociężali, senni i najchętniej byśmy leżeli, odpoczywali i spali. Jednak sen nie daje wypoczynku, a nawet jeszcze bardziej potęguje zmęczenie.
Najogólniej mówiąc, przemęczenie jest skutkiem dużego bądź długotrwałego wysiłku albo stresu. To oznaka prawidłowego działania mechanizmów regulacyjnych organizmu, które zabezpieczają go przed nadmiernym obciążeniem sygnalizując, że pora na odpoczynek.
Zmęczenie w naturalny sposób przemija wraz z odpoczynkiem, ale gdy nie możemy lub nie umiemy sobie z nim poradzić, może przerodzić się w stan przewlekły.
Czy uczucie wyczerpania może sugerować groźną chorobę?
Zazwyczaj przyczyny ciągłego zmęczenia i senności są prozaiczne: źle się odżywiamy (jemy tłusto i nieregularnie, brakuje nam witamin i minerałów), za mało się ruszamy, mało śpimy, żyjemy w stresie, zapominamy o zdrowym wypoczynku... To wszystko sprawia, że na co dzień możemy czuć znużenie i wyczerpanie.
Bywa jednak, że notoryczne zmęczenie sugeruje różne choroby (na przykład anemię, depresję czy schorzenia sercowe). Wówczas wymaga pogłębionej diagnostyki.
Przykładowo jednym z powodów przedłużającego się uczucia zmęczenia mogą być choroby krwi. Aby je rozpoznać, konieczne jest wykonanie morfologii krwi.
Powodem występowania ciągłego przemęczenia może być np. niedokrwistość, czyli anemia, lub inne choroby rozrostowe krwi, np. białaczki. Podstawowym badaniem, które może nam uratować życie, jest wykonanie morfologii krwi obwodowej, co pozwala na przesiewową ocenę trzech linii komórkowych. Możemy sprawdzić erytrocyty (linię czerwonokrwinkową), leukocyty (linię białokrwinkową) oraz płytki krwi (plazmocyty)
– wyjaśnia lek. med. Joanna Pietroń, internista w Centrum Medycznym Damiana.
Warto wiedzieć też, że jeśli uczucie braku sił utrzymuje się ponad 6 miesięcy i nie mija mimo odpoczynku, możemy to sugerować zespół przewlekłego zmęczenia (ZPZ). Narażone są na niego przede wszystkim osoby, które prowadzą niezdrowy tryb życia, żyjąc w ciągłym biegu i stresie.
fot. Adobe Stock
10 możliwych przyczyn ciągłego zmęczenia:
1. Za mało śpisz
Chroniczne zmęczenie może być wywołane przez brak dostatecznej ilości snu. Samo uznanie znaczenia snu dla zdrowia i kondycji organizmu to połowa sukcesu w wykorzystaniu jego zbawiennych właściwości. Druga połowa to determinacja w dążeniu do rzeczywistego wysypiania się. Dlatego wszystkie sprawy zakłócające twój spokojny sen, m.in. chrapanie, bezdech senny i inne problemy powinny zwrócić twoją szczególną uwagę.
2. Jesteś ciągle zestresowana
Stres dotyka nas wszędzie i choć może mieć różne nasilenie, nigdy jednak nie pozostaje bez wpływu na samopoczucie. Nawet na pozór błahe wydarzenia, jak spóźnienie się na spotkanie, stanie w korku czy drobna wymiana zdań z sąsiadem, pozostawiają swój ślad. Jeśli taki stan dotyka nas coraz częściej i intensywniej, stałe napięcie organizmu może prowadzić do chronicznego zmęczenia. Dlatego warto spróbować wyeliminować stresogenne sytuacje, a jeśli to nie możliwe, skorzystać z mocy wieczornych technik relaksacyjnych.
3. Twój organizm jest odwodniony
Odwodnienie organizmu to kolejny czynnik, który może przyczyniać się do uczucia ciągłego przemęczenia. Dlatego ważne jest by pamiętać o nawadnianiu organizmu odpowiednią ilością płynów, najlepiej wodą mineralną, owocowymi lub ziołowymi herbatami lub naturalnymi sokami z warzyw lub owoców.
Uwaga na mocne napary herbaty i kawy, bo zamiast nawadniać organizm, mogą przynieść odwrotny skutek!
4. Stosujesz nieodpowiednią dietę
Jeśli nie dostarczasz organizmowi odpowiedniej ilości składników odżywczych, jesz dużo niezdrowych tłuszczy i cukrów prostych, a mało błonnika, to może mieć negatywny wpływ na twoje samopoczucie. Chroniczne zmęczenie może mieć też związek z nietolerowaniem któregoś ze składników diety. Jeśli podejrzewasz, że któryś produkt źle wpływa na twoje samopoczucie i zdrowie, zgłoś się do lekarza. Konieczne mogą być badania w kierunku nietolerancji pokarmowych (alergia pokarmowa a nietolerancja - czym się różnią).
5. Masz niedoczynność tarczycy
Problemy z tarczycą to jedna z najczęstszych przyczyn ciągłego zmęczenia. Niedoczynność tarczycy może być spowodowana przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy lub chorobą Hashimoto. Gdy praca tarczycy jest zaburzona, w organizmie zaczyna brakować konkretnych hormonów, pojawia się zmęczenie, ospałość oraz wahania nastroju. Jeśli okaże się, że tarczyca nie działa prawidłowo, należy podjąć leczenie hormonalne.
6. Cierpisz na anemię
Choroba może wynikać m.in. z niedoboru żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego w organizmie. Jednym z objawów anemii jest właśnie chroniczne zmęczenie. Aby wykluczyć anemię jako przyczynę osłabienia, warto wybrać się na badania krwi. Warto również wzbogacić dietę produkty takie jak: wątroba, czerwone mięso, nasiona roślin strączkowych, kasze gryczaną i jaglaną, szpinak, natkę pietruszki oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.
Jednym z objawów anemii, czyli niedokrwistości, jest ciągłe zmęczenie, ale nie jest to objaw jedyny. Do tego może dojść wypadanie włosów, łamliwość paznokci, osłabienie. Wszystko zależy czego powodem jest niedokrwistość, jakiej choroby? Może to być niedokrwistość chorób przewlekłych, niedokrwistość niedoborów pokarmowych czy związana z utratą krwi
– dodaje lek. med. Joanna Pietroń, internista w Centrum Medycznym Damiana.
7. Masz niskie ciśnienie
Dotyczy to osób z niskim ciśnieniem krwi, poniżej 90/60 mm Hg, u których tkanki są gorzej zaopatrywane w tlen. Osoby te odczuwają chroniczne zmęczenie i osłabienie również po przespanej nocy, miewają zawroty głowy i mroczki przed oczami przy szybkiej zmianie pozycji z siedzącej na stojącą, trudniej się koncentrują, szybciej marzną im stopy i ręce, a to wszystko się dzieje nie tylko przy zmianie pogody.
8. Masz problemy z sercem lub płucami
Ciągle zmęczenie może świadczyć o poważnym, utajonym chorobom serca, np. po „przechodzonej” grypie. W takiej sytuacji postępuje „cichy” stan zapalny mięśnia sercowego, objawiający się m.in. przewlekłym zmęczeniem.
Stałe zmęczenie może towarzyszyć również niektórym chorobom płuc m.in. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) spowodowanej zwężeniem oskrzeli i niedotlenieniem organizmu.
9. Zaraziłaś się wirusem HCV
Możesz się nim zarazić podczas bezpośredniego kontaktu z zakażoną krwią, np. w czasie operacji, a także... u dentysty, kosmetyczki a nawet fryzjera! Jednym z objawów zakażenia tym wirusem jest brak apetytu, bóle mięśni i stawów, stan podgorączkowy oraz właśnie uczucie ciągłego zmęczenia.
10. Chorujesz na cukrzycę
Jednym ze skutków cukrzycy jest niedostateczne zaopatrzenie komórek w glukozę, która jest dla nich "paliwem energetycznym". Pozbawione źródła energii komórki nie funkcjonują prawidłowo, co w efekcie prowadzi do wzmożenia pragnienia, zwiększenia częstotliwości oddawania moczu, senności oraz uczucia ciągłego zmęczenia. Aby wykluczyć cukrzycę, warto zrobić badanie cukru we krwi, by sprawdzić, czy jego poziom nie wykracza poza normę.
Jak radzić sobie z ciągłym przemęczeniem?
Zmęczenia nie da się całkowicie uniknąć. Jednak można spróbować sobie z nim radzić. Są na to dwa sposoby:
- ograniczenie jego przyczyn lub
- łagodzenie przebiegu i skutków.
Można inaczej zorganizować zajęcia i obowiązki tak, by mniej nas obciążały – choćby poprzez inne ich rozłożenie w rodzinie czy pomiędzy współpracownikami. Można też inaczej ułożyć je w czasie i uniknąć spiętrzeń.
Wiele badań dowodzi też, że przeciwdziałać zmęczeniu i ograniczać je pomaga zdrowy styl życia. To m.in.:
- regularna aktywność fizyczna (ale tylko ta w czasie wolnym),
- odpowiednia ilość snu,
- prawidłowe odżywianie się,
- dobre radzenie sobie ze stresem,
- niepalenie tytoniu,
- rezygnacja lub umiarkowana konsumpcja alkoholu,
- regularne badania profilaktyczne,
- wczesne reagowanie na sygnały, jakie wysyła nam organizm.
Warto jednak pamiętać, że motywację do dbania o zdrowie osłabia też... samo przemęczenie! Regularne prowadzenie zdrowego stylu życia wymaga heroizmu w przezwyciężeniu wspomnianych przeszkód.
Kiedy zmęczenie wymaga kontaktu z lekarzem?
Pamiętajmy też, że bywa, iż ciągłe zmęczenie i senność wymagają konsultacji specjalisty. Skonsultujmy się z lekarzem, jeśli znużenie:
- trwa od dawna i nie pomaga na nie odpoczynek,
- nie ma wyraźniej przyczyny,
- obserwujemy inne niepokojące objawy mogące sugerować chorobę,
- wykonane badania diagnostyczne sygnalizują nieprawidłowości w organizmie.
Treść artykułu została pierwotnie opublikowana 01.12.2015.
Więcej o senności i zmęczeniu:Jak zapobiec przesileniu wiosennemu?Jesteś przemęczona i drażliwa? To może być objaw neurasteniiJak zwalczyć zmęczenie – jedzenie dodające energiiPrzedmioty które potęgują zmęczenie - 6 zaskakujących rzeczy w twoim domu
Internista, lekarz rodzinny z wieloletnim doświadczeniem. Specjalizuje się w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób wewnętrznych. W swojej pracy wykorzystuje nie tylko swoje doświadczenie, ale również rzetelną wiedzę, zgodną z aktualnym stanem rozwoju medycyny. Szczególną uwagę przywiązuje do profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Na co dzień pracuje w Centrum Medycznym Damiana w Warszawie.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
