Bóle kolan to częsta dolegliwość, która może pojawić się u każdego niezależnie od wieku i płci. Główne przyczyny dolegliwości są związane z procesami starzenia się, urazami lub powtarzającym się przeciążeniem kolana.
Jeśli ból kolan nie ustępuje pomimo odpoczynku, kolano zmieniło kształt, masz inne objawy (np. źle się czujesz, masz gorączkę, zaczerwienienie skóry lub obrzęk), nie możesz prostować lub zginać kolana albo ból pojawił się w wyniku urazu, zawsze należy udać się do lekarza. Można skonsultować się z lekarzem POZ lub bezpośrednio z ortopedą. Nieleczone choroby stawów, takie jak zwyrodnienia lub stany zapalne, mogą prowadzić do nasilenia objawów, a nawet trwałego uszkodzenia. Jeśli jednak podejrzewasz, że ból kolan pojawił się w wyniku przeciążenia, to domowe metody powinny pomóc.
Spis treści:
- Przyczyny bólu kolan
- Domowe sposoby na bolące kolana
- Jak zapobiegać bólowi kolan?
- Leczenie bólu kolan
Przyczyny bólu kolan
Kolano to największy staw człowieka i jednocześnie najbardziej narażony na przeciążenia spowodowane z codziennym funkcjonowaniem oraz wysiłkiem fizycznym. Ból kolan może wynikać zarówno z urazu, jak i zmian zwyrodnieniowych lub zapalnych. Może dotyczyć różnych struktur budujących staw kolanowy, np. kości, więzadeł, chrząstki stawowej.
- U młodych osób przyczyną bólu kolana często są zmiany w obrębie chrząstki stawowej. Jest to struktura, która bardzo trudno się regeneruje i nie ma zdolności gojenia się.
- Według badań kobiety częściej mają problemy z rzepką, doświadczając np. zespołu bólu rzepkowo-udowego („kolano kinomana”) albo podwichnięcia rzepki.
- U młodych mężczyzn częściej pojawiają się problemy z mechanizmem prostowników kolana, np. zapalenie okostnej kości piszczelowej albo choroba Osgooda-Schlattera czy „kolano skoczka”, czyli zapalenie więzadła rzepki.
- U osób aktywnych fizycznie lekarze stwierdzają dość często naciągnięcie więzadła lub inne urazy spowodowane przeciążeniem (np. zapalenie kaletki maziowej, zerwanie więzadła).
- Z kolei zmiany zwyrodnieniowe najczęściej obserwuje się u osób starszych (więcej: gonartroza - zwyrodnienie stawu kolanowego).
- Przeciążenie kolan, niezależnie od wieku, może być spowodowane pracą wymagającą częstego kucania lub dźwigania, a także zbyt intensywnym wysiłkiem fizycznym lub niewystarczającą rozgrzewką przed treningiem.
- Do urazu kolana może dojść w wyniku stłuczenia, skręcenia stawu lub złamania kości.
- Infekcja stawu – najczęściej występuje z zaczerwienieniem, obrzękiem i złym samopoczuciem ogólnym, w tym gorączką, może pojawić się w każdym wieku.
- Dna moczanowa – inaczej podagra, polega na odkładaniu się kryształków kwasu moczowego w stawach, ścięgnach i więzadłach.
- Reumatoidalne zapalenie stawów – jest przewlekłą chorobą zapalną o podłożu autoimmunologicznym, charakteryzującą się m.in. sztywnością kolan.
- Torbiel Bakera – polega na powstaniu cysty wypełnionej płynem z tyłu pod kolanem; może mieć różne przyczyny, np. zwyrodnienie kolana, infekcja albo siedzący tryb życia czy nadwaga.
Domowe sposoby na bolące kolana
Domowe środki zaradcze są skuteczne w wielu przypadkach bólu kolan. Ulgę przyniosą:
- Odpoczynek – najlepiej z nogami uniesionymi do góry, unikaj długotrwałego stania.
- Odciążenie kolan – jeśli intensywnie ćwiczysz, to ogranicz wysiłek przez kilka dni.
-
Okład – na obrzęk użyj zimnego okładu przez maksymalnie 20 minut co 2-3 godziny. Następnie można używać ciepłych okładów. Na przewlekły ból kolan poleca się naprzemiennie ciepłe i zimne okłady.
Możesz wypróbować też domowych produktów na ból kolan:
- okłady z sody,
- okłady z octu na kolano,
- kurkumę na stawy,
- okłady z liści laurowych na stawy. - Opaska kompresyjna – stosuje się zwłaszcza w przypadku obrzęku i bólu kolana, ale uważaj, aby nie utrudniać krążenia.
- Ćwiczenia na ból kolan – połóż się na plecach, zegnij obie nogi w kolanach, prostuj nogi na zmianę. Możesz też położyć się na brzuchu i zginać na zmianę nogi, przyciągając stopę do pośladka. Inne ćwiczenie: połóż się na plecach, umieść między kolanami poduszkę, a następnie ściskaj poduszkę nogami, jednocześnie unosząc biodra.
- Lek przeciwbólowy lub przeciwzapalny – jeśli ból jest silny, weź paracetamol lub lek z grupy NLPZ (np. ibuprofen). Możesz użyć przeciwzapalnego żelu do stosowania miejscowego.
Jak zapobiegać bólowi kolan?
Codzienne nawyki to podstawa w zapobieganiu chorobom stawów oraz bólowi kolan. Pamiętaj, że stawy kolanowe są bardzo podatne na urazy i mają trudne zadanie – dźwigają nasz ciężar. Jeśli masz problemy z wagą, to najważniejszą rzeczą jaką możesz zrobić w tej sytuacji, jest zrzucenie zbędnych kilogramów. Co jeszcze możesz zrobić?
- Dostosuj intensywność ćwiczeń do swoich możliwości, dzięki czemu unikniesz przeciążenia stawów.
- Zawsze rozgrzej się przed ćwiczeniami. Dobrze rozciągnij mięśnie uda z przodu i z tyłu.
- Nie rezygnuj z ćwiczeń (mit: bieganie niszczy stawy). Na ból kolan polecane są pływanie i jazda na rowerze. Jeśli biegasz, rób to w obuwiu o wysokiej amortyzacji, na miękkich i prostych nawierzchniach (nie biegaj po asfaltowych drogach i chodnikach).
- Staraj się nie zbiegać z góry, bezpieczniej będzie schodzić.
- Jeśli masz płaskostopie, używaj specjalnych wkładek do butów i udaj się do rehabilitanta, jeśli masz jakiekolwiek problemy z postawą czy ustawieniem nóg (czytaj też: koślawość kolan, szpotawość kolan).
- Przyjmuj witaminę C – jest niezbędna do produkcji kolagenu, czyli białka budulcowego stawów i kości; według badań osoby regularnie spożywające witaminę C rzadziej doświadczają chorób stawów (sprawdź: najlepsze źródła witaminy C).
- Rozważ suplementację glukozaminą – pochodną glukozy, która pobudza produkcję kolagenu; jest składnikiem związków budujących chrząstkę stawową. Dostępna jest w postaci suplementu.
Jeśli domowe sposoby na ból kolan nie pomagają...
Wtedy konieczna jest pomoc specjalisty. Leczenie ból kolan zależy od przyczyny. Możliwości jest wiele:
- kinezyterapia,
- fizjoterapia,
- laseroterapia,
- stabilizator ruchu,
- zastrzyki ze sterydów,
- zastrzyki z kwasem hialuronowym,
- zastrzyki z osoczem bogato płytkowym,
- operacja.
Aby ustalić co powoduje ból kolan, konieczna jest dokładna diagnostyka, przede wszystkim należy udać się do ortopedy i wykonać badania obrazowe, takie jak USG stawów (sprawdź: jakie badania wykonać w przypadku bólu kolan). Czasami lekarz może zlecić inne badania obrazowe, aby ocenić, czy poszczególne elementy stawów kolanowych są w prawidłowym stanie. Wiele struktur może ulegać zmianom patologicznym i powodować ból kolana, dlatego tylko specjalista będzie w stanie nam odpowiednio pomoc, gdy domowe metody nie przynoszą poprawy.
Źródła:
W.L. Calmbach, M. Hutchens, Evaluation of patients presenting with knee pain: Part II. Differential diagnosis, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/13678140/
V. Sanchis-Alfonso, S.F. Dye, How to Deal With Anterior Knee Pain in the Active Young Patient, doi: 10.1177/1941738116681269.
Czytaj także:
Ból kolana przy zginaniu. Co go powoduje i jak sobie pomóc?
Ból kolana po bieganiu – przyczyny, leczenie i zapobieganie
Naciągnięte ścięgno pod kolanem. Co zrobić, gdy boli z tyłu kolana?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
